Jump to content

तमस

From Wiktionary, the free dictionary

Sanskrit

[edit]

Alternative scripts

[edit]

Etymology

[edit]

From Proto-Indo-Iranian *tamHas-ás (dark), from Proto-Indo-European *temHes-ós. Cognate with Avestan 𐬙𐬆𐬨𐬀𐬢𐬵𐬀 (təmaŋha).

Pronunciation

[edit]

Adjective

[edit]

त॒म॒स (tamasá) stem

  1. (Vedic) dark coloured, dark, darksome
    • c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 11.9.22:
      ये च॒ धीरा॒ ये चाधी॑राः॒ परा॑ञ्चो बधि॒राश्च॒ ये
      त॑म॒सा ये च॑ तूप॒रा अथो॑ बस्ताभिवा॒सिनः॑।
      सर्वां॒स्ताँ अ॑र्बुदे॒ त्वम॒मित्रे॑भ्यो दृ॒शे कु॑रूदा॒रांश्च॒ प्र द॑र्शय ॥
      yé ca dhī́rā yé cā́dhīrāḥ párāñco badhirā́śca yé
      tamasā́ yé ca tūparā́ átho bastābhivāsínaḥ.
      sárvāṃstā́m̐ arbude tvámamítrebhyo dṛśé kurūdārā́ṃśca prá darśaya.
      The clever and the foolish ones, those who are twisted round, the deaf,
      The dusky-hued, the hornless goats and those whose voice is like the buck's,
      All these, O Arbudi, do thou make visible to our enemies: cause them to look on mists and fog.

Declension

[edit]
Masculine a-stem declension of तमस
singular dual plural
nominative तमसः (tamasáḥ) तमसौ (tamasaú)
तमसा¹ (tamasā́¹)
तमसाः (tamasā́ḥ)
तमसासः¹ (tamasā́saḥ¹)
vocative तमस (támasa) तमसौ (támasau)
तमसा¹ (támasā¹)
तमसाः (támasāḥ)
तमसासः¹ (támasāsaḥ¹)
accusative तमसम् (tamasám) तमसौ (tamasaú)
तमसा¹ (tamasā́¹)
तमसान् (tamasā́n)
instrumental तमसेन (tamaséna) तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसैः (tamasaíḥ)
तमसेभिः¹ (tamasébhiḥ¹)
dative तमसाय (tamasā́ya) तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसेभ्यः (tamasébhyaḥ)
ablative तमसात् (tamasā́t) तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसेभ्यः (tamasébhyaḥ)
genitive तमसस्य (tamasásya) तमसयोः (tamasáyoḥ) तमसानाम् (tamasā́nām)
locative तमसे (tamasé) तमसयोः (tamasáyoḥ) तमसेषु (tamaséṣu)
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of तमसा
singular dual plural
nominative तमसा (tamasā́) तमसे (tamasé) तमसाः (tamasā́ḥ)
vocative तमसे (támase) तमसे (támase) तमसाः (támasāḥ)
accusative तमसाम् (tamasā́m) तमसे (tamasé) तमसाः (tamasā́ḥ)
instrumental तमसया (tamasáyā)
तमसा¹ (tamasā́¹)
तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसाभिः (tamasā́bhiḥ)
dative तमसायै (tamasā́yai) तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसाभ्यः (tamasā́bhyaḥ)
ablative तमसायाः (tamasā́yāḥ)
तमसायै² (tamasā́yai²)
तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसाभ्यः (tamasā́bhyaḥ)
genitive तमसायाः (tamasā́yāḥ)
तमसायै² (tamasā́yai²)
तमसयोः (tamasáyoḥ) तमसानाम् (tamasā́nām)
locative तमसायाम् (tamasā́yām) तमसयोः (tamasáyoḥ) तमसासु (tamasā́su)
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of तमस
singular dual plural
nominative तमसम् (tamasám) तमसे (tamasé) तमसानि (tamasā́ni)
तमसा¹ (tamasā́¹)
vocative तमस (támasa) तमसे (támase) तमसानि (támasāni)
तमसा¹ (támasā¹)
accusative तमसम् (tamasám) तमसे (tamasé) तमसानि (tamasā́ni)
तमसा¹ (tamasā́¹)
instrumental तमसेन (tamaséna) तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसैः (tamasaíḥ)
तमसेभिः¹ (tamasébhiḥ¹)
dative तमसाय (tamasā́ya) तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसेभ्यः (tamasébhyaḥ)
ablative तमसात् (tamasā́t) तमसाभ्याम् (tamasā́bhyām) तमसेभ्यः (tamasébhyaḥ)
genitive तमसस्य (tamasásya) तमसयोः (tamasáyoḥ) तमसानाम् (tamasā́nām)
locative तमसे (tamasé) तमसयोः (tamasáyoḥ) तमसेषु (tamaséṣu)
  • ¹Vedic