պաչել
Armenian
[edit]Etymology
[edit]Probably a by-form of պագել (pagel) from the same onomatopoeic source, perhaps influenced by Northern Kurdish maç, paç (“kiss”), Persian ماچ (mâč, “kiss”).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /pɑˈt͡ʃʰel/, [pɑt͡ʃʰél]
- (Western Armenian) IPA(key): /bɑˈt͡ʃel/, [bɑt͡ʃʰél]
Audio (Eastern Armenian): (file)
Verb
[edit]պաչել • (pačʻel)
- (transitive, colloquial) to kiss
- թուշը պաչել ― tʻušə pačʻel ― to kiss on the cheek
- ca. 1680–1684, Baṙ girg taliani [An Armenian–Italian Dictionary published in Venice] page 51:[1]
- պաչել․ պաժարէ
- pačʻel; pažarē
- պաչել (pačʻel) = baciare
- պաչել․ պաժարէ
Inflection
[edit]| infinitive | պաչել (pačʻel) | imperfective converb | պաչում (pačʻum) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| passive | պաչվել (pačʻvel) | simultaneous converb | պաչելիս (pačʻelis) | ||||
| causative | — | perfective converb | պաչել (pačʻel) | ||||
| aorist stem | պաչ- (pačʻ-) | future converb I | պաչելու (pačʻelu) | ||||
| resultative participle | պաչած (pačʻac) | future converb II | պաչելիք (pačʻelikʻ) | ||||
| subject participle | պաչող (pačʻoġ) | connegative converb | պաչի (pačʻi) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | պաչում եմ (pačʻum em) | պաչում ես (pačʻum es) | պաչում է (pačʻum ē) | պաչում ենք (pačʻum enkʻ) | պաչում եք (pačʻum ekʻ) | պաչում են (pačʻum en) | |
| past imperfective | պաչում էի (pačʻum ēi) | պաչում էիր (pačʻum ēir) | պաչում էր (pačʻum ēr) | պաչում էինք (pačʻum ēinkʻ) | պաչում էիք (pačʻum ēikʻ) | պաչում էին (pačʻum ēin) | |
| future | պաչելու եմ (pačʻelu em) | պաչելու ես (pačʻelu es) | պաչելու է (pačʻelu ē) | պաչելու ենք (pačʻelu enkʻ) | պաչելու եք (pačʻelu ekʻ) | պաչելու են (pačʻelu en) | |
| past future | պաչելու էի (pačʻelu ēi) | պաչելու էիր (pačʻelu ēir) | պաչելու էր (pačʻelu ēr) | պաչելու էինք (pačʻelu ēinkʻ) | պաչելու էիք (pačʻelu ēikʻ) | պաչելու էին (pačʻelu ēin) | |
| present perfect | պաչել եմ (pačʻel em) | պաչել ես (pačʻel es) | պաչել է (pačʻel ē) | պաչել ենք (pačʻel enkʻ) | պաչել եք (pačʻel ekʻ) | պաչել են (pačʻel en) | |
| pluperfect | պաչել էի (pačʻel ēi) | պաչել էիր (pačʻel ēir) | պաչել էր (pačʻel ēr) | պաչել էինք (pačʻel ēinkʻ) | պաչել էիք (pačʻel ēikʻ) | պաչել էին (pačʻel ēin) | |
| aorist (past perfective) | պաչեցի, պաչի* (pačʻecʻi, pačʻi*) | պաչեցիր, պաչիր* (pačʻecʻir, pačʻir*) | պաչեց (pačʻecʻ) | պաչեցինք, պաչինք* (pačʻecʻinkʻ, pačʻinkʻ*) | պաչեցիք, պաչիք* (pačʻecʻikʻ, pačʻikʻ*) | պաչեցին, պաչին* (pačʻecʻin, pačʻin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | պաչեմ (pačʻem) | պաչես (pačʻes) | պաչի (pačʻi) | պաչենք (pačʻenkʻ) | պաչեք (pačʻekʻ) | պաչեն (pačʻen) | |
| past | պաչեի (pačʻei) | պաչեիր (pačʻeir) | պաչեր (pačʻer) | պաչեինք (pačʻeinkʻ) | պաչեիք (pačʻeikʻ) | պաչեին (pačʻein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | կպաչեմ (kpačʻem) | կպաչես (kpačʻes) | կպաչի (kpačʻi) | կպաչենք (kpačʻenkʻ) | կպաչեք (kpačʻekʻ) | կպաչեն (kpačʻen) | |
| past | կպաչեի (kpačʻei) | կպաչեիր (kpačʻeir) | կպաչեր (kpačʻer) | կպաչեինք (kpačʻeinkʻ) | կպաչեիք (kpačʻeikʻ) | կպաչեին (kpačʻein) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | պաչի՛ր, պաչի՛* (pačʻír, pačʻí*) | — | — | պաչե՛ք, պաչեցե՛ք** (pačʻékʻ, pačʻecʻékʻ**) | |||
*colloquial **dated
| infinitive | չպաչել (čʻpačʻel) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| resultative participle | չպաչած (čʻpačʻac) | ||||||
| subject participle | չպաչող (čʻpačʻoġ) | ||||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չեմ պաչում (čʻem pačʻum) | չես պաչում (čʻes pačʻum) | չի պաչում (čʻi pačʻum) | չենք պաչում (čʻenkʻ pačʻum) | չեք պաչում (čʻekʻ pačʻum) | չեն պաչում (čʻen pačʻum) | |
| past imperfective | չէի պաչում (čʻēi pačʻum) | չէիր պաչում (čʻēir pačʻum) | չէր պաչում (čʻēr pačʻum) | չէինք պաչում (čʻēinkʻ pačʻum) | չէիք պաչում (čʻēikʻ pačʻum) | չէին պաչում (čʻēin pačʻum) | |
| future | չեմ պաչելու (čʻem pačʻelu) | չես պաչելու (čʻes pačʻelu) | չի պաչելու (čʻi pačʻelu) | չենք պաչելու (čʻenkʻ pačʻelu) | չեք պաչելու (čʻekʻ pačʻelu) | չեն պաչելու (čʻen pačʻelu) | |
| past future | չէի պաչելու (čʻēi pačʻelu) | չէիր պաչելու (čʻēir pačʻelu) | չէր պաչելու (čʻēr pačʻelu) | չէինք պաչելու (čʻēinkʻ pačʻelu) | չէիք պաչելու (čʻēikʻ pačʻelu) | չէին պաչելու (čʻēin pačʻelu) | |
| present perfect | չեմ պաչել (čʻem pačʻel) | չես պաչել (čʻes pačʻel) | չի պաչել (čʻi pačʻel) | չենք պաչել (čʻenkʻ pačʻel) | չեք պաչել (čʻekʻ pačʻel) | չեն պաչել (čʻen pačʻel) | |
| pluperfect | չէի պաչել (čʻēi pačʻel) | չէիր պաչել (čʻēir pačʻel) | չէր պաչել (čʻēr pačʻel) | չէինք պաչել (čʻēinkʻ pačʻel) | չէիք պաչել (čʻēikʻ pačʻel) | չէին պաչել (čʻēin pačʻel) | |
| aorist (past perfective) | չպաչեցի, չպաչի* (čʻpačʻecʻi, čʻpačʻi*) | չպաչեցիր, չպաչիր* (čʻpačʻecʻir, čʻpačʻir*) | չպաչեց (čʻpačʻecʻ) | չպաչեցինք, չպաչինք* (čʻpačʻecʻinkʻ, čʻpačʻinkʻ*) | չպաչեցիք, չպաչիք* (čʻpačʻecʻikʻ, čʻpačʻikʻ*) | չպաչեցին, չպաչին* (čʻpačʻecʻin, čʻpačʻin*) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| present | չպաչեմ (čʻpačʻem) | չպաչես (čʻpačʻes) | չպաչի (čʻpačʻi) | չպաչենք (čʻpačʻenkʻ) | չպաչեք (čʻpačʻekʻ) | չպաչեն (čʻpačʻen) | |
| past | չպաչեի (čʻpačʻei) | չպաչեիր (čʻpačʻeir) | չպաչեր (čʻpačʻer) | չպաչեինք (čʻpačʻeinkʻ) | չպաչեիք (čʻpačʻeikʻ) | չպաչեին (čʻpačʻein) | |
| conditional | ես | դու | նա | մենք | դուք | նրանք | |
| future | չեմ պաչի (čʻem pačʻi) | չես պաչի (čʻes pačʻi) | չի պաչի (čʻi pačʻi) | չենք պաչի (čʻenkʻ pačʻi) | չեք պաչի (čʻekʻ pačʻi) | չեն պաչի (čʻen pačʻi) | |
| past | չէի պաչի (čʻēi pačʻi) | չէիր պաչի (čʻēir pačʻi) | չէր պաչի (čʻēr pačʻi) | չէինք պաչի (čʻēinkʻ pačʻi) | չէիք պաչի (čʻēikʻ pačʻi) | չէին պաչի (čʻēin pačʻi) | |
| imperative | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| — | մի՛ պաչիր, մի՛ պաչի* (mí pačʻir, mí pačʻi*) | — | — | մի՛ պաչեք, մի՛ պաչեցեք** (mí pačʻekʻ, mí pačʻecʻekʻ**) | |||
*colloquial **dated
| singular (singulare tantum) | ||||
|---|---|---|---|---|
| nominative | պաչել (pačʻel) | |||
| dative | պաչելու (pačʻelu) | |||
| ablative | պաչելուց (pačʻelucʻ) | |||
| instrumental | պաչելով (pačʻelov) | |||
| locative | պաչելում (pačʻelum) | |||
| definite forms | ||||
| nominative | պաչելը/պաչելն (pačʻelə/pačʻeln) | |||
| dative | պաչելուն (pačʻelun) | |||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | պաչելս (pačʻels) | |||
| dative | պաչելուս (pačʻelus) | |||
| ablative | պաչելուցս (pačʻelucʻs) | |||
| instrumental | պաչելովս (pačʻelovs) | |||
| locative | պաչելումս (pačʻelums) | |||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | պաչելդ (pačʻeld) | |||
| dative | պաչելուդ (pačʻelud) | |||
| ablative | պաչելուցդ (pačʻelucʻd) | |||
| instrumental | պաչելովդ (pačʻelovd) | |||
| locative | պաչելումդ (pačʻelumd) | |||
Synonyms
[edit]- համբուրել (hamburel)
Derived terms
[edit]References
[edit]- ^ Orengo, Alessandro (2019) “Il ԲԱՌ ԳԻՐԳ ՏԱԼԻԱՆԻ Un dizionario armeno-italiano del XVII secolo”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 240