त्र्यम्बक
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ত্ৰ্যম্বক (Assamese script)
- ᬢ᭄ᬭ᭄ᬬᬫ᭄ᬩᬓ (Balinese script)
- ত্র্যম্বক (Bengali script)
- 𑰝𑰿𑰨𑰿𑰧𑰦𑰿𑰤𑰎 (Bhaiksuki script)
- 𑀢𑁆𑀭𑁆𑀬𑀫𑁆𑀩𑀓 (Brahmi script)
- တျြမ္ဗက (Burmese script)
- ત્ર્યમ્બક (Gujarati script)
- ਤ੍ਰ੍ਯਮ੍ਬਕ (Gurmukhi script)
- 𑌤𑍍𑌰𑍍𑌯𑌮𑍍𑌬𑌕 (Grantha script)
- ꦠꦿꦾꦩ꧀ꦧꦏ (Javanese script)
- 𑂞𑂹𑂩𑂹𑂨𑂧𑂹𑂥𑂍 (Kaithi script)
- ತ್ರ್ಯಮ್ಬಕ (Kannada script)
- ត្យ៌ម្ពក (Khmer script)
- ຕ຺ຣ຺ຍມ຺ພກ (Lao script)
- ത്ര്യമ്ബക (Malayalam script)
- ᢠᡵᠶᠠᠮᠪᠠᡬᠠ (Manchu script)
- 𑘝𑘿𑘨𑘿𑘧𑘦𑘿𑘤𑘎 (Modi script)
- ᢐᠷᠶ᠋ᠠᠮᠪᠠᢉᠠ (Mongolian script)
- 𑦽𑧠𑧈𑧠𑧇𑧆𑧠𑧄𑦮 (Nandinagari script)
- 𑐟𑑂𑐬𑑂𑐫𑐩𑑂𑐧𑐎 (Newa script)
- ତ୍ର୍ଯମ୍ବକ (Odia script)
- ꢡ꣄ꢬ꣄ꢫꢪ꣄ꢨꢒ (Saurashtra script)
- 𑆠𑇀𑆫𑇀𑆪𑆩𑇀𑆧𑆑 (Sharada script)
- 𑖝𑖿𑖨𑖿𑖧𑖦𑖿𑖤𑖎 (Siddham script)
- ත්ර්යම්බක (Sinhalese script)
- 𑩫 𑪙𑩼 𑪙𑩻𑩴 𑪙𑩲𑩜 (Soyombo script)
- 𑚙𑚶𑚤𑚶𑚣𑚢𑚶𑚠𑚊 (Takri script)
- த்ர்யம்ப³க (Tamil script)
- త్ర్యమ్బక (Telugu script)
- ตฺรฺยมฺพก (Thai script)
- ཏྲྱ་མྦ་ཀ (Tibetan script)
- 𑒞𑓂𑒩𑓂𑒨𑒧𑓂𑒥𑒏 (Tirhuta script)
- 𑨙𑩇𑨫𑩇𑨪𑨢𑩇𑨠𑨋 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From त्रि (tri, “three”) + अम्बा (ambā, “mother”) + क (ka); originally meaning "having three mothers". The name was later reinterpreted as "having three eyes".
Pronunciation
[edit]Proper noun
[edit]त्र्यम्बक • (tryàmbaka) stem, m (metrical Vedic tríyambaka) (Vedic religion, Hinduism)
- an epithet of Rudra or (later on) Shiva
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.59.12:
- त्र्य॑म्बकं यजामहे सु॒गन्धिं॑ पुष्टि॒वर्ध॑नम्।
उ॒र्वा॒रु॒कमि॑व॒ बन्ध॑नान्मृ॒त्योर्मु॑क्षीय॒ मामृता॑त्॥- tryàmbakaṃ yajāmahe sugándhiṃ puṣṭivárdhanam.
urvārukámiva bándhanānmṛtyórmukṣīya mā́mṛ́tāt. - Tryambaka we worship, sweet augmenter of prosperity.
As from its stem the cucumber, so may I be released from death, not reft of immortality.
- tryàmbakaṃ yajāmahe sugándhiṃ puṣṭivárdhanam.
- त्र्य॑म्बकं यजामहे सु॒गन्धिं॑ पुष्टि॒वर्ध॑नम्।
- name of one of the 11 Rudras
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | त्र्यम्बकः (tryàmbakaḥ) | त्र्यम्बकौ (tryàmbakau) त्र्यम्बका¹ (tryàmbakā¹) |
त्र्यम्बकाः (tryàmbakāḥ) त्र्यम्बकासः¹ (tryàmbakāsaḥ¹) |
| vocative | त्र्यम्बक (tryámbaka) | त्र्यम्बकौ (tryámbakau) त्र्यम्बका¹ (tryámbakā¹) |
त्र्यम्बकाः (tryámbakāḥ) त्र्यम्बकासः¹ (tryámbakāsaḥ¹) |
| accusative | त्र्यम्बकम् (tryàmbakam) | त्र्यम्बकौ (tryàmbakau) त्र्यम्बका¹ (tryàmbakā¹) |
त्र्यम्बकान् (tryàmbakān) |
| instrumental | त्र्यम्बकेण (tryàmbakeṇa) | त्र्यम्बकाभ्याम् (tryàmbakābhyām) | त्र्यम्बकैः (tryàmbakaiḥ) त्र्यम्बकेभिः¹ (tryàmbakebhiḥ¹) |
| dative | त्र्यम्बकाय (tryàmbakāya) | त्र्यम्बकाभ्याम् (tryàmbakābhyām) | त्र्यम्बकेभ्यः (tryàmbakebhyaḥ) |
| ablative | त्र्यम्बकात् (tryàmbakāt) | त्र्यम्बकाभ्याम् (tryàmbakābhyām) | त्र्यम्बकेभ्यः (tryàmbakebhyaḥ) |
| genitive | त्र्यम्बकस्य (tryàmbakasya) | त्र्यम्बकयोः (tryàmbakayoḥ) | त्र्यम्बकाणाम् (tryàmbakāṇām) |
| locative | त्र्यम्बके (tryàmbake) | त्र्यम्बकयोः (tryàmbakayoḥ) | त्र्यम्बकेषु (tryàmbakeṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “त्र्यम्बक”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 463.
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “त्र्यम्बक”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 114