կարկառ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]Etymology
[edit]The origin is uncertain. Perhaps a reduplication of կառ- (kaṙ-, “to erect, build, fix”), on which see կառչիմ (kaṙčʻim). Has been compared to Ancient Greek κάρχαρος (kárkharos, “biting, sharp, raw”), Hesychian κάρκαροι (kárkaroi, “τραχεῖς”).
Noun
[edit]կարկառ • (karkaṙ)
- heap of stones
- 5th century, with changes and additions in later centuries, Baroyaxōs [Physiologus] Earliest recension (TR).22.3–4:[1]
- Բարոյախաւսն ասէ․ զանգեղէ, թէ ի բարձուանդակի եւ ի կարկառս (var. կակաջս, կակաչս, կանաչս, կականչս) եւ ի քարանձաւս եւ ի կատարս լերանց բնակէ․ եւ յորժամ կամեսցի, երթայ ի հնդիկս եւ առնու զակն դիւրածին․ եւ ակն այն ընկուզազարդ է բոլորակ։
- Baroyaxawsn asē; zangełē, tʻē i barjuandaki ew i karkaṙs (var. kakaǰs, kakačʻs, kanačʻs, kakančʻs) ew i kʻaranjaws ew i katars lerancʻ bnakē; ew yoržam kamescʻi, ertʻay i hndiks ew aṙnu zakn diwracin; ew akn ayn ənkuzazard ē bolorak.
- Translation by Gohar Muradyan
- Physiologus says about the vulture that it dwells in the heights and on heaps of stones and in the caves and on the summits of mountains. And when it wishes, it goes to India and takes the stone that aids in childbirth; that stone is round in the shape of a nut.
- Բարոյախաւսն ասէ․ զանգեղէ, թէ ի բարձուանդակի եւ ի կարկառս (var. կակաջս, կակաչս, կանաչս, կականչս) եւ ի քարանձաւս եւ ի կատարս լերանց բնակէ․ եւ յորժամ կամեսցի, երթայ ի հնդիկս եւ առնու զակն դիւրածին․ եւ ակն այն ընկուզազարդ է բոլորակ։
Declension
[edit]i-a-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | կարկառ (karkaṙ) | կարկառք (karkaṙkʻ) | |
| genitive | կարկառի (karkaṙi) | կարկառաց (karkaṙacʻ) | |
| dative | կարկառի (karkaṙi) | կարկառաց (karkaṙacʻ) | |
| accusative | կարկառ (karkaṙ) | կարկառս (karkaṙs) | |
| ablative | կարկառէ (karkaṙē) | կարկառաց (karkaṙacʻ) | |
| instrumental | կարկառաւ (karkaṙaw) | կարկառաւք = կարկառօք (karkaṙawkʻ = karkaṙōkʻ) | |
| locative | կարկառի (karkaṙi) | կարկառս (karkaṙs) |
Derived terms
[edit]- լեռնակարկառ (leṙnakarkaṙ)
- խեցակարկառ (xecʻakarkaṙ)
- կաշկառիմ (kaškaṙim)
- կաշկառուտ (kaškaṙut)
- կարկառակոյտ (karkaṙakoyt)
- կարկառեմ (karkaṙem)
- կարկառիմ (karkaṙim)
- կարկառում (karkaṙum)
- կարկառումն (karkaṙumn)
- յառաջակարկառ (yaṙaǰakarkaṙ)
- ստուարակարկառ (stuarakarkaṙ)
- քարակաշկառ (kʻarakaškaṙ)
- քարակարկառ (kʻarakarkaṙ)
Descendants
[edit]- Armenian: կաշկառ (kaškaṙ), (learned) կարկառ (karkaṙ)
- → Old Georgian: კარკარი (ḳarḳari), კარკალი (ḳarḳali, “tall rock”)
References
[edit]- ^ Muradyan, Gohar (2005) Physiologus: The Greek and Armenian Versions with a Study of Translation Technique (Hebrew University Armenian Studies; 6)[1], Leuven – Paris – Dudley: Peeters, pages 124, 155
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կառ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 527–528
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կարկառ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 554ab
- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “կաշկառ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, page 518b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “կարկառ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 1071c
- Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), volume I, with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 652
- Furnée, Edzard Johan (1972) Die wichtigsten konsonantischen Erscheinungen des Vorgriechischen (Janua linguarum. Series practica; 150) (in German), The Hague and Paris: Mouton, page 130
- Hubschmid, Johannes (1960) Mediterrane Substrate mit besonderer Berücksichtigung des Baskischen und der west-östlichen Sprachbeziehungen (Romanica Helvetica; 70) (in German), Bern: A. Francke AG. Verlag, pages 36–37
- Marr, N. (1904) Тексты и разыскания по армяно-грузинской филологии. Книга VI. Физиолог. Армяно-грузинский извод [Texts and research in Armenian–Georgian philology. Book VI. Physiologus. Armenian–Georgian recension] (Издания Факультета восточных языков Императорского С.-Петербургского университета; 5), Saint Petersburg: Academy Press, page 106
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 757
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “կարկառ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 335a