որոնեմ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]Uncertain. Traditionally compared with Ancient Greek ἐρευνάω (ereunáō, “to seek, to search for”) and ἐρεείνω (ereeínō, “to interrogate”), but there are phonetic difficulties. Alternatively, may be prefixed with *pro-.
Verb
[edit]որոնեմ • (oronem)
- (transitive) to seek, to search for
- 5th century, Bible, Jeremiah 50.26:
- Եկին հասին նմա ժամանակք իւր, բացէք զշտեմարանս նորա, որոնեցէք զնա իբրեւ զայրս, եւ սատակեցէք զնա․ մի՛ մնասցեն նոցա մնացորդք։
- Ekin hasin nma žamanakkʻ iwr, bacʻēkʻ zštemarans nora, oronecʻēkʻ zna ibrew zayrs, ew satakecʻēkʻ zna; mí mnascʻen nocʻa mnacʻordkʻ.
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- For her times are come: open ye her storehouses: search her as a cave, and utterly destroy her: let there be no remnant of her.
- Եկին հասին նմա ժամանակք իւր, բացէք զշտեմարանս նորա, որոնեցէք զնա իբրեւ զայրս, եւ սատակեցէք զնա․ մի՛ մնասցեն նոցա մնացորդք։
- 16th century, Grigoris Ałtʻamarcʻi, Tałer [Poems] [1][2]:
- Թէ կատարեալ իւր սերն ի հետ վարդին է,
Ասցէք թէ ի դրախտն ըզնա որոնէ։- Tʻē katareal iwr sern i het vardin ē,
Ascʻēkʻ tʻē i draxtn əzna oronē.
- Translation by S. Peter Cowe
- If its [i.e. the nightingale's] love is completely with the rose,
Tell it to search for it [the rose] in paradise.
- If its [i.e. the nightingale's] love is completely with the rose,
- Tʻē katareal iwr sern i het vardin ē,
- Թէ կատարեալ իւր սերն ի հետ վարդին է,
Conjugation
[edit]active
| infinitive | որոնել (oronel) | participle | որոնեցեալ, որոնեալ (oronecʻeal, oroneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | որոնեց- (oronecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | որոնեմ (oronem) | որոնես (orones) | որոնէ (oronē) | որոնեմք (oronemkʻ) | որոնէք (oronēkʻ) | որոնեն (oronen) | |
| imperfect | որոնէի, որոնեի* (oronēi, oronei*) | որոնէիր, որոնեիր* (oronēir, oroneir*) | որոնէր (oronēr) | որոնէաք, որոնեաք* (oronēakʻ, oroneakʻ*) | որոնէիք, որոնեիք* (oronēikʻ, oroneikʻ*) | որոնէին, որոնեին* (oronēin, oronein*) | |
| aorist | որոնեցի (oronecʻi) | որոնեցեր (oronecʻer) | որոնեաց (oroneacʻ) | որոնեցաք (oronecʻakʻ) | որոնեցէք, որոնեցիք (oronecʻēkʻ, oronecʻikʻ) | որոնեցին (oronecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | որոնիցեմ (oronicʻem) | որոնիցես (oronicʻes) | որոնիցէ (oronicʻē) | որոնիցեմք (oronicʻemkʻ) | որոնիցէք (oronicʻēkʻ) | որոնիցեն (oronicʻen) | |
| aorist | որոնեցից (oronecʻicʻ) | որոնեսցես (oronescʻes) | որոնեսցէ (oronescʻē) | որոնեսցուք (oronescʻukʻ) | որոնեսջիք (oronesǰikʻ) | որոնեսցեն (oronescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | որոնեա՛ (oroneá) | — | — | որոնեցէ՛ք (oronecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | որոնեսջի՛ր (oronesǰír) | — | — | որոնեսջի՛ք (oronesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ որոներ (mí oroner) | — | — | մի՛ որոնէք (mí oronēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | որոնել, որոնիլ* (oronel, oronil*) | participle | որոնեցեալ, որոնեալ (oronecʻeal, oroneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | որոնեց- (oronecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | որոնիմ (oronim) | որոնիս (oronis) | որոնի (oroni) | որոնիմք (oronimkʻ) | որոնիք (oronikʻ) | որոնին (oronin) | |
| imperfect | որոնէի (oronēi) | որոնէիր (oronēir) | որոնէր, որոնիւր (oronēr, oroniwr) | որոնէաք (oronēakʻ) | որոնէիք (oronēikʻ) | որոնէին (oronēin) | |
| aorist | որոնեցայ (oronecʻay) | որոնեցար (oronecʻar) | որոնեցաւ (oronecʻaw) | որոնեցաք (oronecʻakʻ) | որոնեցայք (oronecʻaykʻ) | որոնեցան (oronecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | որոնիցիմ (oronicʻim) | որոնիցիս (oronicʻis) | որոնիցի (oronicʻi) | որոնիցիմք (oronicʻimkʻ) | որոնիցիք (oronicʻikʻ) | որոնիցին (oronicʻin) | |
| aorist | որոնեցայց (oronecʻaycʻ) | որոնեսցիս (oronescʻis) | որոնեսցի (oronescʻi) | որոնեսցուք (oronescʻukʻ) | որոնեսջիք (oronesǰikʻ) | որոնեսցին (oronescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | որոնեա՛ց (oroneácʻ) | — | — | որոնեցարո՛ւք (oronecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | որոնեսջի՛ր (oronesǰír) | — | — | որոնեսջի՛ք (oronesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ որոնիր (mí oronir) | — | — | մի՛ որոնիք (mí oronikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- անորոնելի (anoroneli)
- բազմորոնութիւն (bazmoronutʻiwn)
- որոնողութիւն (oronołutʻiwn)
Descendants
[edit]- → Armenian: որոնել (oronel)
References
[edit]- ^ Avdalbegyan, Mayis (1963) Grigoris Aġtʻamarcʻi : XVI d. : Usumnasirutʻyun, kʻnnakan bnagrer ew canotʻagrutʻyunner [Grigoris Aġtʻamarcʻi : 16th c. : Study, critical text, and annotations] (Miǰnadaryan hay taġerguner; 6)[1], Yerevan: Academy Press, page 236
- ^ Cowe, S. Peter (2019) “The object of Ałtʿamarʿci’s affections”, in U. Bläsing, J. Dum-Tragut, T.M. van Lint, editors, Armenian, Hittite, and Indo-European Studies: A Commemoration Volume for Jos J.S. Weitenberg (Hebrew University Armenian Studies; 15), Leuven: Peeters, page 79
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “որոնեմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 585b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “որոնեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Bugge, Sophus (1889) “Beiträge zur etymologischen Erläuterung der armenischen Sprache”, in Forhandlinger i Videnskabs-selskabet i Christiania (in German), No. 4, Christiania, pages 37–38
- Dunkel, George E. (2014) Lexikon der indogermanischen Partikeln und Pronominalstämme [Lexicon of Indo-European Particles and Pronominal Stems] (Indogermanische Bibliothek. 2. Reihe: Wörterbücher) (in German), volume 2: Lexikon, Heidelberg: Universitätsverlag Winter GmbH Heidelberg, →ISBN, page 637
- Kocharov, Petr (2018) “A Comment on the Vocalization of Word-Initial and Medial Laryngeals in Armenian”, in L. van Beek et al., editors, Farnah: Indo-Iranian and Indo-European Studies in Honor of Sasha Lubotsky, Ann Arbor: Beech Stave Press, page 128
- Kortlandt, Frederik (2003) Armeniaca: comparative notes, Ann Arbor: Caravan Books, page 77
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 764
- Ravnæs, Erling (1991) The chronology of the sound changes from Proto-Indo-European to Classical Armenian. Thesis, University of Oslo, page 21
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “որոնեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy