ریختن

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Persian

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Middle Persian 𐭥𐭩𐭧𐭲𐭭 (ʿyḥtn /⁠rēxtan⁠/), from Proto-Iranian *Hraič- (“to pour; to flow”), an Iranian-specific suffixed form of Proto-Indo-Iranian *HriHyáti (“to flow”).[1]

Pronunciation

[edit]
 

Readings
Classical reading? rēxtan
Dari reading? rēxtan
Iranian reading? rixtan
Tajik reading? rextan
  • Audio (Iran):(file)
  • Audio (Iran):(file)

Verb

[edit]
Dari ریختن
Iranian Persian
Tajik рехтан

ریختن • (rixtan) (present stem ریز (riz))

  1. (transitive) to pour; to spill; to sprinkle
    چای ریختن ― čây rixtan ― to pour tea
    خون ریختن ― xun rixtan ― to spill blood
    گل ریختند ― gol rixtan ― to sprinkle flowers
    • c. 1060, Nāṣir-i Khusraw, Safarnāma‎[1]:
      بر سر آن چشمه گرمابه‌ای ساخته‌اند و آبش چنان گرم‌ست که تا به آب سرد نیامیزند بر خود نتوان ریخت، و گویند آن گرمابه سلیمان بن داوود علیه السلام ساخته است.
      bar sar-i ān čašma garmāba'ē sāxta-and u āb-aš čunān garm ast ki tā ba āb-i sard nay-āmēzand bar xwad na-tawān rēxt, u gūyand ān garmāba sulaymān ben-e dāwūd alayhi-s-salām sāxta ast.
      Above this spring, there is a bathhouse. Its water is so hot that one cannot pour it until one has diluted it with cold water. They say that the bathhouse was built by Solomon, son of David, peace be upon him.
  2. (transitive) to spawn (eggs)
    ماهی تخم میریزد ― mâhi toxm mi-rizad ― the fish is laying eggs
  3. (intransitive) to spill; to scatter
    برگ‌ها ریختند ― barg-hâ rixtand ― the leaves scattered
  4. (intransitive) to fall upon

Conjugation

[edit]
Conjugation of ریختن (rixtán) (literary Iranian Persian)
infinitive ریختن
(rixtán)
stem present ریز
(riz)
past ریخت
(rixt)
participle present ریزنده
(rizandé)
past ریخته
(rixté)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist ریزم
(rizam) 		ریزی
(rizi) 		ریزد
(rizad) 		ریزیم
(rizim) 		ریزید
(rizid) 		ریزند
(rizand)
present (imperfect) می‌ریزم
(mí-rizam) 		می‌ریزی
(mí-rizi) 		می‌ریزد
(mí-rizad) 		می‌ریزیم
(mí-rizim) 		می‌ریزید
(mí-rizid) 		می‌ریزند
(mí-rizand)
present progressive دارم می‌ریزم
(dấram mí-rizam) 		داری می‌ریزی
(dấri mí-rizi) 		دارد می‌ریزد
(dấrad mí-rizad) 		داریم می‌ریزیم
(dấrim mí-rizim) 		دارید می‌ریزید
(dấrid mí-rizid) 		دارند می‌ریزند
(dấrand mí-rizand)
present perfect ریخته‌ام
(rixté-am) 		ریخته‌ای
(rixté-i) 		ریخته است
(rixté ast) 		ریخته‌ایم
(rixté-im) 		ریخته‌اید
(rixté-id) 		ریخته‌اند
(rixté-and)
past ریختم
(rixtam) 		ریختی
(rixti) 		ریخت
(rixt) 		ریختیم
(rixtim) 		ریختید
(rixtid) 		ریختند
(rixtand)
past (imperfect) می‌ریختم
(mí-rixtam) 		می‌ریختی
(mí-rixti) 		می‌ریخت
(mí-rixt) 		می‌ریختیم
(mí-rixtim) 		می‌ریختید
(mí-rixtid) 		می‌ریختند
(mí-rixtand)
past progressive داشتم می‌ریختم
(dấštam mí-rixtam) 		داشتی می‌ریختی
(dấšti mí-rixti) 		داشت می‌ریخت
(dâšt mí-rixt) 		داشتیم می‌ریختیم
(dấštim mí-rixtim) 		داشتید می‌ریختید
(dấštid mí-rixtid) 		داشتند می‌ریختند
(dấštand mí-rixtand)
pluperfect ریخته بودم
(rixté búdam) 		ریخته بودی
(rixté búdi) 		ریخته بود
(rixté bud) 		ریخته بودیم
(rixté búdim) 		ریخته بودید
(rixté búdid) 		ریخته بودند
(rixté búdand)
future خواهم ریخت
(xâhám rixt) 		خواهی ریخت
(xâhí rixt) 		خواهد ریخت
(xâhád rixt) 		خواهیم ریخت
(xâhím rixt) 		خواهید ریخت
(xâhíd rixt) 		خواهند ریخت
(xâhánd rixt)
subjunctive present بریزم
(bérizam) 		بریزی
(bérizi) 		بریزد
(bérizad) 		بریزیم
(bérizim) 		بریزید
(bérizid) 		بریزند
(bérizand)
past ریخته باشم
(rixté bấšam) 		ریخته باشی
(rixté bấši) 		ریخته باشد
(rixté bấšad) 		ریخته باشیم
(rixté bấšim) 		ریخته باشید
(rixté bấšid) 		ریخته باشند
(rixté bấšand)
imperative بریز
(bériz) 		بریزید
(bérizid)
Conjugation of ریختن (rixtán) (colloquial Tehrani)
infinitive ریختن
(rixtán)
stem present ریز
(riz)
past ریخت
(rixt)
participle present ریزنده
(rizandé)
past ریخته
(rixté)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist ریزم
(rizam) 		ریزی
(rizi) 		ریزه
(rize) 		ریزیم
(rizim) 		ریزین
(rizin) 		ریزن
(rizan)
present (imperfect) می‌ریزم
(mí-rizam) 		می‌ریزی
(mí-rizi) 		می‌ریزه
(mí-rize) 		می‌ریزیم
(mí-rizim) 		می‌ریزین
(mí-rizin) 		می‌ریزن
(mí-rizan)
present progressive دارم می‌ریزم
(dấram mí-rizam) 		داری می‌ریزی
(dấri mí-rizi) 		داره می‌ریزه
(dấre mí-rize) 		داریم می‌ریزیم
(dấrim mí-rizim) 		دارین می‌ریزین
(dấrin mí-rizin) 		دارن می‌ریزن
(dấran mí-rizan)
present perfect ریخته‌ام
(rixtám) 		ریخته‌ای
(rixtí) 		ریخته
(rixté) 		ریخته‌ایم
(rixtím) 		ریخته‌این
(rixtín) 		ریخته‌ان
(rixtán)
past ریختم
(rixtam) 		ریختی
(rixti) 		ریخت
(rixt) 		ریختیم
(rixtim) 		ریختین
(rixtin) 		ریختن
(rixtan)
past (imperfect) می‌ریختم
(mí-rixtam) 		می‌ریختی
(mí-rixti) 		می‌ریخت
(mí-rixt) 		می‌ریختیم
(mí-rixtim) 		می‌ریختین
(mí-rixtin) 		می‌ریختن
(mí-rixtan)
past progressive داشتم می‌ریختم
(dấštam mí-rixtam) 		داشتی می‌ریختی
(dấšti mí-rixti) 		داشت می‌ریخت
(dấšt mí-rixt) 		داشتیم می‌ریختیم
(dấštim mí-rixtim) 		داشتین می‌ریختین
(dấštin mí-rixtin) 		داشتن می‌ریختن
(dấštan mí-rixtan)
pluperfect ریخته بودم
(rixté búdam) 		ریخته بودی
(rixté búdi) 		ریخته بود
(rixté bud) 		ریخته بودیم
(rixté búdim) 		ریخته بودین
(rixté búdin) 		ریخته بودن
(rixté búdan)
subjunctive present بریزم
(bérizam) 		بریزی
(bérizi) 		بریزه
(bérize) 		بریزیم
(bérizim) 		بریزین
(bérizin) 		بریزن
(bérizan)
past ریخته باشم
(rixté bấšam) 		ریخته باشی
(rixté bấši) 		ریخته باشه
(rixté bấše) 		ریخته باشیم
(rixté bấšim) 		ریخته باشین
(rixté bấšin) 		ریخته باشن
(rixté bấšan)
imperative بریز
(bériz) 		بریزین
(bérizin)
Conjugation of ریختن (rēxtán) (literary Dari Persian)
infinitive ریختن
(rēxtán)
stem present ریز
(rēz)
past ریخت
(rēxt)
participle present ریزنده
(rēzindá)
past ریخته
(rēxtá)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist ریزم
(rēzam) 		ریزی
(rēzī) 		ریزد
(rēzad) 		ریزیم
(rēzēm) 		ریزید
(rēzēd) 		ریزند
(rēzand)
present (imperfect) می‌ریزم
(mḗ-rēzam) 		می‌ریزی
(mḗ-rēzī) 		می‌ریزد
(mḗ-rēzad) 		می‌ریزیم
(mḗ-rēzēm) 		می‌ریزید
(mḗ-rēzēd) 		می‌ریزند
(mḗ-rēzand)
present progressive در حال ریختن استم
(dar hāl-i rēxtan astam) 		در حال ریختن استی
(dar hāl-i rēxtan astī) 		در حال ریختن است
(dar hāl-i rēxtan ast) 		در حال ریختن استیم
(dar hāl-i rēxtan astēm) 		در حال ریختن استید
(dar hāl-i rēxtan astēd) 		در حال ریختن استند
(dar hāl-i rēxtan astand)
present perfect ریخته‌ام
(rēxtá-am) 		ریخته‌ای
(rēxtá-ī) 		ریخته‌است
(rēxtá ast) 		ریخته‌ایم
(rēxtá-ēn) 		ریخته‌اید
(rēxtá-ēd) 		ریخته‌اند
(rēxtá-and)
past ریختم
(rēxtam) 		ریختی
(rēxtī) 		ریخت
(rēxt) 		ریختیم
(rēxtēm) 		ریختید
(rēxtēd) 		ریختند
(rēxtand)
past (imperfect) می‌ریختم
(mḗ-rēxtam) 		می‌ریختی
(mḗ-rēxtī) 		می‌ریخت
(mḗ-rēxt) 		می‌ریختیم
(mḗ-rēxtēm) 		می‌ریختید
(mḗ-rēxtēd) 		می‌ریختند
(mḗ-rēxtand)
past progressive در حال ریختن بودم
(dar hāl-i rēxtan būdam) 		در حال ریختن بودی
(dar hāl-i rēxtan būdī) 		در حال ریختن بود
(dar hāl-i rēxtan būd) 		در حال ریختن بودیم
(dar hāl-i rēxtan būdēm) 		در حال ریختن بودید
(dar hāl-i rēxtan būdēd) 		در حال ریختن بودند
(dar hāl-i rēxtan būdand)
pluperfect ریخته بودم
(rēxtá bū́dam) 		ریخته بودی
(rēxtá bū́dī) 		ریخته بود
(rēxtá būd) 		ریخته بودیم
(rēxtá bū́dēm) 		ریخته بودید
(rēxtá bū́dēd) 		ریخته بودند
(rēxtá bū́dand)
future خواهم ریخت
(xāhám rēxt) 		خواهی ریخت
(xāhī́ rēxt) 		خواهد ریخت
(xāhád rēxt) 		خواهیم ریخت
(xāhḗm rēxt) 		خواهید ریخت
(xāhḗd rēxt) 		خواهند ریخت
(xāhánd rēxt)
subjunctive present بریزم
(bírēzam) 		بریزی
(bírēzī) 		بریزد
(bírēzad) 		بریزیم
(bírēzēm) 		بریزید
(bírēzēd) 		بریزند
(bírēzand)
past ریخته باشم
(rēxtá bā́šam) 		ریخته باشی
(rēxtá bā́šī) 		ریخته باشد
(rēxtá bā́šad) 		ریخته باشیم
(rēxtá bā́šēm) 		ریخته باشید
(rēxtá bā́šēd) 		ریخته باشند
(rēxtá bā́šand)
imperative بریز
(bírēz) 		بریزید
(bírēzēd)
Conjugation of ریختن (rēxtán) (colloquial Kabuli)
infinitive ریختن
(rēxtán)
stem present ریز
(rēz)
past ریخت
(rēxt)
participle present ریزنده
(rēzindá)
past ریخته
(rēxtá)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist ریزم
(rēzum) 		ریزی
(rēzī) 		ریزه
(rēza) 		ریزیم
(rēzēm) 		ریزین
(rēzēn) 		ریزن
(rēzan)
present (imperfect) می‌ریزم
(mḗ-rēzum) 		می‌ریزی
(mḗ-rēzī) 		می‌ریزه
(mḗ-rēza) 		می‌ریزیم
(mḗ-rēzēm) 		می‌ریزین
(mḗ-rēzēn) 		می‌ریزن
(mḗ-rēzan)
present progressive ده آل ریختن استم
(da āl-i rēxtan astum) 		ده آل ریختن استی
(da āl-i rēxtan astī) 		ده آل ریختن است
(da āl-i rēxtan ast) 		ده آل ریختن استیم
(da āl-i rēxtan astēm) 		ده آل ریختن استین
(da āl-i rēxtan astēn) 		ده آل ریختن استن
(da āl-i rēxtan astan)
present perfect ریختم
(rēxtám) 		ریختی
(rēxtī́) 		ریختاست
(rēxtást) 		ریختیم
(rēxtḗm) 		ریختین
(rēxtḗn) 		ریختن
(rēxtán)
past ریختم
(rēxtum) 		ریختی
(rēxtī) 		ریخته
(rēxta) 		ریختیم
(rēxtēm) 		ریختین
(rēxtēn) 		ریختن
(rēxtan)
past (imperfect) می‌ریختم
(mḗ-rēxtum) 		می‌ریختی
(mḗ-rēxtī) 		می‌ریخته
(mḗ-rēxta) 		می‌ریختیم
(mḗ-rēxtēm) 		می‌ریختین
(mḗ-rēxtēn) 		می‌ریختن
(mḗ-rēxtan)
past progressive ده آل ریختن بودم
(da āl-i rēxtan būdum) 		ده آل ریختن بودی
(da āl-i rēxtan būdī) 		ده آل ریختن بود
(da āl-i rēxtan būd) 		ده آل ریختن بودیم
(da āl-i rēxtan būdēm) 		ده آل ریختن بودین
(da āl-i rēxtan būdēn) 		ده آل ریختن بودن
(da āl-i rēxtan būdan)
pluperfect ریخته بودم
(rēxtá bū́dum) 		ریخته بودی
(rēxtá bū́dī) 		ریخته بوده
(rēxtá būda) 		ریخته بودیم
(rēxtá bū́dēm) 		ریخته بودین
(rēxtá bū́dēn) 		ریخته بودن
(rēxtá bū́dan)
future خوایم ریخت
(xāyyúm rēxt) 		خوایی ریخت
(xāyyī́ rēxt) 		خوایه ریخت
(xāyyá rēxt) 		خواییم ریخت
(xāyyḗm rēxt) 		خوایین ریخت
(xāyyḗn rēxt) 		خواین ریخت
(xāyyán rēxt)
subjunctive present بریزم
(bírēzum) 		بریزی
(bírēzī) 		بریزه
(bírēza) 		بریزیم
(búrēzēm) 		بریزین
(bírēzēn) 		بریزن
(bírēzan)
past ریخته باشم
(rēxtá bā́šam) 		ریخته باشی
(rēxtá bā́šī) 		ریخته باشه
(rēxtá bā́ša) 		ریخته باشیم
(rēxtá bā́šēm) 		ریخته باشین
(rēxtá bā́šēn) 		ریخته باشن
(rēxtá bā́šan)
imperative بریز
(bírēz) 		بریزین
(bírēzēn)

Derived terms

[edit]

References

[edit]
  1. ^ Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 187
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=ریختن&oldid=82470970"