հերիք
Appearance
Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Old Armenian հերիք (herikʻ).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /heˈɾikʰ/, [heɾíkʰ]
- (Western Armenian) IPA(key): /heˈɾik/, [heɾíkʰ]
Adverb
[edit]հերիք • (herikʻ)
- enough
- հերիք է ― herikʻ ē ― that's enough
Derived terms
[edit]- հերիքել (herikʻel)
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]The origin is uncertain. Perhaps from an adjective Proto-Indo-European *peri-ko-[1][2] or a noun *peri-twom (“beyondness”),[3] from the root *per- (“to go through; to carry forth, fare”). Alternatively, perhaps from Proto-Indo-European *seri and cognate with Luwian 𒊬𒊑 (šarri, “above; up”), Lycian 𐊛𐊕𐊆 (hri, “up; on (top)”) and Ancient Greek ἐρι- (eri-, “very, high”), the sense ‘sufficient’ developing from the original meaning ‘all the way up, reaching the top’, and -ք (-kʻ) being a suffix forming adverbs with spatial meaning (see -աք (-akʻ)).[4]
Adjective
[edit]հերիք • (herikʻ)
- sufficient, enough
- 5th century, Bible, 1 Maccabees 16.3:[5]
- Բայց արդ ծերացայ, եւ դուք հերի՛ք էք յամս իմ, փոխանակ իմ եւ եղբօր իմոյ․ արդ ելէ՛ք մարտերո՛ւք ի վերայ ազգիդ մերոյ․ եւ զօրութիւն օգնութեանց յերկնից եղիցի ընդ ձեզ։
- Baycʻ ard ceracʻay, ew dukʻ heríkʻ ēkʻ yams im, pʻoxanak im ew ełbōr imoy; ard elḗkʻ marterúkʻ i veray azgid meroy; ew zōrutʻiwn ōgnutʻeancʻ yerknicʻ ełicʻi ənd jez.
- Translation by Brenton Septuagint Translation
- But now I am old, and ye, by God's mercy, are of a sufficient age: be ye instead of me and my brother, and go and fight for our nation, and the help from heaven be with you.
- Բայց արդ ծերացայ, եւ դուք հերի՛ք էք յամս իմ, փոխանակ իմ եւ եղբօր իմոյ․ արդ ելէ՛ք մարտերո՛ւք ի վերայ ազգիդ մերոյ․ եւ զօրութիւն օգնութեանց յերկնից եղիցի ընդ ձեզ։
- 10th century, Xosrow Anjewacʻi, Meknutʻiwn žamakargutʻean [Commentary on the Breviary] :
- զի անյագ է չարիս նենգաւորն, եւ երբէք հերիք ո՛չ ասէ
- zi anyag ē čʻaris nengaworn, ew erbēkʻ herikʻ óčʻ asē
- զի անյագ է չարիս նենգաւորն, եւ երբէք հերիք ո՛չ ասէ
- capable, able
- second half of 5th century or 6th century, Girkʻ Pitoyicʻ [Book of Chries] :[6]
- Եւս զի անկ իւրումն բնութեանն բաւականապէս օժանդակեալ՝ անձին հերիք զուժոյն դնելով պնդութիւն:
- Ews zi ank iwrumn bnutʻeann bawakanapēs ōžandakeal, anjin herikʻ zužoyn dnelov pndutʻiwn:
- Եւս զի անկ իւրումն բնութեանն բաւականապէս օժանդակեալ՝ անձին հերիք զուժոյն դնելով պնդութիւն:
Usage notes
[edit]In the Bible, translates Ancient Greek ἱκανός (hikanós).
Derived terms
[edit]- հերիքանամ (herikʻanam)
Descendants
[edit]- Armenian: հերիք (herikʻ)
References
[edit]- ^ J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period][1] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 143
- ^ J̌ahukyan, Geworg (2010) “հերիք”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 458b
- ^ Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 498–499,
- ^ Kölligan, Daniel (2020) “Etyma Armeniaca”, in Claire Le Feuvre & Daniel Petit, editors, Ὀνομάτων ἵστωρ, Mélanges offerts à Charles de Lamberterie (Collection linguistique de la Société de linguistique de Paris; 106), Leuven, Paris: Peeters, pages 71–74
- ^ Zōhrapean, Yovhannēs, editor (1805), Astuacašunčʻ matean Hin ew Nor Ktakaranacʻ [Bible: Scriptures of the Old and New Testaments], volume II, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 600
- ^ Muradyan, Gohar (1993) Girkʻ pitoyicʻ [Book of Chreia][2], Yerevan: Academy Press, critical text with introduction and commentary, page 121
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1977) “հերիք”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume III, Yerevan: University Press, page 86b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “հերիք”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “հերիք”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Categories:
- Armenian terms inherited from Old Armenian
- Armenian terms derived from Old Armenian
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian lemmas
- Armenian adverbs
- Armenian terms with usage examples
- Old Armenian terms with unknown etymologies
- Old Armenian terms inherited from Proto-Indo-European
- Old Armenian terms derived from Proto-Indo-European
- Old Armenian lemmas
- Old Armenian adjectives
- Old Armenian terms with quotations