अतिथिदेव
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- অতিথিদেৱ (Assamese script)
- ᬅᬢᬶᬣᬶᬤᬾᬯ (Balinese script)
- অতিথিদেব (Bengali script)
- 𑰀𑰝𑰰𑰞𑰰𑰟𑰸𑰪 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀢𑀺𑀣𑀺𑀤𑁂𑀯 (Brahmi script)
- အတိထိဒေဝ (Burmese script)
- અતિથિદેવ (Gujarati script)
- ਅਤਿਥਿਦੇਵ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌤𑌿𑌥𑌿𑌦𑍇𑌵 (Grantha script)
- ꦄꦠꦶꦡꦶꦢꦺꦮ (Javanese script)
- 𑂃𑂞𑂱𑂟𑂱𑂠𑂵𑂫 (Kaithi script)
- ಅತಿಥಿದೇವ (Kannada script)
- អតិថិទេវ (Khmer script)
- ອຕິຖິເທວ (Lao script)
- അതിഥിദേവ (Malayalam script)
- ᠠᢠᡳᡨᡳᡩᡝᠸᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘝𑘱𑘞𑘱𑘟𑘹𑘪 (Modi script)
- ᠠᢐᠢᠲᠢᢑᠧᠸᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑦽𑧒𑦾𑧒𑦿𑧚𑧊 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐟𑐶𑐠𑐶𑐡𑐾𑐰 (Newa script)
- ଅତିଥିଦେଵ (Odia script)
- ꢂꢡꢶꢢꢶꢣꢾꢮ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆠𑆴𑆡𑆴𑆢𑆼𑆮 (Sharada script)
- 𑖀𑖝𑖰𑖞𑖰𑖟𑖸𑖪 (Siddham script)
- අතිථිදෙව (Sinhalese script)
- 𑩐𑩫𑩑𑩬𑩑𑩭𑩔𑩾 (Soyombo script)
- 𑚀𑚙𑚮𑚚𑚮𑚛𑚲𑚦 (Takri script)
- அதிதி²தே³வ (Tamil script)
- అతిథిదేవ (Telugu script)
- อติถิเทว (Thai script)
- ཨ་ཏི་ཐི་དེ་ཝ (Tibetan script)
- 𑒁𑒞𑒱𑒟𑒱𑒠𑒹𑒫 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨙𑨁𑨚𑨁𑨛𑨄𑨭 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Compound of अतिथि (átithi, “guest”) + देव (devá, “deva”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]अतिथिदेव • (atithideva) stem, m
- someone who treats a guest as equivalent to a deva; someone for whom a guest should be honoured, respected, and served as a god
- c. 600 BCE, Taittirīya Upaniṣad 1.11.2:
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
- mātṛdevo bhava. pitṛdevo bhava. ācāryadevo bhava. atithidevo bhava. yānyanavadyāni karmāṇi tāni sevitavyāni. no itarāṇi. yānyasmākaṃ sucaritāni tāni tvayopāsyāni. no itarāṇi.
- Be a mātṛdeva. Be a pitṛdeva. Be an ācāryadeva. Be an atithideva. Nothing but faultless deeds are to be practised. Nothing but good conduct and virtuous actions are to be worshipped and honoured by you.
- मातृदेवो भव । पितृदेवो भव । आचार्यदेवो भव । अतिथिदेवो भव । यान्यनवद्यानि कर्माणि तानि सेवितव्यानि । नो इतराणि। यान्यस्माकं सुचरितानि तानि त्वयोपास्यानि । नो इतराणि ॥
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अतिथिदेवः (atithidevaḥ) | अतिथिदेवौ (atithidevau) अतिथिदेवा¹ (atithidevā¹) |
अतिथिदेवाः (atithidevāḥ) अतिथिदेवासः¹ (atithidevāsaḥ¹) |
| vocative | अतिथिदेव (atithideva) | अतिथिदेवौ (atithidevau) अतिथिदेवा¹ (atithidevā¹) |
अतिथिदेवाः (atithidevāḥ) अतिथिदेवासः¹ (atithidevāsaḥ¹) |
| accusative | अतिथिदेवम् (atithidevam) | अतिथिदेवौ (atithidevau) अतिथिदेवा¹ (atithidevā¹) |
अतिथिदेवान् (atithidevān) |
| instrumental | अतिथिदेवेन (atithidevena) | अतिथिदेवाभ्याम् (atithidevābhyām) | अतिथिदेवैः (atithidevaiḥ) अतिथिदेवेभिः¹ (atithidevebhiḥ¹) |
| dative | अतिथिदेवाय (atithidevāya) | अतिथिदेवाभ्याम् (atithidevābhyām) | अतिथिदेवेभ्यः (atithidevebhyaḥ) |
| ablative | अतिथिदेवात् (atithidevāt) | अतिथिदेवाभ्याम् (atithidevābhyām) | अतिथिदेवेभ्यः (atithidevebhyaḥ) |
| genitive | अतिथिदेवस्य (atithidevasya) | अतिथिदेवयोः (atithidevayoḥ) | अतिथिदेवानाम् (atithidevānām) |
| locative | अतिथिदेवे (atithideve) | अतिथिदेवयोः (atithidevayoḥ) | अतिथिदेवेषु (atithideveṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “अतिथिदेव”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 14.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “अतिथिः-देव”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 42