द्वय
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- দ্বয় (Assamese script)
- ᬤ᭄ᬯᬬ (Balinese script)
- দ্বয় (Bengali script)
- 𑰟𑰿𑰪𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀤𑁆𑀯𑀬 (Brahmi script)
- ဒွယ (Burmese script)
- દ્વય (Gujarati script)
- ਦ੍ਵਯ (Gurmukhi script)
- 𑌦𑍍𑌵𑌯 (Grantha script)
- ꦢ꧀ꦮꦪ (Javanese script)
- 𑂠𑂹𑂫𑂨 (Kaithi script)
- ದ್ವಯ (Kannada script)
- ទ្វយ (Khmer script)
- ທ຺ວຍ (Lao script)
- ദ്വയ (Malayalam script)
- ᡩᠣᠸᠠᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘟𑘿𑘪𑘧 (Modi script)
- ᢑᢦᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦿𑧠𑧊𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐡𑑂𑐰𑐫 (Newa script)
- ଦ୍ଵଯ (Odia script)
- ꢣ꣄ꢮꢫ (Saurashtra script)
- 𑆢𑇀𑆮𑆪 (Sharada script)
- 𑖟𑖿𑖪𑖧 (Siddham script)
- ද්වය (Sinhalese script)
- 𑩭 𑪙𑩾𑩻 (Soyombo script)
- 𑚛𑚶𑚦𑚣 (Takri script)
- த்³வய (Tamil script)
- ద్వయ (Telugu script)
- ทฺวย (Thai script)
- དྭ་ཡ (Tibetan script)
- 𑒠𑓂𑒫𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨛𑩇𑨭𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-Iranian *dwayás, from Proto-Indo-European *dwoy-ós.[1] Cognate with Ancient Greek δοιός (doiós), Lithuanian dvejì, Proto-Slavic *dъvojь, Old Norse Tveggi. Related to द्व (dva, “two”).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]द्वय • (dvayá) stem
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | द्वयः (dvayáḥ) | द्वयौ (dvayaú) द्वया¹ (dvayā́¹) |
द्वयाः (dvayā́ḥ) द्वयासः¹ (dvayā́saḥ¹) |
| vocative | द्वय (dváya) | द्वयौ (dváyau) द्वया¹ (dváyā¹) |
द्वयाः (dváyāḥ) द्वयासः¹ (dváyāsaḥ¹) |
| accusative | द्वयम् (dvayám) | द्वयौ (dvayaú) द्वया¹ (dvayā́¹) |
द्वयान् (dvayā́n) |
| instrumental | द्वयेन (dvayéna) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयैः (dvayaíḥ) द्वयेभिः¹ (dvayébhiḥ¹) |
| dative | द्वयाय (dvayā́ya) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयेभ्यः (dvayébhyaḥ) |
| ablative | द्वयात् (dvayā́t) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयेभ्यः (dvayébhyaḥ) |
| genitive | द्वयस्य (dvayásya) | द्वययोः (dvayáyoḥ) | द्वयानाम् (dvayā́nām) |
| locative | द्वये (dvayé) | द्वययोः (dvayáyoḥ) | द्वयेषु (dvayéṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | द्वयी (dvayī) | द्वय्यौ (dvayyau) द्वयी¹ (dvayī¹) |
द्वय्यः (dvayyaḥ) द्वयीः¹ (dvayīḥ¹) |
| vocative | द्वयि (dvayi) | द्वय्यौ (dvayyau) द्वयी¹ (dvayī¹) |
द्वय्यः (dvayyaḥ) द्वयीः¹ (dvayīḥ¹) |
| accusative | द्वयीम् (dvayīm) | द्वय्यौ (dvayyau) द्वयी¹ (dvayī¹) |
द्वयीः (dvayīḥ) |
| instrumental | द्वय्या (dvayyā) | द्वयीभ्याम् (dvayībhyām) | द्वयीभिः (dvayībhiḥ) |
| dative | द्वय्यै (dvayyai) | द्वयीभ्याम् (dvayībhyām) | द्वयीभ्यः (dvayībhyaḥ) |
| ablative | द्वय्याः (dvayyāḥ) द्वय्यै² (dvayyai²) |
द्वयीभ्याम् (dvayībhyām) | द्वयीभ्यः (dvayībhyaḥ) |
| genitive | द्वय्याः (dvayyāḥ) द्वय्यै² (dvayyai²) |
द्वय्योः (dvayyoḥ) | द्वयीनाम् (dvayīnām) |
| locative | द्वय्याम् (dvayyām) | द्वय्योः (dvayyoḥ) | द्वयीषु (dvayīṣu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | द्वयम् (dvayám) | द्वये (dvayé) | द्वयानि (dvayā́ni) द्वया¹ (dvayā́¹) |
| vocative | द्वय (dváya) | द्वये (dváye) | द्वयानि (dváyāni) द्वया¹ (dváyā¹) |
| accusative | द्वयम् (dvayám) | द्वये (dvayé) | द्वयानि (dvayā́ni) द्वया¹ (dvayā́¹) |
| instrumental | द्वयेन (dvayéna) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयैः (dvayaíḥ) द्वयेभिः¹ (dvayébhiḥ¹) |
| dative | द्वयाय (dvayā́ya) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयेभ्यः (dvayébhyaḥ) |
| ablative | द्वयात् (dvayā́t) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयेभ्यः (dvayébhyaḥ) |
| genitive | द्वयस्य (dvayásya) | द्वययोः (dvayáyoḥ) | द्वयानाम् (dvayā́nām) |
| locative | द्वये (dvayé) | द्वययोः (dvayáyoḥ) | द्वयेषु (dvayéṣu) |
- ¹Vedic
Noun
[edit]द्वय • (dvayá) stem, n
- pair, couple (set of two)
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 2.94.17:
- अनेन वनवासेन मया प्राप्तं फलद्वयम् ।
पितुश् चानृणता धर्मे भरतस्य प्रियं तथा ॥- anena vanavāsena mayā prāptaṃ phaladvayam.
pituś cānṛṇatā dharme bharatasya priyaṃ tathā. - By this exile, I got two fruits: unindebtedness of my father in righteousness and pleasure of Bharata.
- anena vanavāsena mayā prāptaṃ phaladvayam.
- अनेन वनवासेन मया प्राप्तं फलद्वयम् ।
- duality, falsehood
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | द्वयम् (dvayám) | द्वये (dvayé) | द्वयानि (dvayā́ni) द्वया¹ (dvayā́¹) |
| vocative | द्वय (dváya) | द्वये (dváye) | द्वयानि (dváyāni) द्वया¹ (dváyā¹) |
| accusative | द्वयम् (dvayám) | द्वये (dvayé) | द्वयानि (dvayā́ni) द्वया¹ (dvayā́¹) |
| instrumental | द्वयेन (dvayéna) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयैः (dvayaíḥ) द्वयेभिः¹ (dvayébhiḥ¹) |
| dative | द्वयाय (dvayā́ya) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयेभ्यः (dvayébhyaḥ) |
| ablative | द्वयात् (dvayā́t) | द्वयाभ्याम् (dvayā́bhyām) | द्वयेभ्यः (dvayébhyaḥ) |
| genitive | द्वयस्य (dvayásya) | द्वययोः (dvayáyoḥ) | द्वयानाम् (dvayā́nām) |
| locative | द्वये (dvayé) | द्वययोः (dvayáyoḥ) | द्वयेषु (dvayéṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- ^ Mayrhofer, Manfred (1992–2001) “dvayá-”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume I, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 763
Further reading
[edit]- Monier Williams (1899) “द्वय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 503.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “द्वय”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 847
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “dvaya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
Categories:
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit a-stem adjectives
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit neuter nouns
- Sanskrit terms with quotations
- Sanskrit a-stem nouns