आत्मवत्
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- আত্মৱত্ (Assamese script)
- ᬆᬢ᭄ᬫᬯᬢ᭄ (Balinese script)
- আত্মবত্ (Bengali script)
- 𑰁𑰝𑰿𑰦𑰪𑰝𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀆𑀢𑁆𑀫𑀯𑀢𑁆 (Brahmi script)
- အာတ္မဝတ် (Burmese script)
- આત્મવત્ (Gujarati script)
- ਆਤ੍ਮਵਤ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌆𑌤𑍍𑌮𑌵𑌤𑍍 (Grantha script)
- ꦄꦴꦠ꧀ꦩꦮꦠ꧀ (Javanese script)
- 𑂄𑂞𑂹𑂧𑂫𑂞𑂹 (Kaithi script)
- ಆತ್ಮವತ್ (Kannada script)
- អាត្មវត៑ (Khmer script)
- ອາຕ຺ມວຕ຺ (Lao script)
- ആത്മവത് (Malayalam script)
- ᠠ᠊ᠠᢠᠮᠠᠸᠠᢠ (Manchu script)
- 𑘁𑘝𑘿𑘦𑘪𑘝𑘿 (Modi script)
- ᠠᢗᢐᠮᠠᠸᠠᢐ (Mongolian script)
- 𑦡𑦽𑧠𑧆𑧊𑦽𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐁𑐟𑑂𑐩𑐰𑐟𑑂 (Newa script)
- ଆତ୍ମଵତ୍ (Odia script)
- ꢃꢡ꣄ꢪꢮꢡ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆄𑆠𑇀𑆩𑆮𑆠𑇀 (Sharada script)
- 𑖁𑖝𑖿𑖦𑖪𑖝𑖿 (Siddham script)
- ආත්මවත් (Sinhalese script)
- 𑩐𑩛𑩫 𑪙𑩴𑩾𑩫 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚁𑚙𑚶𑚢𑚦𑚙𑚶 (Takri script)
- ஆத்மவத் (Tamil script)
- ఆత్మవత్ (Telugu script)
- อาตฺมวตฺ (Thai script)
- ཨཱ་ཏྨ་ཝ་ཏ྄ (Tibetan script)
- 𑒂𑒞𑓂𑒧𑒫𑒞𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨊𑨙𑩇𑨢𑨭𑨙𑨴 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From आत्मन् (ātman, “soul; self”) + -वत् (-vat, “possessing, having”).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]आत्मवत् • (ātmavat) stem
- having a soul, soulful
- “having/possessing the self”; self-controlled, self-restrained, mindful
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 1.1.4:
- आत्मवान् को जितक्रोधो द्युतिमान् को ऽनसूयकः ।
कस्य बिभ्यति देवाश् च जातरोषस्य संयुगे ॥- ātmavān ko jitakrodho dyutimān ko ʼnasūyakaḥ.
kasya bibhyati devāś ca jātaroṣasya saṃyuge. - Who is self-restrained and has conquered anger, who is endowed with brilliance and free from envy?
Who, when angered in war, is feared even by the Devas?
- ātmavān ko jitakrodho dyutimān ko ʼnasūyakaḥ.
- आत्मवान् को जितक्रोधो द्युतिमान् को ऽनसूयकः ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | आत्मवान् (ātmavān) | आत्मवन्तौ (ātmavantau) आत्मवन्ता¹ (ātmavantā¹) |
आत्मवन्तः (ātmavantaḥ) |
| vocative | आत्मवन् (ātmavan) आत्मवः² (ātmavaḥ²) |
आत्मवन्तौ (ātmavantau) आत्मवन्ता¹ (ātmavantā¹) |
आत्मवन्तः (ātmavantaḥ) |
| accusative | आत्मवन्तम् (ātmavantam) | आत्मवन्तौ (ātmavantau) आत्मवन्ता¹ (ātmavantā¹) |
आत्मवतः (ātmavataḥ) |
| instrumental | आत्मवता (ātmavatā) | आत्मवद्भ्याम् (ātmavadbhyām) | आत्मवद्भिः (ātmavadbhiḥ) |
| dative | आत्मवते (ātmavate) | आत्मवद्भ्याम् (ātmavadbhyām) | आत्मवद्भ्यः (ātmavadbhyaḥ) |
| ablative | आत्मवतः (ātmavataḥ) | आत्मवद्भ्याम् (ātmavadbhyām) | आत्मवद्भ्यः (ātmavadbhyaḥ) |
| genitive | आत्मवतः (ātmavataḥ) | आत्मवतोः (ātmavatoḥ) | आत्मवताम् (ātmavatām) |
| locative | आत्मवति (ātmavati) | आत्मवतोः (ātmavatoḥ) | आत्मवत्सु (ātmavatsu) |
- ¹Vedic
- ²Rigvedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | आत्मवती (ātmavatī) | आत्मवत्यौ (ātmavatyau) आत्मवती¹ (ātmavatī¹) |
आत्मवत्यः (ātmavatyaḥ) आत्मवतीः¹ (ātmavatīḥ¹) |
| vocative | आत्मवति (ātmavati) | आत्मवत्यौ (ātmavatyau) आत्मवती¹ (ātmavatī¹) |
आत्मवत्यः (ātmavatyaḥ) आत्मवतीः¹ (ātmavatīḥ¹) |
| accusative | आत्मवतीम् (ātmavatīm) | आत्मवत्यौ (ātmavatyau) आत्मवती¹ (ātmavatī¹) |
आत्मवतीः (ātmavatīḥ) |
| instrumental | आत्मवत्या (ātmavatyā) | आत्मवतीभ्याम् (ātmavatībhyām) | आत्मवतीभिः (ātmavatībhiḥ) |
| dative | आत्मवत्यै (ātmavatyai) | आत्मवतीभ्याम् (ātmavatībhyām) | आत्मवतीभ्यः (ātmavatībhyaḥ) |
| ablative | आत्मवत्याः (ātmavatyāḥ) आत्मवत्यै² (ātmavatyai²) |
आत्मवतीभ्याम् (ātmavatībhyām) | आत्मवतीभ्यः (ātmavatībhyaḥ) |
| genitive | आत्मवत्याः (ātmavatyāḥ) आत्मवत्यै² (ātmavatyai²) |
आत्मवत्योः (ātmavatyoḥ) | आत्मवतीनाम् (ātmavatīnām) |
| locative | आत्मवत्याम् (ātmavatyām) | आत्मवत्योः (ātmavatyoḥ) | आत्मवतीषु (ātmavatīṣu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | आत्मवत् (ātmavat) | आत्मवती (ātmavatī) | आत्मवन्ति (ātmavanti) |
| vocative | आत्मवत् (ātmavat) | आत्मवती (ātmavatī) | आत्मवन्ति (ātmavanti) |
| accusative | आत्मवत् (ātmavat) | आत्मवती (ātmavatī) | आत्मवन्ति (ātmavanti) |
| instrumental | आत्मवता (ātmavatā) | आत्मवद्भ्याम् (ātmavadbhyām) | आत्मवद्भिः (ātmavadbhiḥ) |
| dative | आत्मवते (ātmavate) | आत्मवद्भ्याम् (ātmavadbhyām) | आत्मवद्भ्यः (ātmavadbhyaḥ) |
| ablative | आत्मवतः (ātmavataḥ) | आत्मवद्भ्याम् (ātmavadbhyām) | आत्मवद्भ्यः (ātmavadbhyaḥ) |
| genitive | आत्मवतः (ātmavataḥ) | आत्मवतोः (ātmavatoḥ) | आत्मवताम् (ātmavatām) |
| locative | आत्मवति (ātmavati) | आत्मवतोः (ātmavatoḥ) | आत्मवत्सु (ātmavatsu) |
References
[edit]- Monier Williams (1899) “आत्मवत्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 135.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “ātmavant”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.