काण

Sanskrit

Alternative scripts

কাণ (Assamese script)
ᬓᬵᬡ (Balinese script)
কাণ (Bengali script)
𑰎𑰯𑰜 (Bhaiksuki script)
𑀓𑀸𑀡 (Brahmi script)
ကာဏ (Burmese script)
કાણ (Gujarati script)
ਕਾਣ (Gurmukhi script)
𑌕𑌾𑌣 (Grantha script)
ꦏꦴꦟ (Javanese script)
𑂍𑂰𑂝 (Kaithi script)
ಕಾಣ (Kannada script)
កាណ (Khmer script)
ກາຓ (Lao script)
കാണ (Malayalam script)
ᡬᠠ᠎᠊ᠠᢏᠠ (Manchu script)
𑘎𑘰𑘜 (Modi script)
ᢉᠠᢗᢏᠠ᠋ (Mongolian script)
𑦮𑧑𑦼 (Nandinagari script)
𑐎𑐵𑐞 (Newa script)
କାଣ (Odia script)
ꢒꢵꢠ (Saurashtra script)
𑆑𑆳𑆟 (Sharada script)
𑖎𑖯𑖜 (Siddham script)
කාණ (Sinhalese script)
𑩜𑩛𑩪 (Soyombo script)
𑚊𑚭𑚘 (Takri script)
காண (Tamil script)
కాణ (Telugu script)
กาณ (Thai script)
ཀཱ་ཎ (Tibetan script)
𑒏𑒰𑒝 (Tirhuta script)
𑨋𑨊𑨘 (Zanabazar Square script)

Etymology

Attempts to identify the lemma as a Dravidian loanword, ultimately from Proto-Dravidian *kāṇ-ā (“not seeing”), are dubious: EWA finds the etymology unclear,^[1] while Witzel rejects it outright, noting Avestan karǝna with the meaning of both 'ear' and 'deaf', and seemingly related Burushaski forms in Ś. Zvelebil characterizes the supposed privative suffix in Tamil *காணா (*kāṇā), negative adjective of Tamil காண் (kāṇ) as 'speculative'.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /kɑː.ɳɐ́/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /kɑː.ɳɐ/

Adjective

काण • (kāṇá) stem

blind in one eye
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.155.1:
  अरा॑यि॒ काणे॒ विक॑टे गि॒रिं ग॑च्छ सदान्वे।
  शि॒रिम्बि॑ठस्य॒ सत्व॑भि॒स्तेभि॑ष्ट्वा चातयामसि॥
  árāyi kā́ṇe víkaṭe giríṃ gaccha sadānve.
  śirímbiṭhasya sátvabhistébhiṣṭvā cātayāmasi.
  1896 translation by Ralph T. H. Griffith
  ARAYI, one-eyed limping hag, fly, ever-screeching, to the hill.
  We frighten thee away with these, the heroes of Sirimbitha.
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda 12.4.3:
  कूटयास्य सं शीर्यन्ते श्लोणया काटमर्दति ।
  बण्डया दह्यन्ते गृहाः काणया दीयते स्वम् ॥
  kūṭayāsya saṃ śīryante śloṇayā kāṭamardati.
  baṇḍayā dahyante gṛhāḥ kāṇayā dīyate svam.
  They perish through a hornless cow, a lame cow sinks them in a pit.
  Through a maimed cow his house is burnt: a one-eyed cow destroys his wealth.
- c. 1200 BCE – 800 BCE, Kṛṣṇa-Yajurveda (Taittirīya Saṃhitā) 2.5.1.7
- c. 200 BCE – 200 CE, Manusmṛti
- c. 400 BCE, Mahābhārata
perforated, pierced
- c. 800 CE – 950 CE, Nārāyaṇa, Hitopadeśa
- c. 300 BCE, Pañcatantra
- c. 400 CE, Bhartṛhari

Declension

Masculine a-stem declension of काण
	singular	dual	plural
nominative	काणः (kāṇáḥ)	काणौ (kāṇaú) काणा¹ (kāṇā́¹)	काणाः (kāṇā́ḥ) काणासः¹ (kāṇā́saḥ¹)
vocative	काण (kā́ṇa)	काणौ (kā́ṇau) काणा¹ (kā́ṇā¹)	काणाः (kā́ṇāḥ) काणासः¹ (kā́ṇāsaḥ¹)
accusative	काणम् (kāṇám)	काणौ (kāṇaú) काणा¹ (kāṇā́¹)	काणान् (kāṇā́n)
instrumental	काणेन (kāṇéna)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणैः (kāṇaíḥ) काणेभिः¹ (kāṇébhiḥ¹)
dative	काणाय (kāṇā́ya)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणेभ्यः (kāṇébhyaḥ)
ablative	काणात् (kāṇā́t)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणेभ्यः (kāṇébhyaḥ)
genitive	काणस्य (kāṇásya)	काणयोः (kāṇáyoḥ)	काणानाम् (kāṇā́nām)
locative	काणे (kāṇé)	काणयोः (kāṇáyoḥ)	काणेषु (kāṇéṣu)

¹Vedic

Feminine ā-stem declension of काणा
	singular	dual	plural
nominative	काणा (kāṇā́)	काणे (kāṇé)	काणाः (kāṇā́ḥ)
vocative	काणे (kā́ṇe)	काणे (kā́ṇe)	काणाः (kā́ṇāḥ)
accusative	काणाम् (kāṇā́m)	काणे (kāṇé)	काणाः (kāṇā́ḥ)
instrumental	काणया (kāṇáyā) काणा¹ (kāṇā́¹)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणाभिः (kāṇā́bhiḥ)
dative	काणायै (kāṇā́yai)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणाभ्यः (kāṇā́bhyaḥ)
ablative	काणायाः (kāṇā́yāḥ) काणायै² (kāṇā́yai²)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणाभ्यः (kāṇā́bhyaḥ)
genitive	काणायाः (kāṇā́yāḥ) काणायै² (kāṇā́yai²)	काणयोः (kāṇáyoḥ)	काणानाम् (kāṇā́nām)
locative	काणायाम् (kāṇā́yām)	काणयोः (kāṇáyoḥ)	काणासु (kāṇā́su)

¹Vedic
²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of काण
	singular	dual	plural
nominative	काणम् (kāṇám)	काणे (kāṇé)	काणानि (kāṇā́ni) काणा¹ (kāṇā́¹)
vocative	काण (kā́ṇa)	काणे (kā́ṇe)	काणानि (kā́ṇāni) काणा¹ (kā́ṇā¹)
accusative	काणम् (kāṇám)	काणे (kāṇé)	काणानि (kāṇā́ni) काणा¹ (kāṇā́¹)
instrumental	काणेन (kāṇéna)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणैः (kāṇaíḥ) काणेभिः¹ (kāṇébhiḥ¹)
dative	काणाय (kāṇā́ya)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणेभ्यः (kāṇébhyaḥ)
ablative	काणात् (kāṇā́t)	काणाभ्याम् (kāṇā́bhyām)	काणेभ्यः (kāṇébhyaḥ)
genitive	काणस्य (kāṇásya)	काणयोः (kāṇáyoḥ)	काणानाम् (kāṇā́nām)
locative	काणे (kāṇé)	काणयोः (kāṇáyoḥ)	काणेषु (kāṇéṣu)

¹Vedic

Descendants

Dardic:
- Kashmiri: کۄنُ (kọnu)
- Khowar: کان (kāṇu)
- Tirahi: kā́na
- → Proto-Nuristani:
  - Ashkun: kā̃ṛa, kā̃ṛī
  - Kamkata-viri: kãŕ
  - Prasuni: kə̄̃
  - Waigali: kŕǟ̃
Pali: kāṇa
Prakrit: 𑀓𑀸𑀡 (kāṇa)
- Central:
  - Sauraseni Prakrit: 𑀓𑀸𑀡 (kāṇa)
    - Hindustani: kān, kānā
      Hindi: कान, काना
      
      Urdu: کَان (kān), کانا (kānā)
- Eastern:
  - Magadhi Prakrit:
    - Assamese: কনা (kona), কানা (kana)
    - Bengali: কানা (kana)
    - Bihari:
      - Bhojpuri: कान (kān), कानि (kāni), कन्वा (kanvā)
      - Maithili: कान (kān), काना (kānā), कनहा (kanᵊhā)
    - Odia: କଣା (kaṇā), କାଣୀ (kāṇi)
- Northern:
  - Khasa Prakrit:
    - Central Pahari:
      - Kumaoni: काणो (kāṇo), काण (kā̃ṛ̃)
    - Eastern Pahari:
      - Nepali: कानु (kānu)
- Northwestern:
  - Paisaci Prakrit:
    - Takka Apabhramsa:
      - Lahnda: کاݨاں (kāṇā̃)
      - Punjabi: kāṇā
        Gurmukhi script: ਕਾਣਾ
        
        Shahmukhi script: کَاݨَا
    - Vracada Apabhramsa:
      - Sindhi: kāṇo
        Arabic script: ڪَاڻو
        
        Devanagari script: काणो
        
        Jadgali: [script needed] (kāṇā)
        
        Kachchi: કાણી (kāṇī)
- Southern:
  - Helu Prakrit:
    - Dhivehi: ކަނު (kanu), ކަޱަ (kaṇa)
    - Sinhalese: කණ (kaṇa)
  - Maharastri Prakrit:
    - Marathi: काणा (kāṇā)
- Western:
  - Sauraseni Prakrit: 𑀓𑀸𑀡 (kāṇa)
    - Gujarati: કાણુ (kāṇu)

References

^ Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 336

Monier Williams (1899) “काण”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 269, column 1.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kana”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 154

[1] Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 336

[1]