पर्युषित

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit पर्युषित (paryuṣita).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pəɾ.jʊ.ʂɪt̪/, [pɐɾ.jʊ.ʃɪt̪]

Adjective

पर्युषित • (paryuṣit) (indeclinable) (rare)

1. stale, unfresh

   Synonym: बासी (bāsī)

2. foolish, stupid

   Synonyms: बेवक़ूफ़ (bevqūf), नासमझ (nāsmajh), बेअक़्ल (beaqla), मूर्ख (mūrkh), मूढ़ (mūṛh), नादान (nādān)

3. useless, vain

   Synonyms: व्यर्थ (vyarth), बेकार (bekār), फ़ालतू (fāltū)

Further reading

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “पर्युषित”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 2882

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• পৰ্যুষিত (Assamese script)
• ᬧᬃᬬᬸᬱᬶᬢ (Balinese script)
• পর্যুষিত (Bengali script)
• 𑰢𑰨𑰿𑰧𑰲𑰬𑰰𑰝 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑀭𑁆𑀬𑀼𑀱𑀺𑀢 (Brahmi script)
• ပရျုၑိတ (Burmese script)
• પર્યુષિત (Gujarati script)
• ਪਰ੍ਯੁਸ਼ਿਤ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑌰𑍍𑌯𑍁𑌷𑌿𑌤 (Grantha script)
• ꦥꦫꦾꦸꦰꦶꦠ (Javanese script)
• 𑂣𑂩𑂹𑂨𑂳𑂭𑂱𑂞 (Kaithi script)
• ಪರ್ಯುಷಿತ (Kannada script)
• បយ៌ុឞិត (Khmer script)
• ປຣ຺ຍຸຩິຕ (Lao script)
• പര്യുഷിത (Malayalam script)
• ᢒᠠᡵᠶᡠᢢᡳᢠᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘨𑘿𑘧𑘳𑘬𑘱𑘝 (Modi script)
• ᢒᠠᠷᠶ᠋ᠤᢔᠢᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑧈𑧠𑧇𑧔𑧌𑧒𑦽 (Nandinagari script)
• 𑐥𑐬𑑂𑐫𑐸𑐲𑐶𑐟 (Newa script)
• ପର୍ଯୁଷିତ (Odia script)
• ꢦꢬ꣄ꢫꢸꢰꢶꢡ (Saurashtra script)
• 𑆥𑆫𑇀𑆪𑆶𑆰𑆴𑆠 (Sharada script)
• 𑖢𑖨𑖿𑖧𑖲𑖬𑖰𑖝 (Siddham script)
• පර්‍යුෂිත (Sinhalese script)
• 𑩰𑩼 𑪙𑩻𑩒𑪀𑩑𑩫 (Soyombo script)
• 𑚞𑚤𑚶𑚣𑚰𑚮𑚙 (Takri script)
• பர்யுஷித (Tamil script)
• పర్యుషిత (Telugu script)
• ปรฺยุษิต (Thai script)
• པ་རྱུ་ཥི་ཏ (Tibetan script)
• 𑒣𑒩𑓂𑒨𑒳𑒭𑒱𑒞 (Tirhuta script)
• 𑨞𑨫𑩇𑨪𑨃𑨯𑨁𑨙 (Zanabazar Square script)

Etymology

From परि- (pari-, “fully, abundantly”) +‎ उषित (uṣita, “past, spent”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɐɾ.ju.ʂi.tɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /pɐɾ.ju.ʂi.t̪ɐ/

Adjective

पर्युषित • (paryuṣita) stem

1. stale, unfresh, decomposed, putrid, insipid
   • c. 400 BCE, Bhagavad Gītā 17.10:

     यातयामं गतरसं पूति पर्युषितं च यत्। उच्छिष्टमपि चामेध्यं भोजनं तामसप्रियम्॥

     yātayāmaṃ gatarasaṃ pūti paryuṣitaṃ ca yat. ucchiṣṭamapi cāmedhyaṃ bhojanaṃ tāmasapriyam.

     Food prepared more than three hours before being eaten, food that is tasteless, decomposed and putrid, and left-over food that is untouchable and impure is dear to those in the mode of darkness.

2. foolish, stupid
3. useless, vain

Declension

Masculine a-stem declension of पर्युषित

	singular	dual	plural
nominative	पर्युषितः (paryuṣitaḥ)	पर्युषितौ (paryuṣitau) पर्युषिता¹ (paryuṣitā¹)	पर्युषिताः (paryuṣitāḥ) पर्युषितासः¹ (paryuṣitāsaḥ¹)
vocative	पर्युषित (paryuṣita)	पर्युषितौ (paryuṣitau) पर्युषिता¹ (paryuṣitā¹)	पर्युषिताः (paryuṣitāḥ) पर्युषितासः¹ (paryuṣitāsaḥ¹)
accusative	पर्युषितम् (paryuṣitam)	पर्युषितौ (paryuṣitau) पर्युषिता¹ (paryuṣitā¹)	पर्युषितान् (paryuṣitān)
instrumental	पर्युषितेन (paryuṣitena)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषितैः (paryuṣitaiḥ) पर्युषितेभिः¹ (paryuṣitebhiḥ¹)
dative	पर्युषिताय (paryuṣitāya)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषितेभ्यः (paryuṣitebhyaḥ)
ablative	पर्युषितात् (paryuṣitāt)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषितेभ्यः (paryuṣitebhyaḥ)
genitive	पर्युषितस्य (paryuṣitasya)	पर्युषितयोः (paryuṣitayoḥ)	पर्युषितानाम् (paryuṣitānām)
locative	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषितयोः (paryuṣitayoḥ)	पर्युषितेषु (paryuṣiteṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of पर्युषिता

	singular	dual	plural
nominative	पर्युषिता (paryuṣitā)	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषिताः (paryuṣitāḥ)
vocative	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषिताः (paryuṣitāḥ)
accusative	पर्युषिताम् (paryuṣitām)	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषिताः (paryuṣitāḥ)
instrumental	पर्युषितया (paryuṣitayā) पर्युषिता¹ (paryuṣitā¹)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषिताभिः (paryuṣitābhiḥ)
dative	पर्युषितायै (paryuṣitāyai)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषिताभ्यः (paryuṣitābhyaḥ)
ablative	पर्युषितायाः (paryuṣitāyāḥ) पर्युषितायै² (paryuṣitāyai²)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषिताभ्यः (paryuṣitābhyaḥ)
genitive	पर्युषितायाः (paryuṣitāyāḥ) पर्युषितायै² (paryuṣitāyai²)	पर्युषितयोः (paryuṣitayoḥ)	पर्युषितानाम् (paryuṣitānām)
locative	पर्युषितायाम् (paryuṣitāyām)	पर्युषितयोः (paryuṣitayoḥ)	पर्युषितासु (paryuṣitāsu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of पर्युषित

	singular	dual	plural
nominative	पर्युषितम् (paryuṣitam)	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषितानि (paryuṣitāni) पर्युषिता¹ (paryuṣitā¹)
vocative	पर्युषित (paryuṣita)	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषितानि (paryuṣitāni) पर्युषिता¹ (paryuṣitā¹)
accusative	पर्युषितम् (paryuṣitam)	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषितानि (paryuṣitāni) पर्युषिता¹ (paryuṣitā¹)
instrumental	पर्युषितेन (paryuṣitena)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषितैः (paryuṣitaiḥ) पर्युषितेभिः¹ (paryuṣitebhiḥ¹)
dative	पर्युषिताय (paryuṣitāya)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषितेभ्यः (paryuṣitebhyaḥ)
ablative	पर्युषितात् (paryuṣitāt)	पर्युषिताभ्याम् (paryuṣitābhyām)	पर्युषितेभ्यः (paryuṣitebhyaḥ)
genitive	पर्युषितस्य (paryuṣitasya)	पर्युषितयोः (paryuṣitayoḥ)	पर्युषितानाम् (paryuṣitānām)
locative	पर्युषिते (paryuṣite)	पर्युषितयोः (paryuṣitayoḥ)	पर्युषितेषु (paryuṣiteṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Prakrit: 𑀧𑀭𑀺𑀉𑀲𑀺𑀅 (pariusia), 𑀧𑀭𑀺𑀯𑀼𑀲𑀺𑀅 (parivusia)

  Maharastri Prakrit:

  • Old Marathi:

    Devanagari script: पारिस (pārisa)

    Modi script: 𑘢𑘰𑘨𑘲𑘭 (pārīsa)

    • Marathi: पारोसे (pārose)

Further reading

• Monier Williams (1899) “पर्युषित”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 600.
• Hellwig, Oliver (2010–2025) “paryuṣita”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
• Apte, Vaman Shivram (1890) “पर्युषित”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “paryuṣita”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press