कृमि

See also: क़ौम, कम, किम्, काम, कमी, and कामी

Sanskrit

Etymology

PIE word
*kʷŕ̥mis

From Proto-Indo-Aryan *kŕ̥miṣ, from Proto-Indo-Iranian *kŕ̥miš, from Proto-Indo-European *kʷŕ̥mis (“worm”). Cognate with Proto-Slavic *čьrvь (“worm”), Lithuanian kirmìs (“worm”), and Persian کرم (kerm, “worm”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /kŕ̩.mi/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /kr̩.mi/

Noun

कृमि • (kṛ́mi) stem, m

1. a worm, insect (VS., TS., AV., ŚBr., Mn. etc.)
2. "a spider" (» कृमितन्तुजाल (kṛ́mi-tantu-jāla))
3. a silk-worm (L.)
4. a shield-louse (L.)
5. an ant (L.)
6. lac (red dye caused by insects) (L.)
7. name of a son (of उशीनर (uśīnara) Hariv. 1676 ff.; of भजमान (bhajamāna) Hariv. 2002)
8. name of an Asura (brother of Rāvaṇa) (L.)
9. name of a नागराज (nāga-rāja) (Buddh.)

Declension

Masculine i-stem declension of कृमि

	singular	dual	plural
nominative	कृमिः (kṛ́miḥ)	कृमी (kṛ́mī)	कृमयः (kṛ́mayaḥ)
vocative	कृमे (kṛ́me)	कृमी (kṛ́mī)	कृमयः (kṛ́mayaḥ)
accusative	कृमिम् (kṛ́mim)	कृमी (kṛ́mī)	कृमीन् (kṛ́mīn)
instrumental	कृमिणा (kṛ́miṇā) कृम्या¹ (kṛ́myā¹)	कृमिभ्याम् (kṛ́mibhyām)	कृमिभिः (kṛ́mibhiḥ)
dative	कृमये (kṛ́maye)	कृमिभ्याम् (kṛ́mibhyām)	कृमिभ्यः (kṛ́mibhyaḥ)
ablative	कृमेः (kṛ́meḥ) कृम्यः¹ (kṛ́myaḥ¹)	कृमिभ्याम् (kṛ́mibhyām)	कृमिभ्यः (kṛ́mibhyaḥ)
genitive	कृमेः (kṛ́meḥ) कृम्यः¹ (kṛ́myaḥ¹)	कृम्योः (kṛ́myoḥ)	कृमीणाम् (kṛ́mīṇām)
locative	कृमौ (kṛ́mau) कृमा¹ (kṛ́mā¹)	कृम्योः (kṛ́myoḥ)	कृमिषु (kṛ́miṣu)

• ¹Vedic

Derived terms

• क्रिमि (krimi)

Descendants

• Pali: kimi
• Punjabi: ਕਿਰਮ (kiram, “worm, slug, maggot”)
• Odia: କୃମି (krumi)
• Bengali: ক্রিমি (krimi)
• Bengali: কির্মি (kirmi)
• Sinhalese: කිමියා (kimiyā)
• → Malayalam: കൃമി (kr̥mi)
• → Tamil: கிருமி (kirumi)
• → Telugu: క్రిమి (krimi)
• → Indonesian: keremi
• >? Romani: kirmo, kermo

Noun

कृमि • (kṛ́mi) stem, f

1. name of the wife of उशीनर (uśīnara) and mother of Kṛmi (Hariv. 1675 and VP.; v.l. कृमी (kṛmī))
2. name of a river (MBh. VI, 9, 17)

Declension

Feminine i-stem declension of कृमि

	singular	dual	plural
nominative	कृमिः (kṛ́miḥ)	कृमी (kṛ́mī)	कृमयः (kṛ́mayaḥ)
vocative	कृमे (kṛ́me)	कृमी (kṛ́mī)	कृमयः (kṛ́mayaḥ)
accusative	कृमिम् (kṛ́mim)	कृमी (kṛ́mī)	कृमीः (kṛ́mīḥ)
instrumental	कृम्या (kṛ́myā) कृमी¹ (kṛ́mī¹)	कृमिभ्याम् (kṛ́mibhyām)	कृमिभिः (kṛ́mibhiḥ)
dative	कृमये (kṛ́maye) कृम्यै² (kṛ́myai²) कृमी¹ (kṛ́mī¹)	कृमिभ्याम् (kṛ́mibhyām)	कृमिभ्यः (kṛ́mibhyaḥ)
ablative	कृमेः (kṛ́meḥ) कृम्याः² (kṛ́myāḥ²) कृम्यै³ (kṛ́myai³)	कृमिभ्याम् (kṛ́mibhyām)	कृमिभ्यः (kṛ́mibhyaḥ)
genitive	कृमेः (kṛ́meḥ) कृम्याः² (kṛ́myāḥ²) कृम्यै³ (kṛ́myai³)	कृम्योः (kṛ́myoḥ)	कृमीणाम् (kṛ́mīṇām)
locative	कृमौ (kṛ́mau) कृम्याम्² (kṛ́myām²) कृमा¹ (kṛ́mā¹)	कृम्योः (kṛ́myoḥ)	कृमिषु (kṛ́miṣu)

• ¹Vedic
• ²Later Sanskrit
• ³Brāhmaṇas

References

• Monier Williams (1899) “कृमि”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0305.