अनिन्द्रिय
Sanskrit
[edit]Alternative scripts
[edit]Alternative scripts
- অনিন্দ্ৰিয় (Assamese script)
- ᬅᬦᬶᬦ᭄ᬤ᭄ᬭᬶᬬ (Balinese script)
- অনিন্দ্রিয় (Bengali script)
- 𑰀𑰡𑰰𑰡𑰿𑰟𑰿𑰨𑰰𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀅𑀦𑀺𑀦𑁆𑀤𑁆𑀭𑀺𑀬 (Brahmi script)
- အနိန္ဒြိယ (Burmese script)
- અનિન્દ્રિય (Gujarati script)
- ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ (Gurmukhi script)
- 𑌅𑌨𑌿𑌨𑍍𑌦𑍍𑌰𑌿𑌯 (Grantha script)
- ꦄꦤꦶꦤ꧀ꦢꦿꦶꦪ (Javanese script)
- 𑂃𑂢𑂱𑂢𑂹𑂠𑂹𑂩𑂱𑂨 (Kaithi script)
- ಅನಿನ್ದ್ರಿಯ (Kannada script)
- អនិន្ទ្រិយ (Khmer script)
- ອນິນ຺ທ຺ຣິຍ (Lao script)
- അനിന്ദ്രിയ (Malayalam script)
- ᠠᠨᡳᠨᡩᡵᡳᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘀𑘡𑘱𑘡𑘿𑘟𑘿𑘨𑘱𑘧 (Modi script)
- ᠠᠨᠢᠨᢑᠷᠢᠶ᠋ᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦠𑧁𑧒𑧁𑧠𑦿𑧠𑧈𑧒𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐀𑐣𑐶𑐣𑑂𑐡𑑂𑐬𑐶𑐫 (Newa script)
- ଅନିନ୍ଦ୍ରିଯ (Odia script)
- ꢂꢥꢶꢥ꣄ꢣ꣄ꢬꢶꢫ (Saurashtra script)
- 𑆃𑆤𑆴𑆤𑇀𑆢𑇀𑆫𑆴𑆪 (Sharada script)
- 𑖀𑖡𑖰𑖡𑖿𑖟𑖿𑖨𑖰𑖧 (Siddham script)
- අනින්ද්රිය (Sinhalese script)
- 𑩐𑩯𑩑𑩯 𑪙𑩭 𑪙𑩼𑩑𑩻 (Soyombo script)
- 𑚀𑚝𑚮𑚝𑚶𑚛𑚶𑚤𑚮𑚣 (Takri script)
- அநிந்த்³ரிய (Tamil script)
- అనిన్ద్రియ (Telugu script)
- อนินฺทฺริย (Thai script)
- ཨ་ནི་ནྡྲི་ཡ (Tibetan script)
- 𑒁𑒢𑒱𑒢𑓂𑒠𑓂𑒩𑒱𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨀𑨝𑨁𑨝𑩇𑨛𑩇𑨫𑨁𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
[edit]From अन्- (an-, negative suffix) + इन्द्रिय (indriyá, “sense”).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]अनिन्द्रिय • (anindriya) stem, n
- "that which is not a sense" the mind
- Synonyms: see Thesaurus:मनस्
- the soul
- Synonyms: see Thesaurus:आत्मन्
- reason
- Synonyms: see Thesaurus:कारण
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनिन्द्रियम् (anindriyam) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाणि (anindriyāṇi) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
| vocative | अनिन्द्रिय (anindriya) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाणि (anindriyāṇi) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
| accusative | अनिन्द्रियम् (anindriyam) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाणि (anindriyāṇi) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
| instrumental | अनिन्द्रियेण (anindriyeṇa) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियैः (anindriyaiḥ) अनिन्द्रियेभिः¹ (anindriyebhiḥ¹) |
| dative | अनिन्द्रियाय (anindriyāya) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियेभ्यः (anindriyebhyaḥ) |
| ablative | अनिन्द्रियात् (anindriyāt) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियेभ्यः (anindriyebhyaḥ) |
| genitive | अनिन्द्रियस्य (anindriyasya) | अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियाणाम् (anindriyāṇām) |
| locative | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियेषु (anindriyeṣu) |
- ¹Vedic
Adjective
[edit]अनिन्द्रिय • (anindriya) stem
Declension
[edit]| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनिन्द्रियः (anindriyaḥ) | अनिन्द्रियौ (anindriyau) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
अनिन्द्रियाः (anindriyāḥ) अनिन्द्रियासः¹ (anindriyāsaḥ¹) |
| vocative | अनिन्द्रिय (anindriya) | अनिन्द्रियौ (anindriyau) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
अनिन्द्रियाः (anindriyāḥ) अनिन्द्रियासः¹ (anindriyāsaḥ¹) |
| accusative | अनिन्द्रियम् (anindriyam) | अनिन्द्रियौ (anindriyau) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
अनिन्द्रियान् (anindriyān) |
| instrumental | अनिन्द्रियेण (anindriyeṇa) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियैः (anindriyaiḥ) अनिन्द्रियेभिः¹ (anindriyebhiḥ¹) |
| dative | अनिन्द्रियाय (anindriyāya) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियेभ्यः (anindriyebhyaḥ) |
| ablative | अनिन्द्रियात् (anindriyāt) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियेभ्यः (anindriyebhyaḥ) |
| genitive | अनिन्द्रियस्य (anindriyasya) | अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियाणाम् (anindriyāṇām) |
| locative | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियेषु (anindriyeṣu) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनिन्द्रिया (anindriyā) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाः (anindriyāḥ) |
| vocative | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाः (anindriyāḥ) |
| accusative | अनिन्द्रियाम् (anindriyām) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाः (anindriyāḥ) |
| instrumental | अनिन्द्रियया (anindriyayā) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियाभिः (anindriyābhiḥ) |
| dative | अनिन्द्रियायै (anindriyāyai) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियाभ्यः (anindriyābhyaḥ) |
| ablative | अनिन्द्रियायाः (anindriyāyāḥ) अनिन्द्रियायै² (anindriyāyai²) |
अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियाभ्यः (anindriyābhyaḥ) |
| genitive | अनिन्द्रियायाः (anindriyāyāḥ) अनिन्द्रियायै² (anindriyāyai²) |
अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियाणाम् (anindriyāṇām) |
| locative | अनिन्द्रियायाम् (anindriyāyām) | अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियासु (anindriyāsu) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अनिन्द्रियम् (anindriyam) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाणि (anindriyāṇi) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
| vocative | अनिन्द्रिय (anindriya) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाणि (anindriyāṇi) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
| accusative | अनिन्द्रियम् (anindriyam) | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रियाणि (anindriyāṇi) अनिन्द्रिया¹ (anindriyā¹) |
| instrumental | अनिन्द्रियेण (anindriyeṇa) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियैः (anindriyaiḥ) अनिन्द्रियेभिः¹ (anindriyebhiḥ¹) |
| dative | अनिन्द्रियाय (anindriyāya) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियेभ्यः (anindriyebhyaḥ) |
| ablative | अनिन्द्रियात् (anindriyāt) | अनिन्द्रियाभ्याम् (anindriyābhyām) | अनिन्द्रियेभ्यः (anindriyebhyaḥ) |
| genitive | अनिन्द्रियस्य (anindriyasya) | अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियाणाम् (anindriyāṇām) |
| locative | अनिन्द्रिये (anindriye) | अनिन्द्रिययोः (anindriyayoḥ) | अनिन्द्रियेषु (anindriyeṣu) |
- ¹Vedic
Descendants
[edit]- → Tocharian B: anindri
Further reading
[edit]- Monier Williams (1899) “अनिन्द्रिय”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 29.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “अनिन्द्रिय”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “anindriya”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.