क्रुद्ध
Hindi
[edit]Etymology
[edit]Borrowed from Sanskrit क्रुद्ध (kruddha).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]क्रुद्ध • (kruddh) (indeclinable, Urdu spelling کردھ)
- angry, furious
- Synonym: ग़ुस्सा (ġussā)
- वह क्रुद्ध होके चिल्लाने लगा।
- vah kruddh hoke cillāne lagā.
- He became angry and started to shout.
References
[edit]- McGregor, Ronald Stuart (1993) “क्रुद्ध”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- ক্ৰুদ্ধ (Assamese script)
- ᬓ᭄ᬭᬸᬤ᭄ᬥ (Balinese script)
- ক্রুদ্ধ (Bengali script)
- 𑰎𑰿𑰨𑰲𑰟𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑁆𑀭𑀼𑀤𑁆𑀥 (Brahmi script)
- ကြုဒ္ဓ (Burmese script)
- ક્રુદ્ધ (Gujarati script)
- ਕ੍ਰੁਦ੍ਧ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑍍𑌰𑍁𑌦𑍍𑌧 (Grantha script)
- ꦏꦿꦸꦢ꧀ꦣ (Javanese script)
- 𑂍𑂹𑂩𑂳𑂠𑂹𑂡 (Kaithi script)
- ಕ್ರುದ್ಧ (Kannada script)
- ក្រុទ្ធ (Khmer script)
- ກ຺ຣຸທ຺ຘ (Lao script)
- ക്രുദ്ധ (Malayalam script)
- ᡬᡵᡠᡩᢡᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘿𑘨𑘳𑘟𑘿𑘠 (Modi script)
- ᢉᠷᠤᢑᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑧠𑧈𑧔𑦿𑧠𑧀 (Nandinagari script)
- 𑐎𑑂𑐬𑐸𑐡𑑂𑐢 (Newa script)
- କ୍ରୁଦ୍ଧ (Odia script)
- ꢒ꣄ꢬꢸꢣ꣄ꢤ (Saurashtra script)
- 𑆑𑇀𑆫𑆶𑆢𑇀𑆣 (Sharada script)
- 𑖎𑖿𑖨𑖲𑖟𑖿𑖠 (Siddham script)
- ක්රුද්ධ (Sinhalese script)
- 𑩜 𑪙𑩼𑩒𑩭 𑪙𑩮 (Soyombo script)
- 𑚊𑚶𑚤𑚰𑚛𑚶𑚜 (Takri script)
- க்ருத்³த⁴ (Tamil script)
- క్రుద్ధ (Telugu script)
- กฺรุทฺธ (Thai script)
- ཀྲུ་དྡྷ (Tibetan script)
- 𑒏𑓂𑒩𑒳𑒠𑓂𑒡 (Tirhuta script)
- 𑨋𑩇𑨫𑨃𑨛𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-Iranian *krudᶻdʰás, from the root *krawdʰ- (“to be angry”). See क्रुध्यति (krudhyati) for cognates.
Pronunciation
[edit]- (Vedic) IPA(key): /kɾud.dʱɐ́/, [kɾud̚.dʱɐ́]
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /kɾud̪.d̪ʱɐ/, [kɾud̪̚.d̪ʱɐ]
Adjective
[edit]क्रुद्ध • (kruddhá) stem
- irritated, provoked, angry (with locative, dative or genitive or with उपरि (upari) or प्रति (prati))
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 5.15.3:
- अं॒हो॒युव॑स् त॒न्व॑स् तन्वते॒ वि वयो॑ म॒हद् दु॒ष्टरं॑ पू॒र्व्याय॑ ।
स सं॒वतो॒ नव॑जातस् तुतुर्यात् सिं॒हं न क्रु॒द्धम् अ॒भितः॒ परि॑ ष्ठुः ॥- aṃhoyúvas tanvàs tanvate ví váyo mahád duṣṭáraṃ pūrvyā́ya.
sá saṃváto návajātas tuturyāt siṃháṃ ná kruddhám abhítaḥ pári ṣṭhuḥ. - Averting woe, they labour hard to bring him, the ancient, plenteous food as power resistless.
May he (Agni), born newly, conquer his assailants: round him they stand as round an angry lion.
- aṃhoyúvas tanvàs tanvate ví váyo mahád duṣṭáraṃ pūrvyā́ya.
- अं॒हो॒युव॑स् त॒न्व॑स् तन्वते॒ वि वयो॑ म॒हद् दु॒ष्टरं॑ पू॒र्व्याय॑ ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | क्रुद्धः (kruddháḥ) | क्रुद्धौ (kruddhaú) क्रुद्धा¹ (kruddhā́¹) |
क्रुद्धाः (kruddhā́ḥ) क्रुद्धासः¹ (kruddhā́saḥ¹) |
| accusative | क्रुद्धम् (kruddhám) | क्रुद्धौ (kruddhaú) क्रुद्धा¹ (kruddhā́¹) |
क्रुद्धान् (kruddhā́n) |
| instrumental | क्रुद्धेन (kruddhéna) | क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धैः (kruddhaíḥ) क्रुद्धेभिः¹ (kruddhébhiḥ¹) |
| dative | क्रुद्धाय (kruddhā́ya) | क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धेभ्यः (kruddhébhyaḥ) |
| ablative | क्रुद्धात् (kruddhā́t) | क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धेभ्यः (kruddhébhyaḥ) |
| genitive | क्रुद्धस्य (kruddhásya) | क्रुद्धयोः (kruddháyoḥ) | क्रुद्धानाम् (kruddhā́nām) |
| locative | क्रुद्धे (kruddhé) | क्रुद्धयोः (kruddháyoḥ) | क्रुद्धेषु (kruddhéṣu) |
| vocative | क्रुद्ध (krúddha) | क्रुद्धौ (krúddhau) क्रुद्धा¹ (krúddhā¹) |
क्रुद्धाः (krúddhāḥ) क्रुद्धासः¹ (krúddhāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | क्रुद्धा (kruddhā́) | क्रुद्धे (kruddhé) | क्रुद्धाः (kruddhā́ḥ) |
| accusative | क्रुद्धाम् (kruddhā́m) | क्रुद्धे (kruddhé) | क्रुद्धाः (kruddhā́ḥ) |
| instrumental | क्रुद्धया (kruddháyā) क्रुद्धा¹ (kruddhā́¹) |
क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धाभिः (kruddhā́bhiḥ) |
| dative | क्रुद्धायै (kruddhā́yai) | क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धाभ्यः (kruddhā́bhyaḥ) |
| ablative | क्रुद्धायाः (kruddhā́yāḥ) क्रुद्धायै² (kruddhā́yai²) |
क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धाभ्यः (kruddhā́bhyaḥ) |
| genitive | क्रुद्धायाः (kruddhā́yāḥ) क्रुद्धायै² (kruddhā́yai²) |
क्रुद्धयोः (kruddháyoḥ) | क्रुद्धानाम् (kruddhā́nām) |
| locative | क्रुद्धायाम् (kruddhā́yām) | क्रुद्धयोः (kruddháyoḥ) | क्रुद्धासु (kruddhā́su) |
| vocative | क्रुद्धे (krúddhe) | क्रुद्धे (krúddhe) | क्रुद्धाः (krúddhāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | क्रुद्धम् (kruddhám) | क्रुद्धे (kruddhé) | क्रुद्धानि (kruddhā́ni) क्रुद्धा¹ (kruddhā́¹) |
| accusative | क्रुद्धम् (kruddhám) | क्रुद्धे (kruddhé) | क्रुद्धानि (kruddhā́ni) क्रुद्धा¹ (kruddhā́¹) |
| instrumental | क्रुद्धेन (kruddhéna) | क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धैः (kruddhaíḥ) क्रुद्धेभिः¹ (kruddhébhiḥ¹) |
| dative | क्रुद्धाय (kruddhā́ya) | क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धेभ्यः (kruddhébhyaḥ) |
| ablative | क्रुद्धात् (kruddhā́t) | क्रुद्धाभ्याम् (kruddhā́bhyām) | क्रुद्धेभ्यः (kruddhébhyaḥ) |
| genitive | क्रुद्धस्य (kruddhásya) | क्रुद्धयोः (kruddháyoḥ) | क्रुद्धानाम् (kruddhā́nām) |
| locative | क्रुद्धे (kruddhé) | क्रुद्धयोः (kruddháyoḥ) | क्रुद्धेषु (kruddhéṣu) |
| vocative | क्रुद्ध (krúddha) | क्रुद्धे (krúddhe) | क्रुद्धानि (krúddhāni) क्रुद्धा¹ (krúddhā¹) |
- ¹Vedic
Related terms
[edit]Descendants
[edit]References
[edit]- Monier Williams (1899) “क्रुद्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0322.
Categories:
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi adjectives
- Hindi indeclinable adjectives
- Hindi terms with usage examples
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit terms with quotations
- Sanskrit a-stem adjectives
- Sanskrit a-stem nouns