अप्त्य
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- অপ্ত্য (Assamese script)
- ᬅᬧ᭄ᬢ᭄ᬬ (Balinese script)
- অপ্ত্য (Bengali script)
- 𑰀𑰢𑰿𑰝𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀧𑁆𑀢𑁆𑀬 (Brahmi script)
- အပ္တျ (Burmese script)
- અપ્ત્ય (Gujarati script)
- ਅਪ੍ਤ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌪𑍍𑌤𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦄꦥ꧀ꦠꦾ (Javanese script)
- 𑂃𑂣𑂹𑂞𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಅಪ್ತ್ಯ (Kannada script)
- អប្ត្យ (Khmer script)
- ອປ຺ຕ຺ຍ (Lao script)
- അപ്ത്യ (Malayalam script)
- ᠠᢒᢠᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘢𑘿𑘝𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠠᢒᢐᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑦠𑧂𑧠𑦽𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐥𑑂𑐟𑑂𑐫 (Newa script)
- ଅପ୍ତ୍ଯ (Odia script)
- ꢂꢦ꣄ꢡ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆥𑇀𑆠𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖀𑖢𑖿𑖝𑖿𑖧 (Siddham script)
- අප්ත්ය (Sinhalese script)
- 𑩐𑩰 𑪙𑩫 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚀𑚞𑚶𑚙𑚶𑚣 (Takri script)
- அப்த்ய (Tamil script)
- అప్త్య (Telugu script)
- อปฺตฺย (Thai script)
- ཨ་པྟྱ (Tibetan script)
- 𑒁𑒣𑓂𑒞𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨞𑩇𑨙𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From अप् (ap, “water”) + -त्य (-tya).
Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]अप्त्य • (aptyá) stem
- watery
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.124.5:
- पूर्वे अर्धे रजसो अप्त्यस्य गवां जनित्र्य् अकृत प्र केतुम् ।
व्य् उ प्रथते वितरं वरीय ओभा पृणन्ती पित्रोर् उपस्था ॥- pūrve ardhe rajaso aptyasya gavāṃ janitry akṛta pra ketum.
vy u prathate vitaraṃ varīya obhā pṛṇantī pitror upasthā. - In the east half of the watery region, Uṣā, the Mother of the Cows had shown her banner of rays of light.
Wider and wider still she spread onward, and filled full the laps of both her Parents [sky and earth].
- pūrve ardhe rajaso aptyasya gavāṃ janitry akṛta pra ketum.
- पूर्वे अर्धे रजसो अप्त्यस्य गवां जनित्र्य् अकृत प्र केतुम् ।
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अप्त्यः (aptyáḥ) | अप्त्यौ (aptyaú) अप्त्या¹ (aptyā́¹) |
अप्त्याः (aptyā́ḥ) अप्त्यासः¹ (aptyā́saḥ¹) |
| vocative | अप्त्य (áptya) | अप्त्यौ (áptyau) अप्त्या¹ (áptyā¹) |
अप्त्याः (áptyāḥ) अप्त्यासः¹ (áptyāsaḥ¹) |
| accusative | अप्त्यम् (aptyám) | अप्त्यौ (aptyaú) अप्त्या¹ (aptyā́¹) |
अप्त्यान् (aptyā́n) |
| instrumental | अप्त्येन (aptyéna) | अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्यैः (aptyaíḥ) अप्त्येभिः¹ (aptyébhiḥ¹) |
| dative | अप्त्याय (aptyā́ya) | अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्येभ्यः (aptyébhyaḥ) |
| ablative | अप्त्यात् (aptyā́t) | अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्येभ्यः (aptyébhyaḥ) |
| genitive | अप्त्यस्य (aptyásya) | अप्त्ययोः (aptyáyoḥ) | अप्त्यानाम् (aptyā́nām) |
| locative | अप्त्ये (aptyé) | अप्त्ययोः (aptyáyoḥ) | अप्त्येषु (aptyéṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अप्त्या (aptyā́) | अप्त्ये (aptyé) | अप्त्याः (aptyā́ḥ) |
| vocative | अप्त्ये (áptye) | अप्त्ये (áptye) | अप्त्याः (áptyāḥ) |
| accusative | अप्त्याम् (aptyā́m) | अप्त्ये (aptyé) | अप्त्याः (aptyā́ḥ) |
| instrumental | अप्त्यया (aptyáyā) अप्त्या¹ (aptyā́¹) |
अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्याभिः (aptyā́bhiḥ) |
| dative | अप्त्यायै (aptyā́yai) | अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्याभ्यः (aptyā́bhyaḥ) |
| ablative | अप्त्यायाः (aptyā́yāḥ) अप्त्यायै² (aptyā́yai²) |
अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्याभ्यः (aptyā́bhyaḥ) |
| genitive | अप्त्यायाः (aptyā́yāḥ) अप्त्यायै² (aptyā́yai²) |
अप्त्ययोः (aptyáyoḥ) | अप्त्यानाम् (aptyā́nām) |
| locative | अप्त्यायाम् (aptyā́yām) | अप्त्ययोः (aptyáyoḥ) | अप्त्यासु (aptyā́su) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अप्त्यम् (aptyám) | अप्त्ये (aptyé) | अप्त्यानि (aptyā́ni) अप्त्या¹ (aptyā́¹) |
| vocative | अप्त्य (áptya) | अप्त्ये (áptye) | अप्त्यानि (áptyāni) अप्त्या¹ (áptyā¹) |
| accusative | अप्त्यम् (aptyám) | अप्त्ये (aptyé) | अप्त्यानि (aptyā́ni) अप्त्या¹ (aptyā́¹) |
| instrumental | अप्त्येन (aptyéna) | अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्यैः (aptyaíḥ) अप्त्येभिः¹ (aptyébhiḥ¹) |
| dative | अप्त्याय (aptyā́ya) | अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्येभ्यः (aptyébhyaḥ) |
| ablative | अप्त्यात् (aptyā́t) | अप्त्याभ्याम् (aptyā́bhyām) | अप्त्येभ्यः (aptyébhyaḥ) |
| genitive | अप्त्यस्य (aptyásya) | अप्त्ययोः (aptyáyoḥ) | अप्त्यानाम् (aptyā́nām) |
| locative | अप्त्ये (aptyé) | अप्त्ययोः (aptyáyoḥ) | अप्त्येषु (aptyéṣu) |
- ¹Vedic
References
[edit]- Monier Williams (1899) “अप्त्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 47, column 3.