Jump to content

بیختن

From Wiktionary, the free dictionary
See also: پیختن

Persian

[edit]

Etymology

[edit]

From Middle Persian 𐭥𐭩𐭧𐭲𐭭 (ʿyḥtn /⁠wēxtan⁠/, to sift), from Proto-Iranian *waič-, from Proto-Indo-Iranian *wayč-, and cognate with Sanskrit विच् (vic, to sift, separate). The Indo-Iranian root is traditionally derived from Proto-Indo-European *weyk- (to separate, choose, set aside); however, Cheung and Mayrhofer find this doubtful.[1][2]

Pronunciation

[edit]
 

Readings
Classical reading? bēxtan
Dari reading? bēxtan
Iranian reading? bixtan
Tajik reading? bextan
Dari بیختن
Iranian Persian
Tajik бехтан

Verb

[edit]

بیختن (bixtan) (present stem بیز (biz))

  1. to sift; to sieve
    Synonym: الک کردن (alak kardan)
    • c. 1100, Mahsatī, رباعیات مهستی[2]:
      لاله چو پریر آتش شور انگیخت
      دی نرگس آب شرم از دیده بریخت
      امروز بنفشه عطر با خاک آمیخت
      فردا سحری باد سمن خواهد بیخت
      lāla čō parēr ātiš-e šōr angēxt
      dī nargis āb-i šarm az dīda berēxt
      ēmrōz banafša utr bā xāk āmēxt
      fardā saharī bād saman xwāhad bēxt
      Two days ago, the tulip raised the fire of desire,
      Yesterday, the narcissus spilled tears of shame from its eyes,
      Today, the violet mingled perfumes with the earth,
      Tomorrow dawn, the breeze will sift through the jasmine.
      (Classical Persian romanization)

Conjugation

[edit]
Conjugation of بیختن (literary Iranian Persian)
infinitive بیختن (bixtán)
stem present بیز (biz)
past بیخت (bixt)
participle present بیزنده (bizandé)
past بیخته (bixté)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist بیزم (bizam) بیزی (bizi) بیزد (bizad) بیزیم (bizim) بیزید (bizid) بیزند (bizand)
present (imperfect) می‌بیزم (mí-bizam) می‌بیزی (mí-bizi) می‌بیزد (mí-bizad) می‌بیزیم (mí-bizim) می‌بیزید (mí-bizid) می‌بیزند (mí-bizand)
present progressive دارم می‌بیزم (dấram mí-bizam) داری می‌بیزی (dấri mí-bizi) دارد می‌بیزد (dấrad mí-bizad) داریم می‌بیزیم (dấrim mí-bizim) دارید می‌بیزید (dấrid mí-bizid) دارند می‌بیزند (dấrand mí-bizand)
present perfect بیخته‌ام (bixté-am) بیخته‌ای (bixté-i) بیخته است (bixté ast) بیخته‌ایم (bixté-im) بیخته‌اید (bixté-id) بیخته‌اند (bixté-and)
past بیختم (bixtam) بیختی (bixti) بیخت (bixt) بیختیم (bixtim) بیختید (bixtid) بیختند (bixtand)
past (imperfect) می‌بیختم (mí-bixtam) می‌بیختی (mí-bixti) می‌بیخت (mí-bixt) می‌بیختیم (mí-bixtim) می‌بیختید (mí-bixtid) می‌بیختند (mí-bixtand)
past progressive داشتم می‌بیختم (dấštam mí-bixtam) داشتی می‌بیختی (dấšti mí-bixti) داشت می‌بیخت (dâšt mí-bixt) داشتیم می‌بیختیم (dấštim mí-bixtim) داشتید می‌بیختید (dấštid mí-bixtid) داشتند می‌بیختند (dấštand mí-bixtand)
pluperfect بیخته بودم (bixté búdam) بیخته بودی (bixté búdi) بیخته بود (bixté bud) بیخته بودیم (bixté búdim) بیخته بودید (bixté búdid) بیخته بودند (bixté búdand)
future خواهم بیخت (xâhám bixt) خواهی بیخت (xâhí bixt) خواهد بیخت (xâhád bixt) خواهیم بیخت (xâhím bixt) خواهید بیخت (xâhíd bixt) خواهند بیخت (xâhánd bixt)
subjunctive present ببیزم (bébizam) ببیزی (bébizi) ببیزد (bébizad) ببیزیم (bébizim) ببیزید (bébizid) ببیزند (bébizand)
past بیخته باشم (bixté bấšam) بیخته باشی (bixté bấši) بیخته باشد (bixté bấšad) بیخته باشیم (bixté bấšim) بیخته باشید (bixté bấšid) بیخته باشند (bixté bấšand)
imperative ببیز (bébiz) ببیزید (bébizid)
Conjugation of بیختن (colloquial Tehrani)
infinitive بیختن (bixtán)
stem present بیز (biz)
past بیخت (bixt)
participle present بیزنده (bizandé)
past بیخته (bixté)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative aorist بیزم (bizam) بیزی (bizi) بیزه (bize) بیزیم (bizim) بیزین (bizin) بیزن (bizan)
present (imperfect) می‌بیزم (mí-bizam) می‌بیزی (mí-bizi) می‌بیزه (mí-bize) می‌بیزیم (mí-bizim) می‌بیزین (mí-bizin) می‌بیزن (mí-bizan)
present progressive دارم می‌بیزم (dấram mí-bizam) داری می‌بیزی (dấri mí-bizi) داره می‌بیزه (dấre mí-bize) داریم می‌بیزیم (dấrim mí-bizim) دارین می‌بیزین (dấrin mí-bizin) دارن می‌بیزن (dấran mí-bizan)
present perfect بیخته‌ام (bixtám) بیخته‌ای (bixtí) بیخته (bixté) بیخته‌ایم (bixtím) بیخته‌این (bixtín) بیخته‌ان (bixtán)
past بیختم (bixtam) بیختی (bixti) بیخت (bixt) بیختیم (bixtim) بیختین (bixtin) بیختن (bixtan)
past (imperfect) می‌بیختم (mí-bixtam) می‌بیختی (mí-bixti) می‌بیخت (mí-bixt) می‌بیختیم (mí-bixtim) می‌بیختین (mí-bixtin) می‌بیختن (mí-bixtan)
past progressive داشتم می‌بیختم (dấštam mí-bixtam) داشتی می‌بیختی (dấšti mí-bixti) داشت می‌بیخت (dấšt mí-bixt) داشتیم می‌بیختیم (dấštim mí-bixtim) داشتین می‌بیختین (dấštin mí-bixtin) داشتن می‌بیختن (dấštan mí-bixtan)
pluperfect بیخته بودم (bixté búdam) بیخته بودی (bixté búdi) بیخته بود (bixté bud) بیخته بودیم (bixté búdim) بیخته بودین (bixté búdin) بیخته بودن (bixté búdan)
subjunctive present ببیزم (bébizam) ببیزی (bébizi) ببیزه (bébize) ببیزیم (bébizim) ببیزین (bébizin) ببیزن (bébizan)
past بیخته باشم (bixté bấšam) بیخته باشی (bixté bấši) بیخته باشه (bixté bấše) بیخته باشیم (bixté bấšim) بیخته باشین (bixté bấšin) بیخته باشن (bixté bấšan)
imperative ببیز (bébiz) ببیزین (bébizin)

References

[edit]
  1. ^ Cheung, Johnny (2007) Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 407-8
  2. ^ Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 576-7