पितृदेव
Appearance
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- পিতৃদেৱ (Assamese script)
- ᬧᬶᬢᬺᬤᬾᬯ (Balinese script)
- পিতৃদেব (Bengali script)
- 𑰢𑰰𑰝𑰴𑰟𑰸𑰪 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀺𑀢𑀾𑀤𑁂𑀯 (Brahmi script)
- ပိတၖဒေဝ (Burmese script)
- પિતૃદેવ (Gujarati script)
- ਪਿਤ੍ਰਦੇਵ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌿𑌤𑍃𑌦𑍇𑌵 (Grantha script)
- ꦥꦶꦠꦽꦢꦺꦮ (Javanese script)
- 𑂣𑂱𑂞𑃂𑂠𑂵𑂫 (Kaithi script)
- ಪಿತೃದೇವ (Kannada script)
- បិត្ឫទេវ (Khmer script)
- ປິຕ຺ຣິເທວ (Lao script)
- പിതൃദേവ (Malayalam script)
- ᢒᡳᢠᡵᡳᡩᡝᠸᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘱𑘝𑘵𑘟𑘹𑘪 (Modi script)
- ᢒᠢᢐᠷᠢᢑᠧᠸᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧒𑦽𑧖𑦿𑧚𑧊 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐶𑐟𑐺𑐡𑐾𑐰 (Newa script)
- ପିତୃଦେଵ (Odia script)
- ꢦꢶꢡꢺꢣꢾꢮ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆴𑆠𑆸𑆢𑆼𑆮 (Sharada script)
- 𑖢𑖰𑖝𑖴𑖟𑖸𑖪 (Siddham script)
- පිතෘදෙව (Sinhalese script)
- 𑩰𑩑𑩫𑩙𑩭𑩔𑩾 (Soyombo script)
- 𑚞𑚮𑚙𑚛𑚲𑚦 (Takri script)
- பித்ரிதே³வ (Tamil script)
- పితృదేవ (Telugu script)
- ปิตฺฤเทว (Thai script)
- པི་ཏྲྀ་དེ་ཝ (Tibetan script)
- 𑒣𑒱𑒞𑒵𑒠𑒹𑒫 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨁𑨙𑨼𑨉𑨛𑨄𑨭 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Compound of पितृ (pitṛ́, “father”) + देव (devá, “deva”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]पितृदेव • (pitṛdeva) stem, m
- someone who treats a father as equivalent to a deva; someone for whom a father should be honoured, respected, adored, and served as a god
- c. 600 BCE, Taittirīya Upaniṣad 1.11.2:
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
- mātṛdevo bhava. pitṛdevo bhava. ācāryadevo bhava. atithidevo bhava. yānyanavadyāni karmāṇi tāni sevitavyāni. no itarāṇi. yānyasmākaṃ sucaritāni tāni tvayopāsyāni. no itarāṇi.
- Be a mātṛdeva. Be a pitṛdeva. Be an ācāryadeva. Be an atithideva. Nothing but faultless deeds are to be practised. Nothing but good conduct and virtuous actions are to be worshipped and honoured by you.
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
- (in the plural) one's ancestors and the devas
- a particular class of divine beings
Declension
[edit]Masculine a-stem declension of पितृदेव (pitṛdeva) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | पितृदेवः pitṛdevaḥ |
पितृदेवौ / पितृदेवा¹ pitṛdevau / pitṛdevā¹ |
पितृदेवाः / पितृदेवासः¹ pitṛdevāḥ / pitṛdevāsaḥ¹ |
Vocative | पितृदेव pitṛdeva |
पितृदेवौ / पितृदेवा¹ pitṛdevau / pitṛdevā¹ |
पितृदेवाः / पितृदेवासः¹ pitṛdevāḥ / pitṛdevāsaḥ¹ |
Accusative | पितृदेवम् pitṛdevam |
पितृदेवौ / पितृदेवा¹ pitṛdevau / pitṛdevā¹ |
पितृदेवान् pitṛdevān |
Instrumental | पितृदेवेन pitṛdevena |
पितृदेवाभ्याम् pitṛdevābhyām |
पितृदेवैः / पितृदेवेभिः¹ pitṛdevaiḥ / pitṛdevebhiḥ¹ |
Dative | पितृदेवाय pitṛdevāya |
पितृदेवाभ्याम् pitṛdevābhyām |
पितृदेवेभ्यः pitṛdevebhyaḥ |
Ablative | पितृदेवात् pitṛdevāt |
पितृदेवाभ्याम् pitṛdevābhyām |
पितृदेवेभ्यः pitṛdevebhyaḥ |
Genitive | पितृदेवस्य pitṛdevasya |
पितृदेवयोः pitṛdevayoḥ |
पितृदेवानाम् pitṛdevānām |
Locative | पितृदेवे pitṛdeve |
पितृदेवयोः pitṛdevayoḥ |
पितृदेवेषु pitṛdeveṣu |
Notes |
|
References
[edit]- Monier Williams (1899) “पितृदेव”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 626.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “पितृ-देव”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1022