कलुष
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- কলুষ (Assamese script)
- ᬓᬮᬸᬱ (Balinese script)
- কলুষ (Bengali script)
- 𑰎𑰩𑰲𑰬 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀮𑀼𑀱 (Brahmi script)
- ကလုၑ (Burmese script)
- કલુષ (Gujarati script)
- ਕਲੁਸ਼ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑌲𑍁𑌷 (Grantha script)
- ꦏꦭꦸꦰ (Javanese script)
- 𑂍𑂪𑂳𑂭 (Kaithi script)
- ಕಲುಷ (Kannada script)
- កលុឞ (Khmer script)
- ກລຸຩ (Lao script)
- കലുഷ (Malayalam script)
- ᡬᠠᠯᡠᢢᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘩𑘳𑘬 (Modi script)
- ᢉᠠᠯᠤᢔᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑧉𑧔𑧌 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐮𑐸𑐲 (Newa script)
- କଲୁଷ (Odia script)
- ꢒꢭꢸꢰ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆬𑆶𑆰 (Sharada script)
- 𑖎𑖩𑖲𑖬 (Siddham script)
- කලුෂ (Sinhalese script)
- 𑩜𑩽𑩒𑪀 (Soyombo script)
- 𑚊𑚥𑚰 (Takri script)
- கலுஷ (Tamil script)
- కలుష (Telugu script)
- กลุษ (Thai script)
- ཀ་ལུ་ཥ (Tibetan script)
- 𑒏𑒪𑒳𑒭 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨬𑨃𑨯 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]Likely related to कलङ्क (kalaṅka, “a stain”).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]कलुष • (kaluṣa) stem
- (literally, figuratively) turbid, foul, muddy, impure, dirty
- hoarse as the voice)
- (at the end of compounds) unable, not equal to
Declension
[edit]| Masculine a-stem declension of कलुष | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | कलुषः (kaluṣaḥ) | ||
| Gen. sg. | कलुषस्य (kaluṣasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कलुषः (kaluṣaḥ) | कलुषौ (kaluṣau) | कलुषाः (kaluṣāḥ) |
| Vocative | कलुष (kaluṣa) | कलुषौ (kaluṣau) | कलुषाः (kaluṣāḥ) |
| Accusative | कलुषम् (kaluṣam) | कलुषौ (kaluṣau) | कलुषान् (kaluṣān) |
| Instrumental | कलुषेन (kaluṣena) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषैः (kaluṣaiḥ) |
| Dative | कलुषाय (kaluṣāya) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषेभ्यः (kaluṣebhyaḥ) |
| Ablative | कलुषात् (kaluṣāt) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषेभ्यः (kaluṣebhyaḥ) |
| Genitive | कलुषस्य (kaluṣasya) | कलुषयोः (kaluṣayoḥ) | कलुषानाम् (kaluṣānām) |
| Locative | कलुषे (kaluṣe) | कलुषयोः (kaluṣayoḥ) | कलुषेषु (kaluṣeṣu) |
| Feminine ā-stem declension of कलुष | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | कलुषा (kaluṣā) | ||
| Gen. sg. | कलुषायाः (kaluṣāyāḥ) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कलुषा (kaluṣā) | कलुषे (kaluṣe) | कलुषाः (kaluṣāḥ) |
| Vocative | कलुषे (kaluṣe) | कलुषे (kaluṣe) | कलुषाः (kaluṣāḥ) |
| Accusative | कलुषाम् (kaluṣām) | कलुषे (kaluṣe) | कलुषाः (kaluṣāḥ) |
| Instrumental | कलुषया (kaluṣayā) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषाभिः (kaluṣābhiḥ) |
| Dative | कलुषायै (kaluṣāyai) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषाभ्यः (kaluṣābhyaḥ) |
| Ablative | कलुषायाः (kaluṣāyāḥ) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषाभ्यः (kaluṣābhyaḥ) |
| Genitive | कलुषायाः (kaluṣāyāḥ) | कलुषयोः (kaluṣayoḥ) | कलुषानाम् (kaluṣānām) |
| Locative | कलुषायाम् (kaluṣāyām) | कलुषयोः (kaluṣayoḥ) | कलुषासु (kaluṣāsu) |
| Neuter a-stem declension of कलुष | |||
|---|---|---|---|
| Nom. sg. | कलुषम् (kaluṣam) | ||
| Gen. sg. | कलुषस्य (kaluṣasya) | ||
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कलुषम् (kaluṣam) | कलुषे (kaluṣe) | कलुषानि (kaluṣāni) |
| Vocative | कलुष (kaluṣa) | कलुषे (kaluṣe) | कलुषानि (kaluṣāni) |
| Accusative | कलुषम् (kaluṣam) | कलुषे (kaluṣe) | कलुषानि (kaluṣāni) |
| Instrumental | कलुषेन (kaluṣena) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषैः (kaluṣaiḥ) |
| Dative | कलुषाय (kaluṣāya) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषेभ्यः (kaluṣebhyaḥ) |
| Ablative | कलुषात् (kaluṣāt) | कलुषाभ्याम् (kaluṣābhyām) | कलुषेभ्यः (kaluṣebhyaḥ) |
| Genitive | कलुषस्य (kaluṣasya) | कलुषयोः (kaluṣayoḥ) | कलुषानाम् (kaluṣānām) |
| Locative | कलुषे (kaluṣe) | कलुषयोः (kaluṣayoḥ) | कलुषेषु (kaluṣeṣu) |
Noun
[edit]कलुष • (kaluṣa) stem, n
Declension
[edit]| Neuter a-stem declension of कलुष (kaluṣa) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कलुषम् kaluṣam |
कलुषे kaluṣe |
कलुषाणि / कलुषा¹ kaluṣāṇi / kaluṣā¹ |
| Vocative | कलुष kaluṣa |
कलुषे kaluṣe |
कलुषाणि / कलुषा¹ kaluṣāṇi / kaluṣā¹ |
| Accusative | कलुषम् kaluṣam |
कलुषे kaluṣe |
कलुषाणि / कलुषा¹ kaluṣāṇi / kaluṣā¹ |
| Instrumental | कलुषेण kaluṣeṇa |
कलुषाभ्याम् kaluṣābhyām |
कलुषैः / कलुषेभिः¹ kaluṣaiḥ / kaluṣebhiḥ¹ |
| Dative | कलुषाय kaluṣāya |
कलुषाभ्याम् kaluṣābhyām |
कलुषेभ्यः kaluṣebhyaḥ |
| Ablative | कलुषात् kaluṣāt |
कलुषाभ्याम् kaluṣābhyām |
कलुषेभ्यः kaluṣebhyaḥ |
| Genitive | कलुषस्य kaluṣasya |
कलुषयोः kaluṣayoḥ |
कलुषाणाम् kaluṣāṇām |
| Locative | कलुषे kaluṣe |
कलुषयोः kaluṣayoḥ |
कलुषेषु kaluṣeṣu |
| Notes |
| ||
Noun
[edit]कलुष • (kaluṣa) stem, m
Declension
[edit]| Masculine a-stem declension of कलुष (kaluṣa) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | कलुषः kaluṣaḥ |
कलुषौ / कलुषा¹ kaluṣau / kaluṣā¹ |
कलुषाः / कलुषासः¹ kaluṣāḥ / kaluṣāsaḥ¹ |
| Vocative | कलुष kaluṣa |
कलुषौ / कलुषा¹ kaluṣau / kaluṣā¹ |
कलुषाः / कलुषासः¹ kaluṣāḥ / kaluṣāsaḥ¹ |
| Accusative | कलुषम् kaluṣam |
कलुषौ / कलुषा¹ kaluṣau / kaluṣā¹ |
कलुषान् kaluṣān |
| Instrumental | कलुषेण kaluṣeṇa |
कलुषाभ्याम् kaluṣābhyām |
कलुषैः / कलुषेभिः¹ kaluṣaiḥ / kaluṣebhiḥ¹ |
| Dative | कलुषाय kaluṣāya |
कलुषाभ्याम् kaluṣābhyām |
कलुषेभ्यः kaluṣebhyaḥ |
| Ablative | कलुषात् kaluṣāt |
कलुषाभ्याम् kaluṣābhyām |
कलुषेभ्यः kaluṣebhyaḥ |
| Genitive | कलुषस्य kaluṣasya |
कलुषयोः kaluṣayoḥ |
कलुषाणाम् kaluṣāṇām |
| Locative | कलुषे kaluṣe |
कलुषयोः kaluṣayoḥ |
कलुषेषु kaluṣeṣu |
| Notes |
| ||
References
[edit]- Monier Williams (1899) “कलुष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 262/2.
- Mayrhofer, Manfred (2001) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 74