तुच्छ्य

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-European *tus-sḱ-yós, from *tews- (“to be empty”). Cognate with Lithuanian tùščias (“empty”), Middle Persian [script needed] (twhyg /⁠tuhīg⁠/) (whence Persian تهی (tohi)).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /tut.t͡ɕʰjɐ́/, [tut̚.t͡ɕʰjɐ́]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /t̪ut̪.t͡ɕʰjɐ/, [t̪ut̪̚.t͡ɕʰjɐ]

Adjective

तुच्छ्य • (tucchyá) stem

1. empty, vain
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.42.10:

     य ओहते रक्षसो देववीतावचक्रेभिस्तं मरुतो नि यात ।
     यो वः शमीं शशमानस्य निन्दात्तुच्छ्यान्कामान्करते सिष्विदानः ॥

     ya ohate rakṣaso devavītāvacakrebhistaṃ maruto ni yāta.
     yo vaḥ śamīṃ śaśamānasya nindāttucchyānkāmānkarate siṣvidānaḥ.

     With wheelless chariots drive down him, O Maruts, who at the feasts of Gods regards the demons.
     May he, though bathed in sweat, form empty wishes, who blames his sacred rite who toils to serve you.

Declension

Masculine a-stem declension of तुच्छ्य

	singular	dual	plural
nominative	तुच्छ्यः (tucchyáḥ)	तुच्छ्यौ (tucchyaú) तुच्छ्या¹ (tucchyā́¹)	तुच्छ्याः (tucchyā́ḥ) तुच्छ्यासः¹ (tucchyā́saḥ¹)
vocative	तुच्छ्य (túcchya)	तुच्छ्यौ (túcchyau) तुच्छ्या¹ (túcchyā¹)	तुच्छ्याः (túcchyāḥ) तुच्छ्यासः¹ (túcchyāsaḥ¹)
accusative	तुच्छ्यम् (tucchyám)	तुच्छ्यौ (tucchyaú) तुच्छ्या¹ (tucchyā́¹)	तुच्छ्यान् (tucchyā́n)
instrumental	तुच्छ्येन (tucchyéna)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्यैः (tucchyaíḥ) तुच्छ्येभिः¹ (tucchyébhiḥ¹)
dative	तुच्छ्याय (tucchyā́ya)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्येभ्यः (tucchyébhyaḥ)
ablative	तुच्छ्यात् (tucchyā́t)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्येभ्यः (tucchyébhyaḥ)
genitive	तुच्छ्यस्य (tucchyásya)	तुच्छ्ययोः (tucchyáyoḥ)	तुच्छ्यानाम् (tucchyā́nām)
locative	तुच्छ्ये (tucchyé)	तुच्छ्ययोः (tucchyáyoḥ)	तुच्छ्येषु (tucchyéṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of तुच्छ्या

	singular	dual	plural
nominative	तुच्छ्या (tucchyā́)	तुच्छ्ये (tucchyé)	तुच्छ्याः (tucchyā́ḥ)
vocative	तुच्छ्ये (túcchye)	तुच्छ्ये (túcchye)	तुच्छ्याः (túcchyāḥ)
accusative	तुच्छ्याम् (tucchyā́m)	तुच्छ्ये (tucchyé)	तुच्छ्याः (tucchyā́ḥ)
instrumental	तुच्छ्यया (tucchyáyā) तुच्छ्या¹ (tucchyā́¹)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्याभिः (tucchyā́bhiḥ)
dative	तुच्छ्यायै (tucchyā́yai)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्याभ्यः (tucchyā́bhyaḥ)
ablative	तुच्छ्यायाः (tucchyā́yāḥ) तुच्छ्यायै² (tucchyā́yai²)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्याभ्यः (tucchyā́bhyaḥ)
genitive	तुच्छ्यायाः (tucchyā́yāḥ) तुच्छ्यायै² (tucchyā́yai²)	तुच्छ्ययोः (tucchyáyoḥ)	तुच्छ्यानाम् (tucchyā́nām)
locative	तुच्छ्यायाम् (tucchyā́yām)	तुच्छ्ययोः (tucchyáyoḥ)	तुच्छ्यासु (tucchyā́su)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of तुच्छ्य

	singular	dual	plural
nominative	तुच्छ्यम् (tucchyám)	तुच्छ्ये (tucchyé)	तुच्छ्यानि (tucchyā́ni) तुच्छ्या¹ (tucchyā́¹)
vocative	तुच्छ्य (túcchya)	तुच्छ्ये (túcchye)	तुच्छ्यानि (túcchyāni) तुच्छ्या¹ (túcchyā¹)
accusative	तुच्छ्यम् (tucchyám)	तुच्छ्ये (tucchyé)	तुच्छ्यानि (tucchyā́ni) तुच्छ्या¹ (tucchyā́¹)
instrumental	तुच्छ्येन (tucchyéna)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्यैः (tucchyaíḥ) तुच्छ्येभिः¹ (tucchyébhiḥ¹)
dative	तुच्छ्याय (tucchyā́ya)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्येभ्यः (tucchyébhyaḥ)
ablative	तुच्छ्यात् (tucchyā́t)	तुच्छ्याभ्याम् (tucchyā́bhyām)	तुच्छ्येभ्यः (tucchyébhyaḥ)
genitive	तुच्छ्यस्य (tucchyásya)	तुच्छ्ययोः (tucchyáyoḥ)	तुच्छ्यानाम् (tucchyā́nām)
locative	तुच्छ्ये (tucchyé)	तुच्छ्ययोः (tucchyáyoḥ)	तुच्छ्येषु (tucchyéṣu)

• ¹Vedic

Descendants

• Pali: tuccha
• Prakrit: 𑀢𑀼𑀘𑁆𑀙 (tuccha)
  • Old Awadhi: छूछा (chūchā)
  • Middle Bengali: ছুছা (chucha)
    • Bengali: ছুঁচা (chũca)
  • Bhojpuri: छूँछ (chū̃ch)
  • Hindustani: chūchā
    • Hindi: छूछा
    • Urdu: چھُوچھا
    • → Punjabi: chūchā

      Gurmukhi script: ਛੂਛਾ

      Shahmukhi script: چھُوچھا

  • Kumaoni: छूचो (chūco)
  • Nepali: छुचो (chuco)
  • Odia: ଛୁଛା (chuchā)
  • Punjabi: tucch
    • Gurmukhi script: ਤੁੱਛ
    • Shahmukhi script: تُچّھ
  • Sinhalese: සිස් (sis), හිස් (his)

References

• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “tucchya”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press