افشاندن
Persian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]From Middle Persian [script needed] (ʾpšʾn-tn' /afšāndan/), from Proto-Iranian *Hapá (“away”) + the Iranian root *šan (“to shake”).
Compare Old Khotanese ṣāñ (“to shake down”), Baluchi شانگ (šánag, “to vomit, throw, shake out”), Gilaki فشادن (fišādən, “to disperse”), Northern Kurdish reşandin (“to sprinkle, throw, vomit”) (with prefix *fra), Hindi छनना (channā, “to be restrained”).
Pronunciation
[edit]- (Classical Persian) IPA(key): [ʔaf.ʃɑːn.ˈdan]
- (Iran, formal) IPA(key): [ʔæf.ʃɒːn̪.d̪ǽn]
- (Tajik, formal) IPA(key): [ʔäf.ʃɔn̪.d̪ǽn]
| Readings | |
|---|---|
| Classical reading? | afšāndan |
| Dari reading? | afšāndan |
| Iranian reading? | afšândan |
| Tajik reading? | afšondan |
Verb
[edit]اَفشاندَن • (afšândan) (present stem اَفشان (afšân))
- to scatter, disperse
- late 1300s, Xāja Shams-ud-Dīn Moḥammad Ḥāfeẓ-e Shīrāzī, “اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را (Shirazi Turk)”, in دیوان حافظ [Divān of Ḥāfeẓ]:
- غزل گفتی و در سفتی بیا و خوش بخوان حافظ
که بر نظم تو افشاند فلک عقد ثریا را- ğazal gofti o dorr softi, biyâ vo xoš be-xân hâfez
ke bar nazm-e to afšânad falak 'eqd-e sorayyâ-râ - You have completed your poem and pierced the pearl; come and sing beautifully, Hafez,
That on your compositions Heaven may scatter the necklace of the Pleiades.
- ğazal gofti o dorr softi, biyâ vo xoš be-xân hâfez
Conjugation
[edit]| infinitive | افشاندن (afšânadán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افشان (afšân) | ||||||
| past | افشاند (afšânad) | |||||||
| participle | present | افشاننده (afšânandé) | ||||||
| past | افشانده (afšânadé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افشانم (afšânam) |
افشانی (afšâni) |
افشاند (afšânad) |
افشانیم (afšânim) |
افشانید (afšânid) |
افشانند (afšânand) | |
| present (imperfect) | می‌افشانم (mí-afšânam) |
می‌افشانی (mí-afšâni) |
می‌افشاند (mí-afšânad) |
می‌افشانیم (mí-afšânim) |
می‌افشانید (mí-afšânid) |
می‌افشانند (mí-afšânand) | ||
| present progressive | دارم می‌افشانم (dấram mí-afšânam) |
داری می‌افشانی (dấri mí-afšâni) |
دارد می‌افشاند (dấrad mí-afšânad) |
داریم می‌افشانیم (dấrim mí-afšânim) |
دارید می‌افشانید (dấrid mí-afšânid) |
دارند می‌افشانند (dấrand mí-afšânand) | ||
| present perfect | افشانده‌ام (afšânadé-am) |
افشانده‌ای (afšânadé-i) |
افشانده است (afšânadé ast) |
افشانده‌ایم (afšânadé-im) |
افشانده‌اید (afšânadé-id) |
افشانده‌اند (afšânadé-and) | ||
| past | افشاندم (afšânadam) |
افشاندی (afšânadi) |
افشاند (afšânad) |
افشاندیم (afšânadim) |
افشاندید (afšânadid) |
افشاندند (afšânadand) | ||
| past (imperfect) | می‌افشاندم (mí-afšânadam) |
می‌افشاندی (mí-afšânadi) |
می‌افشاند (mí-afšânad) |
می‌افشاندیم (mí-afšânadim) |
می‌افشاندید (mí-afšânadid) |
می‌افشاندند (mí-afšânadand) | ||
| past progressive | داشتم می‌افشاندم (dấštam mí-afšânadam) |
داشتی می‌افشاندی (dấšti mí-afšânadi) |
داشت می‌افشاند (dâšt mí-afšânad) |
داشتیم می‌افشاندیم (dấštim mí-afšânadim) |
داشتید می‌افشاندید (dấštid mí-afšânadid) |
داشتند می‌افشاندند (dấštand mí-afšânadand) | ||
| pluperfect | افشانده بودم (afšânadé búdam) |
افشانده بودی (afšânadé búdi) |
افشانده بود (afšânadé bud) |
افشانده بودیم (afšânadé búdim) |
افشانده بودید (afšânadé búdid) |
افشانده بودند (afšânadé búdand) | ||
| future | خواهم افشاند (xâhám afšânad) |
خواهی افشاند (xâhí afšânad) |
خواهد افشاند (xâhád afšânad) |
خواهیم افشاند (xâhím afšânad) |
خواهید افشاند (xâhíd afšânad) |
خواهند افشاند (xâhánd afšânad) | ||
| subjunctive | present | بافشانم (béafšânam) |
بافشانی (béafšâni) |
بافشاند (béafšânad) |
بافشانیم (béafšânim) |
بافشانید (béafšânid) |
بافشانند (béafšânand) | |
| past | افشانده باشم (afšânadé bấšam) |
افشانده باشی (afšânadé bấši) |
افشانده باشد (afšânadé bấšad) |
افشانده باشیم (afšânadé bấšim) |
افشانده باشید (afšânadé bấšid) |
افشانده باشند (afšânadé bấšand) | ||
| imperative | بافشان (béafšân) |
بافشانید (béafšânid) |
||||||
| infinitive | افشاندن (afšânadán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افشان (afšân) | ||||||
| past | افشاند (afšânad) | |||||||
| participle | present | افشاننده (afšânandé) | ||||||
| past | افشانده (afšânadé) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افشانم (afšânam) |
افشانی (afšâni) |
افشانه (afšâne) |
افشانیم (afšânim) |
افشانین (afšânin) |
افشانن (afšânan) | |
| present (imperfect) | می‌افشانم (mí-afšânam) |
می‌افشانی (mí-afšâni) |
می‌افشانه (mí-afšâne) |
می‌افشانیم (mí-afšânim) |
می‌افشانین (mí-afšânin) |
می‌افشانن (mí-afšânan) | ||
| present progressive | دارم می‌افشانم (dấram mí-afšânam) |
داری می‌افشانی (dấri mí-afšâni) |
داره می‌افشانه (dấre mí-afšâne) |
داریم می‌افشانیم (dấrim mí-afšânim) |
دارین می‌افشانین (dấrin mí-afšânin) |
دارن می‌افشانن (dấran mí-afšânan) | ||
| present perfect | افشانده‌ام (afšânadám) |
افشانده‌ای (afšânadí) |
افشانده (afšânadé) |
افشانده‌ایم (afšânadím) |
افشانده‌این (afšânadín) |
افشانده‌ان (afšânadán) | ||
| past | افشاندم (afšânadam) |
افشاندی (afšânadi) |
افشاند (afšânad) |
افشاندیم (afšânadim) |
افشاندین (afšânadin) |
افشاندن (afšânadan) | ||
| past (imperfect) | می‌افشاندم (mí-afšânadam) |
می‌افشاندی (mí-afšânadi) |
می‌افشاند (mí-afšânad) |
می‌افشاندیم (mí-afšânadim) |
می‌افشاندین (mí-afšânadin) |
می‌افشاندن (mí-afšânadan) | ||
| past progressive | داشتم می‌افشاندم (dấštam mí-afšânadam) |
داشتی می‌افشاندی (dấšti mí-afšânadi) |
داشت می‌افشاند (dấšt mí-afšânad) |
داشتیم می‌افشاندیم (dấštim mí-afšânadim) |
داشتین می‌افشاندین (dấštin mí-afšânadin) |
داشتن می‌افشاندن (dấštan mí-afšânadan) | ||
| pluperfect | افشانده بودم (afšânadé búdam) |
افشانده بودی (afšânadé búdi) |
افشانده بود (afšânadé bud) |
افشانده بودیم (afšânadé búdim) |
افشانده بودین (afšânadé búdin) |
افشانده بودن (afšânadé búdan) | ||
| subjunctive | present | بافشانم (béafšânam) |
بافشانی (béafšâni) |
بافشانه (béafšâne) |
بافشانیم (béafšânim) |
بافشانین (béafšânin) |
بافشانن (béafšânan) | |
| past | افشانده باشم (afšânadé bấšam) |
افشانده باشی (afšânadé bấši) |
افشانده باشه (afšânadé bấše) |
افشانده باشیم (afšânadé bấšim) |
افشانده باشین (afšânadé bấšin) |
افشانده باشن (afšânadé bấšan) | ||
| imperative | بافشان (béafšân) |
بافشانین (béafšânin) |
||||||
| infinitive | افشاندن (afšānadán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افشان (afšān) | ||||||
| past | افشاند (afšānad) | |||||||
| participle | present | افشاننده (afšānindá) | ||||||
| past | افشانده (afšānadá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افشانم (afšānam) |
افشانی (afšānī) |
افشاند (afšānad) |
افشانیم (afšānēm) |
افشانید (afšānēd) |
افشانند (afšānand) | |
| present (imperfect) | می‌افشانم (mḗ-afšānam) |
می‌افشانی (mḗ-afšānī) |
می‌افشاند (mḗ-afšānad) |
می‌افشانیم (mḗ-afšānēm) |
می‌افشانید (mḗ-afšānēd) |
می‌افشانند (mḗ-afšānand) | ||
| present progressive | در حال افشاندن استم (dar hāl-i afšānadan astam) |
در حال افشاندن استی (dar hāl-i afšānadan astī) |
در حال افشاندن است (dar hāl-i afšānadan ast) |
در حال افشاندن استیم (dar hāl-i afšānadan astēm) |
در حال افشاندن استید (dar hāl-i afšānadan astēd) |
در حال افشاندن استند (dar hāl-i afšānadan astand) | ||
| present perfect | افشانده‌ام (afšānadá-am) |
افشانده‌ای (afšānadá-ī) |
افشانده‌است (afšānadá ast) |
افشانده‌ایم (afšānadá-ēn) |
افشانده‌اید (afšānadá-ēd) |
افشانده‌اند (afšānadá-and) | ||
| past | افشاندم (afšānadam) |
افشاندی (afšānadī) |
افشاند (afšānad) |
افشاندیم (afšānadēm) |
افشاندید (afšānadēd) |
افشاندند (afšānadand) | ||
| past (imperfect) | می‌افشاندم (mḗ-afšānadam) |
می‌افشاندی (mḗ-afšānadī) |
می‌افشاند (mḗ-afšānad) |
می‌افشاندیم (mḗ-afšānadēm) |
می‌افشاندید (mḗ-afšānadēd) |
می‌افشاندند (mḗ-afšānadand) | ||
| past progressive | در حال افشاندن بودم (dar hāl-i afšānadan būdam) |
در حال افشاندن بودی (dar hāl-i afšānadan būdī) |
در حال افشاندن بود (dar hāl-i afšānadan būd) |
در حال افشاندن بودیم (dar hāl-i afšānadan būdēm) |
در حال افشاندن بودید (dar hāl-i afšānadan būdēd) |
در حال افشاندن بودند (dar hāl-i afšānadan būdand) | ||
| pluperfect | افشانده بودم (afšānadá bū́dam) |
افشانده بودی (afšānadá bū́dī) |
افشانده بود (afšānadá būd) |
افشانده بودیم (afšānadá bū́dēm) |
افشانده بودید (afšānadá bū́dēd) |
افشانده بودند (afšānadá bū́dand) | ||
| future | خواهم افشاند (xāhám afšānad) |
خواهی افشاند (xāhī́ afšānad) |
خواهد افشاند (xāhád afšānad) |
خواهیم افشاند (xāhḗm afšānad) |
خواهید افشاند (xāhḗd afšānad) |
خواهند افشاند (xāhánd afšānad) | ||
| subjunctive | present | بافشانم (bíafšānam) |
بافشانی (bíafšānī) |
بافشاند (bíafšānad) |
بافشانیم (bíafšānēm) |
بافشانید (bíafšānēd) |
بافشانند (bíafšānand) | |
| past | افشانده باشم (afšānadá bā́šam) |
افشانده باشی (afšānadá bā́šī) |
افشانده باشد (afšānadá bā́šad) |
افشانده باشیم (afšānadá bā́šēm) |
افشانده باشید (afšānadá bā́šēd) |
افشانده باشند (afšānadá bā́šand) | ||
| imperative | بافشان (bíafšān) |
بافشانید (bíafšānēd) |
||||||
| infinitive | افشاندن (afšānadán) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| stem | present | افشان (afšān) | ||||||
| past | افشاند (afšānad) | |||||||
| participle | present | افشاننده (afšānindá) | ||||||
| past | افشانده (afšānadá) | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| indicative | aorist | افشانم (afšānum) |
افشانی (afšānī) |
افشانه (afšāna) |
افشانیم (afšānēm) |
افشانین (afšānēn) |
افشانن (afšānan) | |
| present (imperfect) | می‌افشانم (mḗ-afšānum) |
می‌افشانی (mḗ-afšānī) |
می‌افشانه (mḗ-afšāna) |
می‌افشانیم (mḗ-afšānēm) |
می‌افشانین (mḗ-afšānēn) |
می‌افشانن (mḗ-afšānan) | ||
| present progressive | ده آل افشاندن استم (da āl-i afšānadan astum) |
ده آل افشاندن استی (da āl-i afšānadan astī) |
ده آل افشاندن است (da āl-i afšānadan ast) |
ده آل افشاندن استیم (da āl-i afšānadan astēm) |
ده آل افشاندن استین (da āl-i afšānadan astēn) |
ده آل افشاندن استن (da āl-i afšānadan astan) | ||
| present perfect | افشاندم (afšānadám) |
افشاندی (afšānadī́) |
افشانداست (afšānadást) |
افشاندیم (afšānadḗm) |
افشاندین (afšānadḗn) |
افشاندن (afšānadán) | ||
| past | افشاندم (afšānadum) |
افشاندی (afšānadī) |
افشانده (afšānada) |
افشاندیم (afšānadēm) |
افشاندین (afšānadēn) |
افشاندن (afšānadan) | ||
| past (imperfect) | می‌افشاندم (mḗ-afšānadum) |
می‌افشاندی (mḗ-afšānadī) |
می‌افشانده (mḗ-afšānada) |
می‌افشاندیم (mḗ-afšānadēm) |
می‌افشاندین (mḗ-afšānadēn) |
می‌افشاندن (mḗ-afšānadan) | ||
| past progressive | ده آل افشاندن بودم (da āl-i afšānadan būdum) |
ده آل افشاندن بودی (da āl-i afšānadan būdī) |
ده آل افشاندن بود (da āl-i afšānadan būd) |
ده آل افشاندن بودیم (da āl-i afšānadan būdēm) |
ده آل افشاندن بودین (da āl-i afšānadan būdēn) |
ده آل افشاندن بودن (da āl-i afšānadan būdan) | ||
| pluperfect | افشانده بودم (afšānadá bū́dum) |
افشانده بودی (afšānadá bū́dī) |
افشانده بوده (afšānadá būda) |
افشانده بودیم (afšānadá bū́dēm) |
افشانده بودین (afšānadá bū́dēn) |
افشانده بودن (afšānadá bū́dan) | ||
| future | خوایم افشاند (xāyyúm afšānad) |
خوایی افشاند (xāyyī́ afšānad) |
خوایه افشاند (xāyyá afšānad) |
خواییم افشاند (xāyyḗm afšānad) |
خوایین افشاند (xāyyḗn afšānad) |
خواین افشاند (xāyyán afšānad) | ||
| subjunctive | present | بافشانم (bíafšānum) |
بافشانی (bíafšānī) |
بافشانه (bíafšāna) |
بافشانیم (búafšānēm) |
بافشانین (bíafšānēn) |
بافشانن (bíafšānan) | |
| past | افشانده باشم (afšānadá bā́šam) |
افشانده باشی (afšānadá bā́šī) |
افشانده باشه (afšānadá bā́ša) |
افشانده باشیم (afšānadá bā́šēm) |
افشانده باشین (afšānadá bā́šēn) |
افشانده باشن (afšānadá bā́šan) | ||
| imperative | بافشان (bíafšān) |
بافشانین (bíafšānēn) |
||||||
Derived terms
[edit]References
[edit]- Dehkhoda, Ali-Akbar (1931–) “افشاندن”, in Dehkhoda Dictionary Institute, editors, Dehkhoda Dictionary (in Persian), Tehran: University of Tehran Press
- Steingass, Francis Joseph (1892) “افشاندن”, in A Comprehensive Persian–English dictionary, London: Routledge & K. Paul
- MacKenzie, D. N. (1971) “ʾpšʾn-tn'”, in A concise Pahlavi dictionary, London, New York, Toronto: Oxford University Press, page 5