पुद्गल
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- পুদ্গল (Assamese script)
- ᬧᬸᬤ᭄ᬕᬮ (Balinese script)
- পুদ্গল (Bengali script)
- 𑰢𑰲𑰟𑰿𑰐𑰩 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀼𑀤𑁆𑀕𑀮 (Brahmi script)
- ပုဒ္ဂလ (Burmese script)
- પુદ્ગલ (Gujarati script)
- ਪੁਦ੍ਗਲ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑍁𑌦𑍍𑌗𑌲 (Grantha script)
- ꦥꦸꦢ꧀ꦒꦭ (Javanese script)
- 𑂣𑂳𑂠𑂹𑂏𑂪 (Kaithi script)
- ಪುದ್ಗಲ (Kannada script)
- បុទ្គល (Khmer script)
- ປຸທ຺ຄລ (Lao script)
- പുദ്ഗല (Malayalam script)
- ᢒᡠᡩᡤᠠᠯᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘳𑘟𑘿𑘐𑘩 (Modi script)
- ᢒᠤᢑᠺᠠᠯᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧔𑦿𑧠𑦰𑧉 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐸𑐡𑑂𑐐𑐮 (Newa script)
- ପୁଦ୍ଗଲ (Odia script)
- ꢦꢸꢣ꣄ꢔꢭ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆶𑆢𑇀𑆓𑆬 (Sharada script)
- 𑖢𑖲𑖟𑖿𑖐𑖩 (Siddham script)
- පුද්ගල (Sinhalese script)
- 𑩰𑩒𑩭 𑪙𑩞𑩽 (Soyombo script)
- 𑚞𑚰𑚛𑚶𑚌𑚥 (Takri script)
- புத்³க³ல (Tamil script)
- పుద్గల (Telugu script)
- ปุทฺคล (Thai script)
- པུ་དྒ་ལ (Tibetan script)
- 𑒣𑒳𑒠𑓂𑒑𑒪 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨃𑨛𑩇𑨍𑨬 (Zanabazar Square script)
Pronunciation
[edit]- (Vedic) IPA(key): /pud.ɡɐ.lɐ/, [pud̚.ɡɐ.lɐ]
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /pud̪.ɡɐ.l̪ɐ/, [pud̪̚.ɡɐ.l̪ɐ]
Etymology 1
[edit]Likely a Sanskritization of a Middle Indic पुग्गल (puggala) (reflected in Pali puggala), of unclear further origin.[1] One theory takes the word from an earlier *पुथकल (puthakala) < *पृथकल (pṛthakala), from पृथक् (pṛthak, “separately, singly”), thus an "individual",[2] but the voiced gemination would remain unexplained.
Noun
[edit]पुद्गल • (pudgala) stem, m
- the body
- the soul
- (derogatory) the ego or individual
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पुद्गलः (pudgalaḥ) | पुद्गलौ (pudgalau) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
पुद्गलाः (pudgalāḥ) पुद्गलासः¹ (pudgalāsaḥ¹) |
| vocative | पुद्गल (pudgala) | पुद्गलौ (pudgalau) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
पुद्गलाः (pudgalāḥ) पुद्गलासः¹ (pudgalāsaḥ¹) |
| accusative | पुद्गलम् (pudgalam) | पुद्गलौ (pudgalau) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
पुद्गलान् (pudgalān) |
| instrumental | पुद्गलेन (pudgalena) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलैः (pudgalaiḥ) पुद्गलेभिः¹ (pudgalebhiḥ¹) |
| dative | पुद्गलाय (pudgalāya) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलेभ्यः (pudgalebhyaḥ) |
| ablative | पुद्गलात् (pudgalāt) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलेभ्यः (pudgalebhyaḥ) |
| genitive | पुद्गलस्य (pudgalasya) | पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलानाम् (pudgalānām) |
| locative | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलेषु (pudgaleṣu) |
- ¹Vedic
Descendants
[edit]- Pali: puggala
- → Burmese: ပုဂ္ဂိုလ် (pugguil)
- → Khmer: បុគ្គល (bokkŭəl)
- → Lao: ບຸກຄົນ (buk khon)
- → Thai: บุคคล (bùk-kon)
- → Northern Thai: ᨷᩩᨣ᩠ᨣᩫᩃ᩺ (bǔk-kon)
- → Thai: บุทคล
Etymology 2
[edit]Probably a Sanskritization of a dialectal form of पुष्कल (puṣkala, “rich, magnificent”),[3] via a series of sound changes पुष्कल (puṣkala) > *पुक्खल (pukkhala) > *पुक्कल (pukkala) > *पुग्गल (puggala) > पुद्गल (pudgala).[4]
Adjective
[edit]पुद्गल • (pudgala) stem
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पुद्गलः (pudgalaḥ) | पुद्गलौ (pudgalau) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
पुद्गलाः (pudgalāḥ) पुद्गलासः¹ (pudgalāsaḥ¹) |
| vocative | पुद्गल (pudgala) | पुद्गलौ (pudgalau) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
पुद्गलाः (pudgalāḥ) पुद्गलासः¹ (pudgalāsaḥ¹) |
| accusative | पुद्गलम् (pudgalam) | पुद्गलौ (pudgalau) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
पुद्गलान् (pudgalān) |
| instrumental | पुद्गलेन (pudgalena) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलैः (pudgalaiḥ) पुद्गलेभिः¹ (pudgalebhiḥ¹) |
| dative | पुद्गलाय (pudgalāya) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलेभ्यः (pudgalebhyaḥ) |
| ablative | पुद्गलात् (pudgalāt) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलेभ्यः (pudgalebhyaḥ) |
| genitive | पुद्गलस्य (pudgalasya) | पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलानाम् (pudgalānām) |
| locative | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलेषु (pudgaleṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पुद्गला (pudgalā) | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलाः (pudgalāḥ) |
| vocative | पुद्गले (pudgale) | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलाः (pudgalāḥ) |
| accusative | पुद्गलाम् (pudgalām) | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलाः (pudgalāḥ) |
| instrumental | पुद्गलया (pudgalayā) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलाभिः (pudgalābhiḥ) |
| dative | पुद्गलायै (pudgalāyai) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलाभ्यः (pudgalābhyaḥ) |
| ablative | पुद्गलायाः (pudgalāyāḥ) पुद्गलायै² (pudgalāyai²) |
पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलाभ्यः (pudgalābhyaḥ) |
| genitive | पुद्गलायाः (pudgalāyāḥ) पुद्गलायै² (pudgalāyai²) |
पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलानाम् (pudgalānām) |
| locative | पुद्गलायाम् (pudgalāyām) | पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलासु (pudgalāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पुद्गलम् (pudgalam) | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलानि (pudgalāni) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
| vocative | पुद्गल (pudgala) | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलानि (pudgalāni) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
| accusative | पुद्गलम् (pudgalam) | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलानि (pudgalāni) पुद्गला¹ (pudgalā¹) |
| instrumental | पुद्गलेन (pudgalena) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलैः (pudgalaiḥ) पुद्गलेभिः¹ (pudgalebhiḥ¹) |
| dative | पुद्गलाय (pudgalāya) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलेभ्यः (pudgalebhyaḥ) |
| ablative | पुद्गलात् (pudgalāt) | पुद्गलाभ्याम् (pudgalābhyām) | पुद्गलेभ्यः (pudgalebhyaḥ) |
| genitive | पुद्गलस्य (pudgalasya) | पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलानाम् (pudgalānām) |
| locative | पुद्गले (pudgale) | पुद्गलयोः (pudgalayoḥ) | पुद्गलेषु (pudgaleṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- ^ Mayrhofer, Manfred (2001) “pudgala-¹”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 329
- ^ Mayrhofer, Manfred (1963) “pudgalaḥ¹”, in Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 305
- ^ Mayrhofer, Manfred (2001) “pudgala-²”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][3] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 329
- ^ Mayrhofer, Manfred (1963) “pudgalaḥ²”, in Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][4] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 305
Further reading
[edit]- Monier Williams (1899) “पुद्गल”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 633/2.