چمیدن
Persian
[edit]Etymology
[edit]From Proto-Iranian *čam- (“to walk”), perhaps a blend of Proto-Iranian *čarH- (“to come and go, wander”) and *gam- (“to come”), from Proto-Indo-Iranian *čálH- (“to move, wander”) + Proto-Indo-European *gʷem- (“to step, come”) respectively.[1] Compare Baluchi چمگ (čamag, “to shake, dance”), Parthian [script needed] (cm-, “to walk, move”), Khotanese [script needed] (tcāma-, “leaping insect, grasshopper”), Old Armenian ճեմ (čem, “walk”) (an Iranian borrowing), and perhaps Sanskrit चमूरु (camūru, “a kind of deer, an antelope”).
Pronunciation
[edit]- Vocalised Persian: چَمیدَن
- (Classical Persian) IPA(key): [t͡ʃa.miː.ˈðan]
- (Iran, formal) IPA(key): [t͡ʃʰæ.miː.d̪ǽn]
- (Tajik, formal) IPA(key): [t͡ʃʰä.mi.d̪ǽn]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | čamīḏan |
| Dari reading? | čamīdan |
| Iranian reading? | čamidan |
| Tajik reading? | čamidan |
Verb
[edit]| Dari | چمیدن |
|---|---|
| Iranian Persian | |
| Tajik | чамидан |
چمیدن • (čamidan) (present stem چم (čam))[2][3]
Conjugation
[edit]| infinitive | چمیدن (čamidán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | چم (čam) | ||||||
| past | چمید (čamid) | |||||||
| participle | present | چمنده (čamandé) | ||||||
| past | چمیده (čamidé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | چمم (čamam) |
چمی (čami) |
چمد (čamad) |
چمیم (čamim) |
چمید (čamid) |
چمند (čamand) | |
| present (imperfect) | می‌چمم (mí-čamam) |
می‌چمی (mí-čami) |
می‌چمد (mí-čamad) |
می‌چمیم (mí-čamim) |
می‌چمید (mí-čamid) |
می‌چمند (mí-čamand) | ||
| present progressive | دارم می‌چمم (dấram mí-čamam) |
داری می‌چمی (dấri mí-čami) |
دارد می‌چمد (dấrad mí-čamad) |
داریم می‌چمیم (dấrim mí-čamim) |
دارید می‌چمید (dấrid mí-čamid) |
دارند می‌چمند (dấrand mí-čamand) | ||
| present perfect | چمیده‌ام (čamidé-am) |
چمیده‌ای (čamidé-i) |
چمیده است (čamidé ast) |
چمیده‌ایم (čamidé-im) |
چمیده‌اید (čamidé-id) |
چمیده‌اند (čamidé-and) | ||
| past | چمیدم (čamidam) |
چمیدی (čamidi) |
چمید (čamid) |
چمیدیم (čamidim) |
چمیدید (čamidid) |
چمیدند (čamidand) | ||
| past (imperfect) | می‌چمیدم (mí-čamidam) |
می‌چمیدی (mí-čamidi) |
می‌چمید (mí-čamid) |
می‌چمیدیم (mí-čamidim) |
می‌چمیدید (mí-čamidid) |
می‌چمیدند (mí-čamidand) | ||
| past progressive | داشتم می‌چمیدم (dấštam mí-čamidam) |
داشتی می‌چمیدی (dấšti mí-čamidi) |
داشت می‌چمید (dâšt mí-čamid) |
داشتیم می‌چمیدیم (dấštim mí-čamidim) |
داشتید می‌چمیدید (dấštid mí-čamidid) |
داشتند می‌چمیدند (dấštand mí-čamidand) | ||
| pluperfect | چمیده بودم (čamidé búdam) |
چمیده بودی (čamidé búdi) |
چمیده بود (čamidé bud) |
چمیده بودیم (čamidé búdim) |
چمیده بودید (čamidé búdid) |
چمیده بودند (čamidé búdand) | ||
| future | خواهم چمید (xâhám čamid) |
خواهی چمید (xâhí čamid) |
خواهد چمید (xâhád čamid) |
خواهیم چمید (xâhím čamid) |
خواهید چمید (xâhíd čamid) |
خواهند چمید (xâhánd čamid) | ||
| subjunctive | present | بچمم (béčamam) |
بچمی (béčami) |
بچمد (béčamad) |
بچمیم (béčamim) |
بچمید (béčamid) |
بچمند (béčamand) | |
| past | چمیده باشم (čamidé bấšam) |
چمیده باشی (čamidé bấši) |
چمیده باشد (čamidé bấšad) |
چمیده باشیم (čamidé bấšim) |
چمیده باشید (čamidé bấšid) |
چمیده باشند (čamidé bấšand) | ||
| imperative | بچم (béčam) |
بچمید (béčamid) |
||||||
| infinitive | چمیدن (čamidán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | چم (čam) | ||||||
| past | چمید (čamid) | |||||||
| participle | present | چمنده (čamandé) | ||||||
| past | چمیده (čamidé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | چمم (čamam) |
چمی (čami) |
چمه (čame) |
چمیم (čamim) |
چمین (čamin) |
چمن (čaman) | |
| present (imperfect) | می‌چمم (mí-čamam) |
می‌چمی (mí-čami) |
می‌چمه (mí-čame) |
می‌چمیم (mí-čamim) |
می‌چمین (mí-čamin) |
می‌چمن (mí-čaman) | ||
| present progressive | دارم می‌چمم (dấram mí-čamam) |
داری می‌چمی (dấri mí-čami) |
داره می‌چمه (dấre mí-čame) |
داریم می‌چمیم (dấrim mí-čamim) |
دارین می‌چمین (dấrin mí-čamin) |
دارن می‌چمن (dấran mí-čaman) | ||
| present perfect | چمیده‌ام (čamidám) |
چمیده‌ای (čamidí) |
چمیده (čamidé) |
چمیده‌ایم (čamidím) |
چمیده‌این (čamidín) |
چمیده‌ان (čamidán) | ||
| past | چمیدم (čamidam) |
چمیدی (čamidi) |
چمید (čamid) |
چمیدیم (čamidim) |
چمیدین (čamidin) |
چمیدن (čamidan) | ||
| past (imperfect) | می‌چمیدم (mí-čamidam) |
می‌چمیدی (mí-čamidi) |
می‌چمید (mí-čamid) |
می‌چمیدیم (mí-čamidim) |
می‌چمیدین (mí-čamidin) |
می‌چمیدن (mí-čamidan) | ||
| past progressive | داشتم می‌چمیدم (dấštam mí-čamidam) |
داشتی می‌چمیدی (dấšti mí-čamidi) |
داشت می‌چمید (dấšt mí-čamid) |
داشتیم می‌چمیدیم (dấštim mí-čamidim) |
داشتین می‌چمیدین (dấštin mí-čamidin) |
داشتن می‌چمیدن (dấštan mí-čamidan) | ||
| pluperfect | چمیده بودم (čamidé búdam) |
چمیده بودی (čamidé búdi) |
چمیده بود (čamidé bud) |
چمیده بودیم (čamidé búdim) |
چمیده بودین (čamidé búdin) |
چمیده بودن (čamidé búdan) | ||
| subjunctive | present | بچمم (béčamam) |
بچمی (béčami) |
بچمه (béčame) |
بچمیم (béčamim) |
بچمین (béčamin) |
بچمن (béčaman) | |
| past | چمیده باشم (čamidé bấšam) |
چمیده باشی (čamidé bấši) |
چمیده باشه (čamidé bấše) |
چمیده باشیم (čamidé bấšim) |
چمیده باشین (čamidé bấšin) |
چمیده باشن (čamidé bấšan) | ||
| imperative | بچم (béčam) |
بچمین (béčamin) |
||||||
| infinitive | چمیدن (čamīdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | چم (čam) | ||||||
| past | چمید (čamīd) | |||||||
| participle | present | چمنده (čamindá) | ||||||
| past | چمیده (čamīdá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | چمم (čamam) |
چمی (čamī) |
چمد (čamad) |
چمیم (čamēm) |
چمید (čamēd) |
چمند (čamand) | |
| present (imperfect) | می‌چمم (mḗ-čamam) |
می‌چمی (mḗ-čamī) |
می‌چمد (mḗ-čamad) |
می‌چمیم (mḗ-čamēm) |
می‌چمید (mḗ-čamēd) |
می‌چمند (mḗ-čamand) | ||
| present progressive | در حال چمیدن استم (dar hāl-i čamīdan astam) |
در حال چمیدن استی (dar hāl-i čamīdan astī) |
در حال چمیدن است (dar hāl-i čamīdan ast) |
در حال چمیدن استیم (dar hāl-i čamīdan astēm) |
در حال چمیدن استید (dar hāl-i čamīdan astēd) |
در حال چمیدن استند (dar hāl-i čamīdan astand) | ||
| present perfect | چمیده‌ام (čamīdá-am) |
چمیده‌ای (čamīdá-ī) |
چمیده‌است (čamīdá ast) |
چمیده‌ایم (čamīdá-ēn) |
چمیده‌اید (čamīdá-ēd) |
چمیده‌اند (čamīdá-and) | ||
| past | چمیدم (čamīdam) |
چمیدی (čamīdī) |
چمید (čamīd) |
چمیدیم (čamīdēm) |
چمیدید (čamīdēd) |
چمیدند (čamīdand) | ||
| past (imperfect) | می‌چمیدم (mḗ-čamīdam) |
می‌چمیدی (mḗ-čamīdī) |
می‌چمید (mḗ-čamīd) |
می‌چمیدیم (mḗ-čamīdēm) |
می‌چمیدید (mḗ-čamīdēd) |
می‌چمیدند (mḗ-čamīdand) | ||
| past progressive | در حال چمیدن بودم (dar hāl-i čamīdan būdam) |
در حال چمیدن بودی (dar hāl-i čamīdan būdī) |
در حال چمیدن بود (dar hāl-i čamīdan būd) |
در حال چمیدن بودیم (dar hāl-i čamīdan būdēm) |
در حال چمیدن بودید (dar hāl-i čamīdan būdēd) |
در حال چمیدن بودند (dar hāl-i čamīdan būdand) | ||
| pluperfect | چمیده بودم (čamīdá bū́dam) |
چمیده بودی (čamīdá bū́dī) |
چمیده بود (čamīdá būd) |
چمیده بودیم (čamīdá bū́dēm) |
چمیده بودید (čamīdá bū́dēd) |
چمیده بودند (čamīdá bū́dand) | ||
| future | خواهم چمید (xāhám čamīd) |
خواهی چمید (xāhī́ čamīd) |
خواهد چمید (xāhád čamīd) |
خواهیم چمید (xāhḗm čamīd) |
خواهید چمید (xāhḗd čamīd) |
خواهند چمید (xāhánd čamīd) | ||
| subjunctive | present | بچمم (bíčamam) |
بچمی (bíčamī) |
بچمد (bíčamad) |
بچمیم (bíčamēm) |
بچمید (bíčamēd) |
بچمند (bíčamand) | |
| past | چمیده باشم (čamīdá bā́šam) |
چمیده باشی (čamīdá bā́šī) |
چمیده باشد (čamīdá bā́šad) |
چمیده باشیم (čamīdá bā́šēm) |
چمیده باشید (čamīdá bā́šēd) |
چمیده باشند (čamīdá bā́šand) | ||
| imperative | بچم (bíčam) |
بچمید (bíčamēd) |
||||||
| infinitive | چمیدن (čamīdán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | چم (čam) | ||||||
| past | چمید (čamīd) | |||||||
| participle | present | چمنده (čamindá) | ||||||
| past | چمیده (čamīdá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | چمم (čamum) |
چمی (čamī) |
چمه (čama) |
چمیم (čamēm) |
چمین (čamēn) |
چمن (čaman) | |
| present (imperfect) | می‌چمم (mḗ-čamum) |
می‌چمی (mḗ-čamī) |
می‌چمه (mḗ-čama) |
می‌چمیم (mḗ-čamēm) |
می‌چمین (mḗ-čamēn) |
می‌چمن (mḗ-čaman) | ||
| present progressive | ده آل چمیدن استم (da āl-i čamīdan astum) |
ده آل چمیدن استی (da āl-i čamīdan astī) |
ده آل چمیدن است (da āl-i čamīdan ast) |
ده آل چمیدن استیم (da āl-i čamīdan astēm) |
ده آل چمیدن استین (da āl-i čamīdan astēn) |
ده آل چمیدن استن (da āl-i čamīdan astan) | ||
| present perfect | چمیدم (čamīdám) |
چمیدی (čamīdī́) |
چمیداست (čamīdást) |
چمیدیم (čamīdḗm) |
چمیدین (čamīdḗn) |
چمیدن (čamīdán) | ||
| past | چمیدم (čamīdum) |
چمیدی (čamīdī) |
چمیده (čamīda) |
چمیدیم (čamīdēm) |
چمیدین (čamīdēn) |
چمیدن (čamīdan) | ||
| past (imperfect) | می‌چمیدم (mḗ-čamīdum) |
می‌چمیدی (mḗ-čamīdī) |
می‌چمیده (mḗ-čamīda) |
می‌چمیدیم (mḗ-čamīdēm) |
می‌چمیدین (mḗ-čamīdēn) |
می‌چمیدن (mḗ-čamīdan) | ||
| past progressive | ده آل چمیدن بودم (da āl-i čamīdan būdum) |
ده آل چمیدن بودی (da āl-i čamīdan būdī) |
ده آل چمیدن بود (da āl-i čamīdan būd) |
ده آل چمیدن بودیم (da āl-i čamīdan būdēm) |
ده آل چمیدن بودین (da āl-i čamīdan būdēn) |
ده آل چمیدن بودن (da āl-i čamīdan būdan) | ||
| pluperfect | چمیده بودم (čamīdá bū́dum) |
چمیده بودی (čamīdá bū́dī) |
چمیده بوده (čamīdá būda) |
چمیده بودیم (čamīdá bū́dēm) |
چمیده بودین (čamīdá bū́dēn) |
چمیده بودن (čamīdá bū́dan) | ||
| future | خوایم چمید (xāyyúm čamīd) |
خوایی چمید (xāyyī́ čamīd) |
خوایه چمید (xāyyá čamīd) |
خواییم چمید (xāyyḗm čamīd) |
خوایین چمید (xāyyḗn čamīd) |
خواین چمید (xāyyán čamīd) | ||
| subjunctive | present | بچمم (bíčamum) |
بچمی (bíčamī) |
بچمه (bíčama) |
بچمیم (búčamēm) |
بچمین (bíčamēn) |
بچمن (bíčaman) | |
| past | چمیده باشم (čamīdá bā́šam) |
چمیده باشی (čamīdá bā́šī) |
چمیده باشه (čamīdá bā́ša) |
چمیده باشیم (čamīdá bā́šēm) |
چمیده باشین (čamīdá bā́šēn) |
چمیده باشن (čamīdá bā́šan) | ||
| imperative | بچم (bíčam) |
بچمین (bíčamēn) |
||||||
Synonyms
[edit]References
[edit]- ^ Cheung, Johnny (2007) “*čam”, in Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 32
- ^ Steingass, Francis Joseph (1892) “چمیدن”, in A Comprehensive Persian–English dictionary, London: Routledge & K. Paul
- ^ Hayyim, Sulayman (1934) “چمیدن”, in New Persian–English dictionary, Teheran: Librairie-imprimerie Béroukhim