चिकित्सा

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit चिकित्सा (cikitsā). Cognate with Bengali চিকিৎসা (cikitśa), Punjabi ਚਿਕਿਤਸਾ (cikitsā), Telugu చికిత్స (cikitsa), Gujarati ચિકિત્સા (cikitsā).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /t͡ʃɪ.kɪt̪.sɑː/, [t͡ʃɪ.kɪt̪.säː]

Noun

चिकित्सा • (cikitsā) f

1. (medicine) treatment, medical care

Declension

Declension of चिकित्सा (fem ā-stem)

	singular	plural
direct	चिकित्सा cikitsā	चिकित्साएँ cikitsāẽ
oblique	चिकित्सा cikitsā	चिकित्साओं cikitsāõ
vocative	चिकित्सा cikitsā	चिकित्साओ cikitsāo

Derived terms

• अस्थिचिकित्सा f (asthicikitsā, “osteopathy”)
• जड़ी-बूटी चिकित्सा f (jaṛī-būṭī cikitsā, “herbal medicine”)
• भौतिक चिकित्सा f (bhautik cikitsā, “physical therapy”)

 

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• চিকিত্সা (Assamese script)
• ᬘᬶᬓᬶᬢ᭄ᬲᬵ (Balinese script)
• চিকিত্সা (Bengali script)
• 𑰓𑰰𑰎𑰰𑰝𑰿𑰭𑰯 (Bhaiksuki script)
• 𑀘𑀺𑀓𑀺𑀢𑁆𑀲𑀸 (Brahmi script)
• စိကိတ္သာ (Burmese script)
• ચિકિત્સા (Gujarati script)
• ਚਿਕਿਤ੍ਸਾ (Gurmukhi script)
• 𑌚𑌿𑌕𑌿𑌤𑍍𑌸𑌾 (Grantha script)
• ꦕꦶꦏꦶꦠ꧀ꦱꦴ (Javanese script)
• 𑂒𑂱𑂍𑂱𑂞𑂹𑂮𑂰 (Kaithi script)
• ಚಿಕಿತ್ಸಾ (Kannada script)
• ចិកិត្សា (Khmer script)
• ຈິກິຕ຺ສາ (Lao script)
• ചികിത്സാ (Malayalam script)
• ᢜᡳᡬᡳᢠᠰ᠌ᠠᢇ (Manchu script)
• 𑘓𑘱𑘎𑘱𑘝𑘿𑘭𑘰 (Modi script)
• ᢋᠢᢉᠢᢐᠰᠠ᠋᠎ᠠ (Mongolian script)
• 𑦳𑧒𑦮𑧒𑦽𑧠𑧍𑧑 (Nandinagari script)
• 𑐔𑐶𑐎𑐶𑐟𑑂𑐳𑐵 (Newa script)
• ଚିକିତ୍ସା (Odia script)
• ꢗꢶꢒꢶꢡ꣄ꢱꢵ (Saurashtra script)
• 𑆖𑆴𑆑𑆴𑆠𑇀𑆱𑆳 (Sharada script)
• 𑖓𑖰𑖎𑖰𑖝𑖿𑖭𑖯 (Siddham script)
• චිකිත‍්සා (Sinhalese script)
• 𑩡𑩑𑩜𑩑𑩫 𑪙𑪁𑩛 (Soyombo script)
• 𑚏𑚮𑚊𑚮𑚙𑚶𑚨𑚭 (Takri script)
• சிகித்ஸா (Tamil script)
• చికిత్సా (Telugu script)
• จิกิตฺสา (Thai script)
• ཙི་ཀི་ཏྶཱ (Tibetan script)
• 𑒔𑒱𑒏𑒱𑒞𑓂𑒮𑒰 (Tirhuta script)
• 𑨣𑨁𑨋𑨁𑨙𑩇𑨰𑨊 (Zanabazar Square script)

Etymology

From चित् (cit, “to perceive, comprehend”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t͡ɕi.kit.sɑː/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /t͡ɕiˈkit̪.s̪ɑː/

Noun

चिकित्सा • (cikitsā) stem, f

1. (medicine) medical attendance, practice or science of medicine (esp. therapeutics, one of the six sections of medicine)

Declension

Feminine ā-stem declension of चिकित्सा (cikitsā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	चिकित्सा cikitsā	चिकित्से cikitse	चिकित्साः cikitsāḥ
Vocative	चिकित्से cikitse	चिकित्से cikitse	चिकित्साः cikitsāḥ
Accusative	चिकित्साम् cikitsām	चिकित्से cikitse	चिकित्साः cikitsāḥ
Instrumental	चिकित्सया / चिकित्सा¹ cikitsayā / cikitsā¹	चिकित्साभ्याम् cikitsābhyām	चिकित्साभिः cikitsābhiḥ
Dative	चिकित्सायै cikitsāyai	चिकित्साभ्याम् cikitsābhyām	चिकित्साभ्यः cikitsābhyaḥ
Ablative	चिकित्सायाः / चिकित्सायै² cikitsāyāḥ / cikitsāyai²	चिकित्साभ्याम् cikitsābhyām	चिकित्साभ्यः cikitsābhyaḥ
Genitive	चिकित्सायाः / चिकित्सायै² cikitsāyāḥ / cikitsāyai²	चिकित्सयोः cikitsayoḥ	चिकित्सानाम् cikitsānām
Locative	चिकित्सायाम् cikitsāyām	चिकित्सयोः cikitsayoḥ	चिकित्सासु cikitsāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Descendants

• Bengali: চিকিত্সা (cikitśa)
  • চিকিৎসা (cikitśa)
• Gujarati: ચિકિત્સા (cikitsā)
• Hindi: चिकित्सा (cikitsā)
• Punjabi: ਚਿਕਿਤਸਾ (cikitsā)
• Tamil: சிகிச்சை (cikiccai)
• Telugu: చికిత్స (cikitsa)
• Thai: ติกิจฉา

References

• Monier Williams (1899) “चिकित्सा”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 395/2.
• Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 541