गाणपत्य
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- গাণপত্য (Assamese script)
- ᬕᬵᬡᬧᬢ᭄ᬬ (Balinese script)
- গাণপত্য (Bengali script)
- 𑰐𑰯𑰜𑰢𑰝𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀕𑀸𑀡𑀧𑀢𑁆𑀬 (Brahmi script)
- ဂါဏပတျ (Burmese script)
- ગાણપત્ય (Gujarati script)
- ਗਾਣਪਤ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌗𑌾𑌣𑌪𑌤𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦒꦴꦟꦥꦠꦾ (Javanese script)
- 𑂏𑂰𑂝𑂣𑂞𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಗಾಣಪತ್ಯ (Kannada script)
- គាណបត្យ (Khmer script)
- ຄາຓປຕ຺ຍ (Lao script)
- ഗാണപത്യ (Malayalam script)
- ᡤᠠ᠊ᠠᢏᠠᢒᠠᢠᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘐𑘰𑘜𑘢𑘝𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠺᠠᢗᢏᠠᢒᠠᢐᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑦰𑧑𑦼𑧂𑦽𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐐𑐵𑐞𑐥𑐟𑑂𑐫 (Newa script)
- ଗାଣପତ୍ଯ (Odia script)
- ꢔꢵꢠꢦꢡ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆓𑆳𑆟𑆥𑆠𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖐𑖯𑖜𑖢𑖝𑖿𑖧 (Siddham script)
- ගාණපත්ය (Sinhalese script)
- 𑩞𑩛𑩪𑩰𑩫 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚌𑚭𑚘𑚞𑚙𑚶𑚣 (Takri script)
- க³ாணபத்ய (Tamil script)
- గాణపత్య (Telugu script)
- คาณปตฺย (Thai script)
- གཱ་ཎ་པ་ཏྱ (Tibetan script)
- 𑒑𑒰𑒝𑒣𑒞𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨍𑨊𑨘𑨞𑨙𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Vṛddhi derivative of गणपति (gaṇapati) with a -य (-ya) extension.
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]गाणपत्य • (gāṇapatya) stem
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | गाणपत्यः (gāṇapatyaḥ) | गाणपत्यौ (gāṇapatyau) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
गाणपत्याः (gāṇapatyāḥ) गाणपत्यासः¹ (gāṇapatyāsaḥ¹) |
| vocative | गाणपत्य (gāṇapatya) | गाणपत्यौ (gāṇapatyau) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
गाणपत्याः (gāṇapatyāḥ) गाणपत्यासः¹ (gāṇapatyāsaḥ¹) |
| accusative | गाणपत्यम् (gāṇapatyam) | गाणपत्यौ (gāṇapatyau) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
गाणपत्यान् (gāṇapatyān) |
| instrumental | गाणपत्येन (gāṇapatyena) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्यैः (gāṇapatyaiḥ) गाणपत्येभिः¹ (gāṇapatyebhiḥ¹) |
| dative | गाणपत्याय (gāṇapatyāya) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| ablative | गाणपत्यात् (gāṇapatyāt) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| genitive | गाणपत्यस्य (gāṇapatyasya) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्यानाम् (gāṇapatyānām) |
| locative | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्येषु (gāṇapatyeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | गाणपत्या (gāṇapatyā) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्याः (gāṇapatyāḥ) |
| vocative | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्याः (gāṇapatyāḥ) |
| accusative | गाणपत्याम् (gāṇapatyām) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्याः (gāṇapatyāḥ) |
| instrumental | गाणपत्यया (gāṇapatyayā) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्याभिः (gāṇapatyābhiḥ) |
| dative | गाणपत्यायै (gāṇapatyāyai) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्याभ्यः (gāṇapatyābhyaḥ) |
| ablative | गाणपत्यायाः (gāṇapatyāyāḥ) गाणपत्यायै² (gāṇapatyāyai²) |
गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्याभ्यः (gāṇapatyābhyaḥ) |
| genitive | गाणपत्यायाः (gāṇapatyāyāḥ) गाणपत्यायै² (gāṇapatyāyai²) |
गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्यानाम् (gāṇapatyānām) |
| locative | गाणपत्यायाम् (gāṇapatyāyām) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्यासु (gāṇapatyāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | गाणपत्यम् (gāṇapatyam) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्यानि (gāṇapatyāni) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
| vocative | गाणपत्य (gāṇapatya) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्यानि (gāṇapatyāni) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
| accusative | गाणपत्यम् (gāṇapatyam) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्यानि (gāṇapatyāni) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
| instrumental | गाणपत्येन (gāṇapatyena) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्यैः (gāṇapatyaiḥ) गाणपत्येभिः¹ (gāṇapatyebhiḥ¹) |
| dative | गाणपत्याय (gāṇapatyāya) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| ablative | गाणपत्यात् (gāṇapatyāt) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| genitive | गाणपत्यस्य (gāṇapatyasya) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्यानाम् (gāṇapatyānām) |
| locative | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्येषु (gāṇapatyeṣu) |
- ¹Vedic
Noun
[edit]गाणपत्य • (gāṇapatya) stem, m
- a follower, worshipper or disciple of Ganapati
- Mudgala Purāṇa 1.12.23:
- गाणपत्या महाभागास् तेषां सङ्गः सदास्तु मे ।
तेषां मध्ये तथा वासं देहि त्वं द्विरदानन ॥- gāṇapatyā mahābhāgās teṣāṃ saṅgaḥ sadāstu me.
teṣāṃ madhye tathā vāsaṃ dehi tvaṃ dviradānana. - May I always be accompanied by the great worshippers of Ganapati;
Give me a place amongst them, O elephant-faced one!
- gāṇapatyā mahābhāgās teṣāṃ saṅgaḥ sadāstu me.
- गाणपत्या महाभागास् तेषां सङ्गः सदास्तु मे ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | गाणपत्यः (gāṇapatyaḥ) | गाणपत्यौ (gāṇapatyau) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
गाणपत्याः (gāṇapatyāḥ) गाणपत्यासः¹ (gāṇapatyāsaḥ¹) |
| vocative | गाणपत्य (gāṇapatya) | गाणपत्यौ (gāṇapatyau) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
गाणपत्याः (gāṇapatyāḥ) गाणपत्यासः¹ (gāṇapatyāsaḥ¹) |
| accusative | गाणपत्यम् (gāṇapatyam) | गाणपत्यौ (gāṇapatyau) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
गाणपत्यान् (gāṇapatyān) |
| instrumental | गाणपत्येन (gāṇapatyena) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्यैः (gāṇapatyaiḥ) गाणपत्येभिः¹ (gāṇapatyebhiḥ¹) |
| dative | गाणपत्याय (gāṇapatyāya) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| ablative | गाणपत्यात् (gāṇapatyāt) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| genitive | गाणपत्यस्य (gāṇapatyasya) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्यानाम् (gāṇapatyānām) |
| locative | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्येषु (gāṇapatyeṣu) |
- ¹Vedic
Descendants
[edit]Noun
[edit]गाणपत्य • (gāṇapatya) stem, n
- chieftainship; leadership of troops
- c. 1200 BCE – 800 BCE, Śukla-Yajurveda (Vājasenayi Saṃhitā) 11.15:
- प्रतूर्वन्न् एह्य् अवक्रामन्न् अशस्ती रुद्रस्य गाणपत्यम् मयोभूर् एहि ।
उर्व् अन्तरिक्षं वीहि ।
स्वस्तिगव्यूतिर् अभयानि कृण्वन् पूष्णा सयुजा सह ॥- pratūrvann ehy avakrāmann aśastī rudrasya gāṇapatyam mayobhūr ehi.
urv antarikṣaṃ vīhi.
svastigavyūtir abhayāni kṛṇvan pūṣṇā sayujā saha. - Come speeding on and trampling imprecations; come gladdening to the chieftainship of Rudra.
Speed through the wide air, whose paths are pleasant,
Come, providing safety, with Pūṣan as your companion.
- pratūrvann ehy avakrāmann aśastī rudrasya gāṇapatyam mayobhūr ehi.
- प्रतूर्वन्न् एह्य् अवक्रामन्न् अशस्ती रुद्रस्य गाणपत्यम् मयोभूर् एहि ।
- worship or discipleship of Ganapati
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | गाणपत्यम् (gāṇapatyam) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्यानि (gāṇapatyāni) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
| vocative | गाणपत्य (gāṇapatya) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्यानि (gāṇapatyāni) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
| accusative | गाणपत्यम् (gāṇapatyam) | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्यानि (gāṇapatyāni) गाणपत्या¹ (gāṇapatyā¹) |
| instrumental | गाणपत्येन (gāṇapatyena) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्यैः (gāṇapatyaiḥ) गाणपत्येभिः¹ (gāṇapatyebhiḥ¹) |
| dative | गाणपत्याय (gāṇapatyāya) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| ablative | गाणपत्यात् (gāṇapatyāt) | गाणपत्याभ्याम् (gāṇapatyābhyām) | गाणपत्येभ्यः (gāṇapatyebhyaḥ) |
| genitive | गाणपत्यस्य (gāṇapatyasya) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्यानाम् (gāṇapatyānām) |
| locative | गाणपत्ये (gāṇapatye) | गाणपत्ययोः (gāṇapatyayoḥ) | गाणपत्येषु (gāṇapatyeṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “गाणपत्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 353, column 1.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “gāṇapatya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “गाणपत्य”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 656
Categories:
- Sanskrit vrddhi derivatives with a -य extension
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit a-stem adjectives
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit terms with quotations
- Sanskrit a-stem nouns
- Sanskrit neuter nouns