दाक्षिण्य

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit दाक्षिण्य (dākṣiṇya).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /d̪ɑːk.ʂɪɳ.jᵊ/, [d̪äːk.ʃɪ̃ɳ.jᵊ]

Adjective

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) (indeclinable)

1. coming from the south
2. belonging to or worthy of a sacrificial fee

Noun

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) m

1. (rare, formal) dexterity, skill, officiousness, gallantry, kindness, consideration, piety

Declension

Declension of दाक्षिण्य (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्य dākṣiṇya
oblique	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्यों dākṣiṇyõ
vocative	दाक्षिण्य dākṣiṇya	दाक्षिण्यो dākṣiṇyo

References

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “दाक्षिण्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• দাক্ষিণ্য (Assamese script)
• ᬤᬵᬓ᭄ᬱᬶᬡ᭄ᬬ (Balinese script)
• দাক্ষিণ্য (Bengali script)
• 𑰟𑰯𑰎𑰿𑰬𑰰𑰜𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
• 𑀤𑀸𑀓𑁆𑀱𑀺𑀡𑁆𑀬 (Brahmi script)
• ဒါက္ၑိဏျ (Burmese script)
• દાક્ષિણ્ય (Gujarati script)
• ਦਾਕ੍ਸ਼ਿਣ੍ਯ (Gurmukhi script)
• 𑌦𑌾𑌕𑍍𑌷𑌿𑌣𑍍𑌯 (Grantha script)
• ꦢꦴꦏ꧀ꦰꦶꦟꦾ (Javanese script)
• 𑂠𑂰𑂍𑂹𑂭𑂱𑂝𑂹𑂨 (Kaithi script)
• ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯ (Kannada script)
• ទាក្ឞិណ្យ (Khmer script)
• ທາກ຺ຩິຓ຺ຍ (Lao script)
• ദാക്ഷിണ്യ (Malayalam script)
• ᡩᠠ᠎᠊ᠠᡬᢢᡳᢏᠶᠠ (Manchu script)
• 𑘟𑘰𑘎𑘿𑘬𑘱𑘜𑘿𑘧 (Modi script)
• ᢑᠠᢗᢉᢔᠢᢏᠶ᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑦿𑧑𑦮𑧠𑧌𑧒𑦼𑧠𑧇 (Nandinagari script)
• 𑐡𑐵𑐎𑑂𑐲𑐶𑐞𑑂𑐫 (Newa script)
• ଦାକ୍ଷିଣ୍ଯ (Odia script)
• ꢣꢵꢒ꣄ꢰꢶꢠ꣄ꢫ (Saurashtra script)
• 𑆢𑆳𑆑𑇀𑆰𑆴𑆟𑇀𑆪 (Sharada script)
• 𑖟𑖯𑖎𑖿𑖬𑖰𑖜𑖿𑖧 (Siddham script)
• දාක්‍ෂිණ්‍ය (Sinhalese script)
• 𑩭𑩛𑩜 𑪙𑪀𑩑𑩪 𑪙𑩻 (Soyombo script)
• 𑚛𑚭𑚊𑚶𑚮𑚘𑚶𑚣 (Takri script)
• த³ாக்ஷிண்ய (Tamil script)
• దాక్షిణ్య (Telugu script)
• ทากฺษิณฺย (Thai script)
• དཱ་ཀྵི་ཎྱ (Tibetan script)
• 𑒠𑒰𑒏𑓂𑒭𑒱𑒝𑓂𑒨 (Tirhuta script)
• 𑨛𑨊𑨋𑩇𑨯𑨁𑨘𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)

Etymology

Vrddhi derivative of दक्षिण (dákṣiṇa) with a -य (-ya) extension.

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /dɑːk.ʂiɳ.jɐ/, [dɑːk.ʂij̃.jɐ]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /d̪ɑːk.ʂiɳ.jɐ/

Adjective

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) stem

1. belonging to or worthy of a sacrificial fee
2. dexterous, energetic, strong, capable

Declension

Masculine a-stem declension of दाक्षिण्य

	singular	dual	plural
nominative	दाक्षिण्यः (dākṣiṇyaḥ)	दाक्षिण्यौ (dākṣiṇyau) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)	दाक्षिण्याः (dākṣiṇyāḥ) दाक्षिण्यासः¹ (dākṣiṇyāsaḥ¹)
vocative	दाक्षिण्य (dākṣiṇya)	दाक्षिण्यौ (dākṣiṇyau) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)	दाक्षिण्याः (dākṣiṇyāḥ) दाक्षिण्यासः¹ (dākṣiṇyāsaḥ¹)
accusative	दाक्षिण्यम् (dākṣiṇyam)	दाक्षिण्यौ (dākṣiṇyau) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)	दाक्षिण्यान् (dākṣiṇyān)
instrumental	दाक्षिण्येन (dākṣiṇyena)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्यैः (dākṣiṇyaiḥ) दाक्षिण्येभिः¹ (dākṣiṇyebhiḥ¹)
dative	दाक्षिण्याय (dākṣiṇyāya)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्येभ्यः (dākṣiṇyebhyaḥ)
ablative	दाक्षिण्यात् (dākṣiṇyāt)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्येभ्यः (dākṣiṇyebhyaḥ)
genitive	दाक्षिण्यस्य (dākṣiṇyasya)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्यानाम् (dākṣiṇyānām)
locative	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्येषु (dākṣiṇyeṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of दाक्षिण्या

	singular	dual	plural
nominative	दाक्षिण्या (dākṣiṇyā)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्याः (dākṣiṇyāḥ)
vocative	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्याः (dākṣiṇyāḥ)
accusative	दाक्षिण्याम् (dākṣiṇyām)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्याः (dākṣiṇyāḥ)
instrumental	दाक्षिण्यया (dākṣiṇyayā) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्याभिः (dākṣiṇyābhiḥ)
dative	दाक्षिण्यायै (dākṣiṇyāyai)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्याभ्यः (dākṣiṇyābhyaḥ)
ablative	दाक्षिण्यायाः (dākṣiṇyāyāḥ) दाक्षिण्यायै² (dākṣiṇyāyai²)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्याभ्यः (dākṣiṇyābhyaḥ)
genitive	दाक्षिण्यायाः (dākṣiṇyāyāḥ) दाक्षिण्यायै² (dākṣiṇyāyai²)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्यानाम् (dākṣiṇyānām)
locative	दाक्षिण्यायाम् (dākṣiṇyāyām)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्यासु (dākṣiṇyāsu)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of दाक्षिण्य

	singular	dual	plural
nominative	दाक्षिण्यम् (dākṣiṇyam)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्यानि (dākṣiṇyāni) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)
vocative	दाक्षिण्य (dākṣiṇya)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्यानि (dākṣiṇyāni) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)
accusative	दाक्षिण्यम् (dākṣiṇyam)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्यानि (dākṣiṇyāni) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)
instrumental	दाक्षिण्येन (dākṣiṇyena)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्यैः (dākṣiṇyaiḥ) दाक्षिण्येभिः¹ (dākṣiṇyebhiḥ¹)
dative	दाक्षिण्याय (dākṣiṇyāya)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्येभ्यः (dākṣiṇyebhyaḥ)
ablative	दाक्षिण्यात् (dākṣiṇyāt)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्येभ्यः (dākṣiṇyebhyaḥ)
genitive	दाक्षिण्यस्य (dākṣiṇyasya)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्यानाम् (dākṣiṇyānām)
locative	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्येषु (dākṣiṇyeṣu)

• ¹Vedic

Noun

दाक्षिण्य • (dākṣiṇya) stem, n

1. dexterity, skill, officiousness, gallantry, kindness, consideration, piety
2. the ritual of the right hand Śāktas
3. name of a tantra

Declension

Neuter a-stem declension of दाक्षिण्य

	singular	dual	plural
nominative	दाक्षिण्यम् (dākṣiṇyam)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्यानि (dākṣiṇyāni) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)
vocative	दाक्षिण्य (dākṣiṇya)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्यानि (dākṣiṇyāni) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)
accusative	दाक्षिण्यम् (dākṣiṇyam)	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्यानि (dākṣiṇyāni) दाक्षिण्या¹ (dākṣiṇyā¹)
instrumental	दाक्षिण्येन (dākṣiṇyena)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्यैः (dākṣiṇyaiḥ) दाक्षिण्येभिः¹ (dākṣiṇyebhiḥ¹)
dative	दाक्षिण्याय (dākṣiṇyāya)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्येभ्यः (dākṣiṇyebhyaḥ)
ablative	दाक्षिण्यात् (dākṣiṇyāt)	दाक्षिण्याभ्याम् (dākṣiṇyābhyām)	दाक्षिण्येभ्यः (dākṣiṇyebhyaḥ)
genitive	दाक्षिण्यस्य (dākṣiṇyasya)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्यानाम् (dākṣiṇyānām)
locative	दाक्षिण्ये (dākṣiṇye)	दाक्षिण्ययोः (dākṣiṇyayoḥ)	दाक्षिण्येषु (dākṣiṇyeṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• → Hindi: दाक्षिण्य (dākṣiṇya)
• → Telugu: దాక్షిణ్యం (dākṣiṇyaṁ)

References

• Monier Williams (1899) “दाक्षिण्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 475, column 2.