आर्द्र

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit आर्द्र (ārdrá). Doublet of आला (ālā) and ओदा (odā).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ɑːɾ.d̪ɾᵊ/, [äːɾ.d̪ɾᵊ]

Adjective

आर्द्र • (ārdra) (indeclinable)

1. (rare, formal) wet, moist, humid

   Synonyms: नम (nam), तर (tar), गीला (gīlā), ओदा (odā)

References

• Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “आर्द्र”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
• McGregor, Ronald Stuart (1993) “आर्द्र”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Platts, John T. (1884) “आर्द्र”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co.

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• আৰ্দ্ৰ (Assamese script)
• ᬆᬃᬤ᭄ᬭ (Balinese script)
• আর্দ্র (Bengali script)
• 𑰁𑰨𑰿𑰟𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀆𑀭𑁆𑀤𑁆𑀭 (Brahmi script)
• အာရ်္ဒြ (Burmese script)
• આર્દ્ર (Gujarati script)
• ਆਰ੍ਦ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌆𑌰𑍍𑌦𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦄꦴꦂꦢꦿ (Javanese script)
• 𑂄𑂩𑂹𑂠𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಆರ್ದ್ರ (Kannada script)
• អាទ៌្រ (Khmer script)
• ອາຣ຺ທ຺ຣ (Lao script)
• ആര്ദ്ര (Malayalam script)
• ᠠ᠎᠊ᠠᡵᡩᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘁𑘨𑘿𑘟𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠠᢗᠷᢑᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦡𑧈𑧠𑦿𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐁𑐬𑑂𑐡𑑂𑐬 (Newa script)
• ଆର୍ଦ୍ର (Odia script)
• ꢃꢬ꣄ꢣ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆄𑆫𑇀𑆢𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖁𑖨𑖿𑖟𑖿𑖨 (Siddham script)
• ආර්‍ද්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩛𑩼 𑪙𑩭 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚁𑚤𑚶𑚛𑚶𑚤 (Takri script)
• ஆர்த்³ர (Tamil script)
• ఆర్ద్ర (Telugu script)
• อารฺทฺร (Thai script)
• ཨཱ་རྡྲ (Tibetan script)
• 𑒂𑒩𑓂𑒠𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨊𑨫𑩇𑨛𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

Derived from the root अर्द् (ard, “to dissolve”).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɑːɾ.dɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɑːɾ.d̪ɾɐ/

Proper noun

आर्द्र • (ārdrá) stem, m

1. name of a grandson of Pṛthu

Declension

Masculine a-stem declension of आर्द्र

	singular	dual	plural
nominative	आर्द्रः (ārdráḥ)	आर्द्रौ (ārdraú) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)	आर्द्राः (ārdrā́ḥ) आर्द्रासः¹ (ārdrā́saḥ¹)
vocative	आर्द्र (ā́rdra)	आर्द्रौ (ā́rdrau) आर्द्रा¹ (ā́rdrā¹)	आर्द्राः (ā́rdrāḥ) आर्द्रासः¹ (ā́rdrāsaḥ¹)
accusative	आर्द्रम् (ārdrám)	आर्द्रौ (ārdraú) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)	आर्द्रान् (ārdrā́n)
instrumental	आर्द्रेण (ārdréṇa)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रैः (ārdraíḥ) आर्द्रेभिः¹ (ārdrébhiḥ¹)
dative	आर्द्राय (ārdrā́ya)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
ablative	आर्द्रात् (ārdrā́t)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
genitive	आर्द्रस्य (ārdrásya)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्राणाम् (ārdrā́ṇām)
locative	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्रेषु (ārdréṣu)

• ¹Vedic

Noun

आर्द्र • (ārdrá) stem, n

1. fresh ginger
2. dampness, moisture

Declension

Neuter a-stem declension of आर्द्र

	singular	dual	plural
nominative	आर्द्रम् (ārdrám)	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्राणि (ārdrā́ṇi) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)
vocative	आर्द्र (ā́rdra)	आर्द्रे (ā́rdre)	आर्द्राणि (ā́rdrāṇi) आर्द्रा¹ (ā́rdrā¹)
accusative	आर्द्रम् (ārdrám)	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्राणि (ārdrā́ṇi) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)
instrumental	आर्द्रेण (ārdréṇa)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रैः (ārdraíḥ) आर्द्रेभिः¹ (ārdrébhiḥ¹)
dative	आर्द्राय (ārdrā́ya)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
ablative	आर्द्रात् (ārdrā́t)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
genitive	आर्द्रस्य (ārdrásya)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्राणाम् (ārdrā́ṇām)
locative	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्रेषु (ārdréṣu)

• ¹Vedic

Adjective

आर्द्र • (ārdrá) stem

1. wet, moist, damp
2. fresh, not dry, succulent, green (as a plant), living
3. fresh, new
4. soft, tender, full of feeling, warm
5. loose, flaccid

Declension

Masculine a-stem declension of आर्द्र

	singular	dual	plural
nominative	आर्द्रः (ārdráḥ)	आर्द्रौ (ārdraú) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)	आर्द्राः (ārdrā́ḥ) आर्द्रासः¹ (ārdrā́saḥ¹)
vocative	आर्द्र (ā́rdra)	आर्द्रौ (ā́rdrau) आर्द्रा¹ (ā́rdrā¹)	आर्द्राः (ā́rdrāḥ) आर्द्रासः¹ (ā́rdrāsaḥ¹)
accusative	आर्द्रम् (ārdrám)	आर्द्रौ (ārdraú) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)	आर्द्रान् (ārdrā́n)
instrumental	आर्द्रेण (ārdréṇa)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रैः (ārdraíḥ) आर्द्रेभिः¹ (ārdrébhiḥ¹)
dative	आर्द्राय (ārdrā́ya)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
ablative	आर्द्रात् (ārdrā́t)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
genitive	आर्द्रस्य (ārdrásya)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्राणाम् (ārdrā́ṇām)
locative	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्रेषु (ārdréṣu)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of आर्द्रा

	singular	dual	plural
nominative	आर्द्रा (ārdrā́)	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्राः (ārdrā́ḥ)
vocative	आर्द्रे (ā́rdre)	आर्द्रे (ā́rdre)	आर्द्राः (ā́rdrāḥ)
accusative	आर्द्राम् (ārdrā́m)	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्राः (ārdrā́ḥ)
instrumental	आर्द्रया (ārdráyā) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्राभिः (ārdrā́bhiḥ)
dative	आर्द्रायै (ārdrā́yai)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्राभ्यः (ārdrā́bhyaḥ)
ablative	आर्द्रायाः (ārdrā́yāḥ) आर्द्रायै² (ārdrā́yai²)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्राभ्यः (ārdrā́bhyaḥ)
genitive	आर्द्रायाः (ārdrā́yāḥ) आर्द्रायै² (ārdrā́yai²)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्राणाम् (ārdrā́ṇām)
locative	आर्द्रायाम् (ārdrā́yām)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्रासु (ārdrā́su)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of आर्द्र

	singular	dual	plural
nominative	आर्द्रम् (ārdrám)	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्राणि (ārdrā́ṇi) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)
vocative	आर्द्र (ā́rdra)	आर्द्रे (ā́rdre)	आर्द्राणि (ā́rdrāṇi) आर्द्रा¹ (ā́rdrā¹)
accusative	आर्द्रम् (ārdrám)	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्राणि (ārdrā́ṇi) आर्द्रा¹ (ārdrā́¹)
instrumental	आर्द्रेण (ārdréṇa)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रैः (ārdraíḥ) आर्द्रेभिः¹ (ārdrébhiḥ¹)
dative	आर्द्राय (ārdrā́ya)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
ablative	आर्द्रात् (ārdrā́t)	आर्द्राभ्याम् (ārdrā́bhyām)	आर्द्रेभ्यः (ārdrébhyaḥ)
genitive	आर्द्रस्य (ārdrásya)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्राणाम् (ārdrā́ṇām)
locative	आर्द्रे (ārdré)	आर्द्रयोः (ārdráyoḥ)	आर्द्रेषु (ārdréṣu)

• ¹Vedic

Derived terms

• आर्द्रक (ārdraka) (see there for further descendants)

Descendants

Terms inherited from आर्द्र (ārdrá)

• Pali: adda
  • Prakrit: 𑀅𑀤𑁆𑀤 (adda)

    Helu Prakrit:

    • Sinhalese: අද (ada)

Terms inherited from *ālla < * ārdla:

• Dardic:
  • Kalami: ال (al)
• Pali: alla
• Prakrit: 𑀅𑀮𑁆𑀮 (alla)
  • Khasa Prakrit:
    • Nepali: आलो (ālo), अलुवा (aluwā)
  • ⇒ Maharastri Prakrit:
    • ⇒ Old Marathi: ālāpālā

      Devanagari script: आलापाला

      Modi script: 𑘁𑘩𑘰𑘢𑘰𑘩𑘰

  Paisaci Prakrit:

  • Vracada Apabhramsa:
    • Sindhi:

      Devanagari script: आलो

  Sauraseni Prakrit:

  • Gurjara Apabhramsa:
    • ⇒ Gujarati: આલાલીલું (ālālīlũ)
  • Sauraseni Apabhramsa:
    • Hindustani:

      Hindi: आला (ālā)

      Urdu: آلا (ālā)

Learned borrowings from आर्द्र (ārdrá)

• Assamese: আৰ্দ্ৰ (ardro)
• Bengali: আর্দ্র (ardro)
• Gujarati: આર્દ્ર (ārdra)
• Hindi: आर्द्र (ārdra)
• Kannada: ಆರ್ದ್ರ (ārdra)
• Maithili:

  Devanagari script: आर्द्र (ārdra)

  Tirhuta script: 𑒂𑒩𑓂𑒠𑓂𑒩 (ārdra)

• Malayalam: ആർദ്രം (āṟdraṁ)
• Old Marathi: āradra

  Devanagari script: आरद्र

  Modi script: 𑘁𑘨𑘟𑘿𑘨

  • Marathi: आर्द्र (ārdra)
• Odia: ଆର୍ଦ୍ର (ārdra)
• Sinhalese: ආර්ද්‍ර (ārdra)
• Telugu: ఆర్ద్రము (ārdramu)

Further reading

• Apte, Vaman Shivram (1890) “आर्द्र”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
• Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “ārdrá”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 61