पितृदेव
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- পিতৃদেৱ (Assamese script)
- ᬧᬶᬢᬺᬤᬾᬯ (Balinese script)
- পিতৃদেব (Bengali script)
- 𑰢𑰰𑰝𑰴𑰟𑰸𑰪 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀺𑀢𑀾𑀤𑁂𑀯 (Brahmi script)
- ပိတၖဒေဝ (Burmese script)
- પિતૃદેવ (Gujarati script)
- ਪਿਤ੍ਰਦੇਵ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌿𑌤𑍃𑌦𑍇𑌵 (Grantha script)
- ꦥꦶꦠꦽꦢꦺꦮ (Javanese script)
- 𑂣𑂱𑂞𑃂𑂠𑂵𑂫 (Kaithi script)
- ಪಿತೃದೇವ (Kannada script)
- បិត្ឫទេវ (Khmer script)
- ປິຕ຺ຣິເທວ (Lao script)
- പിതൃദേവ (Malayalam script)
- ᢒᡳᢠᡵᡳᡩᡝᠸᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘱𑘝𑘵𑘟𑘹𑘪 (Modi script)
- ᢒᠢᢐᠷᠢᢑᠧᠸᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧒𑦽𑧖𑦿𑧚𑧊 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐶𑐟𑐺𑐡𑐾𑐰 (Newa script)
- ପିତୃଦେଵ (Odia script)
- ꢦꢶꢡꢺꢣꢾꢮ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆴𑆠𑆸𑆢𑆼𑆮 (Sharada script)
- 𑖢𑖰𑖝𑖴𑖟𑖸𑖪 (Siddham script)
- පිතෘදෙව (Sinhalese script)
- 𑩰𑩑𑩫𑩙𑩭𑩔𑩾 (Soyombo script)
- 𑚞𑚮𑚙𑚛𑚲𑚦 (Takri script)
- பித்ரிதே³வ (Tamil script)
- పితృదేవ (Telugu script)
- ปิตฺฤเทว (Thai script)
- པི་ཏྲྀ་དེ་ཝ (Tibetan script)
- 𑒣𑒱𑒞𑒵𑒠𑒹𑒫 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨁𑨙𑨼𑨉𑨛𑨄𑨭 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Compound of पितृ (pitṛ́, “father”) + देव (devá, “deva”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]पितृदेव • (pitṛdeva) stem, m
- someone who treats a father as equivalent to a deva; someone for whom a father should be honoured, respected, adored, and served as a god
- c. 600 BCE, Taittirīya Upaniṣad 1.11.2:
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
- mātṛdevo bhava. pitṛdevo bhava. ācāryadevo bhava. atithidevo bhava. yānyanavadyāni karmāṇi tāni sevitavyāni. no itarāṇi. yānyasmākaṃ sucaritāni tāni tvayopāsyāni. no itarāṇi.
- Be a mātṛdeva. Be a pitṛdeva. Be an ācāryadeva. Be an atithideva. Nothing but faultless deeds are to be practised. Nothing but good conduct and virtuous actions are to be worshipped and honoured by you.
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
- (in the plural) one's ancestors and the devas
- a particular class of divine beings
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | पितृदेवः (pitṛdevaḥ) | पितृदेवौ (pitṛdevau) पितृदेवा¹ (pitṛdevā¹) |
पितृदेवाः (pitṛdevāḥ) पितृदेवासः¹ (pitṛdevāsaḥ¹) |
| vocative | पितृदेव (pitṛdeva) | पितृदेवौ (pitṛdevau) पितृदेवा¹ (pitṛdevā¹) |
पितृदेवाः (pitṛdevāḥ) पितृदेवासः¹ (pitṛdevāsaḥ¹) |
| accusative | पितृदेवम् (pitṛdevam) | पितृदेवौ (pitṛdevau) पितृदेवा¹ (pitṛdevā¹) |
पितृदेवान् (pitṛdevān) |
| instrumental | पितृदेवेन (pitṛdevena) | पितृदेवाभ्याम् (pitṛdevābhyām) | पितृदेवैः (pitṛdevaiḥ) पितृदेवेभिः¹ (pitṛdevebhiḥ¹) |
| dative | पितृदेवाय (pitṛdevāya) | पितृदेवाभ्याम् (pitṛdevābhyām) | पितृदेवेभ्यः (pitṛdevebhyaḥ) |
| ablative | पितृदेवात् (pitṛdevāt) | पितृदेवाभ्याम् (pitṛdevābhyām) | पितृदेवेभ्यः (pitṛdevebhyaḥ) |
| genitive | पितृदेवस्य (pitṛdevasya) | पितृदेवयोः (pitṛdevayoḥ) | पितृदेवानाम् (pitṛdevānām) |
| locative | पितृदेवे (pitṛdeve) | पितृदेवयोः (pitṛdevayoḥ) | पितृदेवेषु (pitṛdeveṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “पितृदेव”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 626.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “पितृ-देव”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 1022