जविष्ठ
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- জৱিষ্ঠ (Assamese script)
- ᬚᬯᬶᬱ᭄ᬞ (Balinese script)
- জবিষ্ঠ (Bengali script)
- 𑰕𑰪𑰰𑰬𑰿𑰙 (Bhaiksuki script)
- 𑀚𑀯𑀺𑀱𑁆𑀞 (Brahmi script)
- ဇဝိၑ္ဌ (Burmese script)
- જવિષ્ઠ (Gujarati script)
- ਜਵਿਸ਼੍ਠ (Gurmukhi script)
- 𑌜𑌵𑌿𑌷𑍍𑌠 (Grantha script)
- ꦗꦮꦶꦰ꧀ꦜ (Javanese script)
- 𑂔𑂫𑂱𑂭𑂹𑂘 (Kaithi script)
- ಜವಿಷ್ಠ (Kannada script)
- ជវិឞ្ឋ (Khmer script)
- ຊວິຩ຺ຐ (Lao script)
- ജവിഷ്ഠ (Malayalam script)
- ᡯᠠᠸᡳᢢᡱᠠ (Manchu script)
- 𑘕𑘪𑘱𑘬𑘿𑘙 (Modi script)
- ᠽᠠᠸᠢᢔᢍᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦵𑧊𑧒𑧌𑧠𑦹 (Nandinagari script)
- 𑐖𑐰𑐶𑐲𑑂𑐛 (Newa script)
- ଜଵିଷ୍ଠ (Odia script)
- ꢙꢮꢶꢰ꣄ꢝ (Saurashtra script)
- 𑆘𑆮𑆴𑆰𑇀𑆜 (Sharada script)
- 𑖕𑖪𑖰𑖬𑖿𑖙 (Siddham script)
- ජවිෂ්ඨ (Sinhalese script)
- 𑩣𑩾𑩑𑪀 𑪙𑩧 (Soyombo script)
- 𑚑𑚦𑚮𑚶𑚕 (Takri script)
- ஜவிஷ்ட² (Tamil script)
- జవిష్ఠ (Telugu script)
- ชวิษฺฐ (Thai script)
- ཛ་ཝི་ཥྛ (Tibetan script)
- 𑒖𑒫𑒱𑒭𑓂𑒚 (Tirhuta script)
- 𑨥𑨭𑨁𑨯𑩇𑨕 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-Iranian *ȷ́áwHištʰas (“fastest”), from the root *ȷ́awH-. Cognate with Avestan 𐬰𐬆𐬎𐬎𐬍𐬱𐬙𐬌𐬌𐬀 (zəuuīštiia, “fastest”). See the root जू (jū) for more.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]जविष्ठ • (jáviṣṭha)
- quickest, fleetest, fastest
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 6.9.5:
- ध्रु॒वं ज्योति॒र्निहि॑तं दृ॒शये॒ कं मनो॒ जवि॑ष्ठं प॒तय॑त्स्व॒न्तः ।
विश्वे॑ दे॒वाः सम॑नसः॒ सके॑ता॒ एकं॒ क्रतु॑म॒भि वि य॑न्ति सा॒धु ॥- dhruváṃ jyótirníhitaṃ dṛśáye káṃ máno jáviṣṭhaṃ patáyatsvantáḥ.
víśve devā́ḥ sámanasaḥ sáketā ékaṃ krátumabhí ví yanti sādhú. - A firm light hath been set for men to look on: among all things that fly the mind is swiftest.
All Gods of one accord, with one intention, move unobstructed to a single purpose.
- dhruváṃ jyótirníhitaṃ dṛśáye káṃ máno jáviṣṭhaṃ patáyatsvantáḥ.
- ध्रु॒वं ज्योति॒र्निहि॑तं दृ॒शये॒ कं मनो॒ जवि॑ष्ठं प॒तय॑त्स्व॒न्तः ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | जविष्ठः (jáviṣṭhaḥ) | जविष्ठौ (jáviṣṭhau) जविष्ठा¹ (jáviṣṭhā¹) |
जविष्ठाः (jáviṣṭhāḥ) जविष्ठासः¹ (jáviṣṭhāsaḥ¹) |
| vocative | जविष्ठ (jáviṣṭha) | जविष्ठौ (jáviṣṭhau) जविष्ठा¹ (jáviṣṭhā¹) |
जविष्ठाः (jáviṣṭhāḥ) जविष्ठासः¹ (jáviṣṭhāsaḥ¹) |
| accusative | जविष्ठम् (jáviṣṭham) | जविष्ठौ (jáviṣṭhau) जविष्ठा¹ (jáviṣṭhā¹) |
जविष्ठान् (jáviṣṭhān) |
| instrumental | जविष्ठेन (jáviṣṭhena) | जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठैः (jáviṣṭhaiḥ) जविष्ठेभिः¹ (jáviṣṭhebhiḥ¹) |
| dative | जविष्ठाय (jáviṣṭhāya) | जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठेभ्यः (jáviṣṭhebhyaḥ) |
| ablative | जविष्ठात् (jáviṣṭhāt) | जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठेभ्यः (jáviṣṭhebhyaḥ) |
| genitive | जविष्ठस्य (jáviṣṭhasya) | जविष्ठयोः (jáviṣṭhayoḥ) | जविष्ठानाम् (jáviṣṭhānām) |
| locative | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठयोः (jáviṣṭhayoḥ) | जविष्ठेषु (jáviṣṭheṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | जविष्ठा (jáviṣṭhā) | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठाः (jáviṣṭhāḥ) |
| vocative | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठाः (jáviṣṭhāḥ) |
| accusative | जविष्ठाम् (jáviṣṭhām) | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठाः (jáviṣṭhāḥ) |
| instrumental | जविष्ठया (jáviṣṭhayā) जविष्ठा¹ (jáviṣṭhā¹) |
जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठाभिः (jáviṣṭhābhiḥ) |
| dative | जविष्ठायै (jáviṣṭhāyai) | जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठाभ्यः (jáviṣṭhābhyaḥ) |
| ablative | जविष्ठायाः (jáviṣṭhāyāḥ) जविष्ठायै² (jáviṣṭhāyai²) |
जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठाभ्यः (jáviṣṭhābhyaḥ) |
| genitive | जविष्ठायाः (jáviṣṭhāyāḥ) जविष्ठायै² (jáviṣṭhāyai²) |
जविष्ठयोः (jáviṣṭhayoḥ) | जविष्ठानाम् (jáviṣṭhānām) |
| locative | जविष्ठायाम् (jáviṣṭhāyām) | जविष्ठयोः (jáviṣṭhayoḥ) | जविष्ठासु (jáviṣṭhāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | जविष्ठम् (jáviṣṭham) | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठानि (jáviṣṭhāni) जविष्ठा¹ (jáviṣṭhā¹) |
| vocative | जविष्ठ (jáviṣṭha) | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठानि (jáviṣṭhāni) जविष्ठा¹ (jáviṣṭhā¹) |
| accusative | जविष्ठम् (jáviṣṭham) | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठानि (jáviṣṭhāni) जविष्ठा¹ (jáviṣṭhā¹) |
| instrumental | जविष्ठेन (jáviṣṭhena) | जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठैः (jáviṣṭhaiḥ) जविष्ठेभिः¹ (jáviṣṭhebhiḥ¹) |
| dative | जविष्ठाय (jáviṣṭhāya) | जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठेभ्यः (jáviṣṭhebhyaḥ) |
| ablative | जविष्ठात् (jáviṣṭhāt) | जविष्ठाभ्याम् (jáviṣṭhābhyām) | जविष्ठेभ्यः (jáviṣṭhebhyaḥ) |
| genitive | जविष्ठस्य (jáviṣṭhasya) | जविष्ठयोः (jáviṣṭhayoḥ) | जविष्ठानाम् (jáviṣṭhānām) |
| locative | जविष्ठे (jáviṣṭhe) | जविष्ठयोः (jáviṣṭhayoḥ) | जविष्ठेषु (jáviṣṭheṣu) |
- ¹Vedic