त्र्यम्बक
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ত্ৰ্যম্বক (Assamese script)
- ᬢ᭄ᬭ᭄ᬬᬫ᭄ᬩᬓ (Balinese script)
- ত্র্যম্বক (Bengali script)
- 𑰝𑰿𑰨𑰿𑰧𑰦𑰿𑰤𑰎 (Bhaiksuki script)
- 𑀢𑁆𑀭𑁆𑀬𑀫𑁆𑀩𑀓 (Brahmi script)
- တျြမ္ဗက (Burmese script)
- ત્ર્યમ્બક (Gujarati script)
- ਤ੍ਰ੍ਯਮ੍ਬਕ (Gurmukhi script)
- 𑌤𑍍𑌰𑍍𑌯𑌮𑍍𑌬𑌕 (Grantha script)
- ꦠꦿꦾꦩ꧀ꦧꦏ (Javanese script)
- 𑂞𑂹𑂩𑂹𑂨𑂧𑂹𑂥𑂍 (Kaithi script)
- ತ್ರ್ಯಮ್ಬಕ (Kannada script)
- ត្យ៌ម្ពក (Khmer script)
- ຕ຺ຣ຺ຍມ຺ພກ (Lao script)
- ത്ര്യമ്ബക (Malayalam script)
- ᢠᡵᠶᠠᠮᠪᠠᡬᠠ (Manchu script)
- 𑘝𑘿𑘨𑘿𑘧𑘦𑘿𑘤𑘎 (Modi script)
- ᢐᠷᠶ᠋ᠠᠮᠪᠠᢉᠠ (Mongolian script)
- 𑦽𑧠𑧈𑧠𑧇𑧆𑧠𑧄𑦮 (Nandinagari script)
- 𑐟𑑂𑐬𑑂𑐫𑐩𑑂𑐧𑐎 (Newa script)
- ତ୍ର୍ଯମ୍ବକ (Odia script)
- ꢡ꣄ꢬ꣄ꢫꢪ꣄ꢨꢒ (Saurashtra script)
- 𑆠𑇀𑆫𑇀𑆪𑆩𑇀𑆧𑆑 (Sharada script)
- 𑖝𑖿𑖨𑖿𑖧𑖦𑖿𑖤𑖎 (Siddham script)
- ත්ර්යම්බක (Sinhalese script)
- 𑩫 𑪙𑩼 𑪙𑩻𑩴 𑪙𑩲𑩜 (Soyombo script)
- 𑚙𑚶𑚤𑚶𑚣𑚢𑚶𑚠𑚊 (Takri script)
- த்ர்யம்ப³க (Tamil script)
- త్ర్యమ్బక (Telugu script)
- ตฺรฺยมฺพก (Thai script)
- ཏྲྱ་མྦ་ཀ (Tibetan script)
- 𑒞𑓂𑒩𑓂𑒨𑒧𑓂𑒥𑒏 (Tirhuta script)
- 𑨙𑩇𑨫𑩇𑨪𑨢𑩇𑨠𑨋 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From त्रि (tri, “three”) + अम्बा (ambā, “mother”) + क (ka); originally meaning "having three mothers". The name was later reinterpreted as "having three eyes".
Pronunciation
[edit]Proper noun
[edit]त्र्यम्बक • (tryàmbaka) stem, m (metrical Vedic tríyambaka) (Vedic religion, Hinduism)
- an epithet of Rudra or (later on) Shiva
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 7.59.12:
- त्र्य॑म्बकं यजामहे सु॒गन्धिं॑ पुष्टि॒वर्ध॑नम्।
उ॒र्वा॒रु॒कमि॑व॒ बन्ध॑नान्मृ॒त्योर्मु॑क्षीय॒ मामृता॑त्॥- tryàmbakaṃ yajāmahe sugándhiṃ puṣṭivárdhanam.
urvārukámiva bándhanānmṛtyórmukṣīya mā́mṛ́tāt. - Tryambaka we worship, sweet augmenter of prosperity.
As from its stem the cucumber, so may I be released from death, not reft of immortality.
- tryàmbakaṃ yajāmahe sugándhiṃ puṣṭivárdhanam.
- त्र्य॑म्बकं यजामहे सु॒गन्धिं॑ पुष्टि॒वर्ध॑नम्।
- name of one of the 11 Rudras
Declension
[edit]| Masculine a-stem declension of त्र्यम्बक (tryàmbaka) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | त्र्यम्बकः tryàmbakaḥ |
त्र्यम्बकौ / त्र्यम्बका¹ tryàmbakau / tryàmbakā¹ |
त्र्यम्बकाः / त्र्यम्बकासः¹ tryàmbakāḥ / tryàmbakāsaḥ¹ |
| Vocative | त्र्यम्बक tryámbaka |
त्र्यम्बकौ / त्र्यम्बका¹ tryámbakau / tryámbakā¹ |
त्र्यम्बकाः / त्र्यम्बकासः¹ tryámbakāḥ / tryámbakāsaḥ¹ |
| Accusative | त्र्यम्बकम् tryàmbakam |
त्र्यम्बकौ / त्र्यम्बका¹ tryàmbakau / tryàmbakā¹ |
त्र्यम्बकान् tryàmbakān |
| Instrumental | त्र्यम्बकेण tryàmbakeṇa |
त्र्यम्बकाभ्याम् tryàmbakābhyām |
त्र्यम्बकैः / त्र्यम्बकेभिः¹ tryàmbakaiḥ / tryàmbakebhiḥ¹ |
| Dative | त्र्यम्बकाय tryàmbakāya |
त्र्यम्बकाभ्याम् tryàmbakābhyām |
त्र्यम्बकेभ्यः tryàmbakebhyaḥ |
| Ablative | त्र्यम्बकात् tryàmbakāt |
त्र्यम्बकाभ्याम् tryàmbakābhyām |
त्र्यम्बकेभ्यः tryàmbakebhyaḥ |
| Genitive | त्र्यम्बकस्य tryàmbakasya |
त्र्यम्बकयोः tryàmbakayoḥ |
त्र्यम्बकाणाम् tryàmbakāṇām |
| Locative | त्र्यम्बके tryàmbake |
त्र्यम्बकयोः tryàmbakayoḥ |
त्र्यम्बकेषु tryàmbakeṣu |
| Notes |
| ||
References
[edit]- Monier Williams (1899) “त्र्यम्बक”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 463.
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “त्र्यम्बक”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 114