पौरुष
Hindi
[edit]Etymology
[edit]Borrowed from Sanskrit पौरुष (pauruṣa).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]पौरुष • (pauruṣ) m
Declension
[edit]Declension of पौरुष (masc cons-stem)
Adjective
[edit]पौरुष • (pauruṣ) (indeclinable)
References
[edit]- McGregor, Ronald Stuart (1993) “पौरुष”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- পৌৰুষ (Assamese script)
- ᬧᭁᬭᬸᬱ (Balinese script)
- পৌরুষ (Bengali script)
- 𑰢𑰻𑰨𑰲𑰬 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑁅𑀭𑀼𑀱 (Brahmi script)
- ပေါ်ရုၑ (Burmese script)
- પૌરુષ (Gujarati script)
- ਪੌਰੁਸ਼ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑍌𑌰𑍁𑌷 (Grantha script)
- ꦥꦻꦴꦫꦸꦰ (Javanese script)
- 𑂣𑂸𑂩𑂳𑂭 (Kaithi script)
- ಪೌರುಷ (Kannada script)
- បៅរុឞ (Khmer script)
- ເປົາຣຸຩ (Lao script)
- പൗരുഷ (Malayalam script)
- ᢒᠣᠣᡵᡠᢢᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘼𑘨𑘳𑘬 (Modi script)
- ᢒᠣᠧᠸᠠᠷᠤᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧝𑧈𑧔𑧌 (Nandinagari script)
- 𑐥𑑁𑐬𑐸𑐲 (Newa script)
- ପୌରୁଷ (Odia script)
- ꢦꣃꢬꢸꢰ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆿𑆫𑆶𑆰 (Sharada script)
- 𑖢𑖻𑖨𑖲𑖬 (Siddham script)
- පෞරුෂ (Sinhalese script)
- 𑩰𑩘𑩼𑩒𑪀 (Soyombo script)
- 𑚞𑚵𑚤𑚰 (Takri script)
- பௌருஷ (Tamil script)
- పౌరుష (Telugu script)
- เปารุษ (Thai script)
- པཽ་རུ་ཥ (Tibetan script)
- 𑒣𑒾𑒩𑒳𑒭 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨈𑨫𑨃𑨯 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Vṛddhi derivative of पुरुष (púruṣa, “man”).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]पौरुष • (pauruṣá)
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पौरुषः (pauruṣaḥ) | पौरुषौ (pauruṣau) पौरुषा¹ (pauruṣā¹) |
पौरुषाः (pauruṣāḥ) पौरुषासः¹ (pauruṣāsaḥ¹) |
| vocative | पौरुष (pauruṣa) | पौरुषौ (pauruṣau) पौरुषा¹ (pauruṣā¹) |
पौरुषाः (pauruṣāḥ) पौरुषासः¹ (pauruṣāsaḥ¹) |
| accusative | पौरुषम् (pauruṣam) | पौरुषौ (pauruṣau) पौरुषा¹ (pauruṣā¹) |
पौरुषान् (pauruṣān) |
| instrumental | पौरुषेण (pauruṣeṇa) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषैः (pauruṣaiḥ) पौरुषेभिः¹ (pauruṣebhiḥ¹) |
| dative | पौरुषाय (pauruṣāya) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषेभ्यः (pauruṣebhyaḥ) |
| ablative | पौरुषात् (pauruṣāt) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषेभ्यः (pauruṣebhyaḥ) |
| genitive | पौरुषस्य (pauruṣasya) | पौरुषयोः (pauruṣayoḥ) | पौरुषाणाम् (pauruṣāṇām) |
| locative | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषयोः (pauruṣayoḥ) | पौरुषेषु (pauruṣeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पौरुषा (pauruṣā) | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषाः (pauruṣāḥ) |
| vocative | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषाः (pauruṣāḥ) |
| accusative | पौरुषाम् (pauruṣām) | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषाः (pauruṣāḥ) |
| instrumental | पौरुषया (pauruṣayā) पौरुषा¹ (pauruṣā¹) |
पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषाभिः (pauruṣābhiḥ) |
| dative | पौरुषायै (pauruṣāyai) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषाभ्यः (pauruṣābhyaḥ) |
| ablative | पौरुषायाः (pauruṣāyāḥ) पौरुषायै² (pauruṣāyai²) |
पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषाभ्यः (pauruṣābhyaḥ) |
| genitive | पौरुषायाः (pauruṣāyāḥ) पौरुषायै² (pauruṣāyai²) |
पौरुषयोः (pauruṣayoḥ) | पौरुषाणाम् (pauruṣāṇām) |
| locative | पौरुषायाम् (pauruṣāyām) | पौरुषयोः (pauruṣayoḥ) | पौरुषासु (pauruṣāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पौरुषम् (pauruṣam) | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषाणि (pauruṣāṇi) पौरुषा¹ (pauruṣā¹) |
| vocative | पौरुष (pauruṣa) | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषाणि (pauruṣāṇi) पौरुषा¹ (pauruṣā¹) |
| accusative | पौरुषम् (pauruṣam) | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषाणि (pauruṣāṇi) पौरुषा¹ (pauruṣā¹) |
| instrumental | पौरुषेण (pauruṣeṇa) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषैः (pauruṣaiḥ) पौरुषेभिः¹ (pauruṣebhiḥ¹) |
| dative | पौरुषाय (pauruṣāya) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषेभ्यः (pauruṣebhyaḥ) |
| ablative | पौरुषात् (pauruṣāt) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣābhyām) | पौरुषेभ्यः (pauruṣebhyaḥ) |
| genitive | पौरुषस्य (pauruṣasya) | पौरुषयोः (pauruṣayoḥ) | पौरुषाणाम् (pauruṣāṇām) |
| locative | पौरुषे (pauruṣe) | पौरुषयोः (pauruṣayoḥ) | पौरुषेषु (pauruṣeṣu) |
- ¹Vedic
Noun
[edit]पौरुष • (pauruṣá) stem, n
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पौरुषम् (pauruṣám) | पौरुषे (pauruṣé) | पौरुषाणि (pauruṣā́ṇi) पौरुषा¹ (pauruṣā́¹) |
| vocative | पौरुष (paúruṣa) | पौरुषे (paúruṣe) | पौरुषाणि (paúruṣāṇi) पौरुषा¹ (paúruṣā¹) |
| accusative | पौरुषम् (pauruṣám) | पौरुषे (pauruṣé) | पौरुषाणि (pauruṣā́ṇi) पौरुषा¹ (pauruṣā́¹) |
| instrumental | पौरुषेण (pauruṣéṇa) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣā́bhyām) | पौरुषैः (pauruṣaíḥ) पौरुषेभिः¹ (pauruṣébhiḥ¹) |
| dative | पौरुषाय (pauruṣā́ya) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣā́bhyām) | पौरुषेभ्यः (pauruṣébhyaḥ) |
| ablative | पौरुषात् (pauruṣā́t) | पौरुषाभ्याम् (pauruṣā́bhyām) | पौरुषेभ्यः (pauruṣébhyaḥ) |
| genitive | पौरुषस्य (pauruṣásya) | पौरुषयोः (pauruṣáyoḥ) | पौरुषाणाम् (pauruṣā́ṇām) |
| locative | पौरुषे (pauruṣé) | पौरुषयोः (pauruṣáyoḥ) | पौरुषेषु (pauruṣéṣu) |
- ¹Vedic
Descendants
[edit]- Pali: porisa
- Maharastri Prakrit: 𑀧𑁄𑀭𑀼𑀲 (porusa)
- Paisaci Prakrit:
- Punjabi: ਪੋਰਖ (porakh)
- Sauraseni Prakrit:
- Gujarati: પોરસ (poras)
- → Hindi: पौरुष (pauruṣ)
- → Kannada: ಪೌರುಷ (pauruṣa)
- → Telugu: పౌరుషము (pauruṣamu)
References
[edit]- Monier Williams (1899) “पौरुष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 651, column 2.
Categories:
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi nouns
- Hindi masculine nouns
- Hindi masculine consonant-stem nouns
- Hindi adjectives
- Hindi indeclinable adjectives
- Sanskrit vrddhi derivatives
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit a-stem adjectives
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit neuter nouns
- Sanskrit a-stem nouns