կարծր

Armenian

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian կարծր (karcr).

Pronunciation

• (Eastern Armenian) IPA^(key): /ˈkɑɾt͡səɾ/, [kɑ́ɾt͡səɾ]
• (Western Armenian) IPA^(key): /ˈɡɑɾd͡zəɾ/, [ɡɑ́ɾd͡zəɾ]

Adjective

կարծր • (karcr) (superlative ամենակարծր)

1. hard, solid, stiff, rigid

   կարծր դառնալ ― karcr daṙnal ― to harden

   կարծր ջուր ― karcr ǰur ― hard water

2. firm, tough, dry
3. (figuratively) cruel, callous, ruthless

Declension

nominalized, i-type (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	կարծր (karcr)	կարծրեր (karcrer)
dative	կարծրի (karcri)	կարծրերի (karcreri)
ablative	կարծրից (karcricʻ)	կարծրերից (karcrericʻ)
instrumental	կարծրով (karcrov)	կարծրերով (karcrerov)
locative	կարծրում (karcrum)	կարծրերում (karcrerum)
	definite forms
nominative	կարծրը/կարծրն (karcrə/karcrn)	կարծրերը/կարծրերն (karcrerə/karcrern)
dative	կարծրին (karcrin)	կարծրերին (karcrerin)
	1st person possessive forms (my)
nominative	կարծրս (karcrs)	կարծրերս (karcrers)
dative	կարծրիս (karcris)	կարծրերիս (karcreris)
ablative	կարծրիցս (karcricʻs)	կարծրերիցս (karcrericʻs)
instrumental	կարծրովս (karcrovs)	կարծրերովս (karcrerovs)
locative	կարծրումս (karcrums)	կարծրերումս (karcrerums)
	2nd person possessive forms (your)
nominative	կարծրդ (karcrd)	կարծրերդ (karcrerd)
dative	կարծրիդ (karcrid)	կարծրերիդ (karcrerid)
ablative	կարծրիցդ (karcricʻd)	կարծրերիցդ (karcrericʻd)
instrumental	կարծրովդ (karcrovd)	կարծրերովդ (karcrerovd)
locative	կարծրումդ (karcrumd)	կարծրերումդ (karcrerumd)

Old Armenian

Etymology

Uncertain. Usually connected with Ancient Greek γοργός (gorgós, “terrible”), Proto-Celtic *gargos (“rough, fierce”) and Proto-Slavic *groza (“horror”) as an inheritance from Proto-Indo-European, but this not accepted by newer sources.

Adjective

կարծր • (karcr)

1. hard, solid, firm
2. (figuratively) harsh

Declension

r-u-type

	singular (uncountable)
nominative	կարծր (karcr)
genitive	*կարծու (*karcu)
dative	*կարծու (*karcu)
accusative	կարծր (karcr)
ablative	*կարծուէ (*karcuē)
instrumental	*կարծու (*karcu)
locative	*կարծու (*karcu)
singulars probably followed r-u-type declension

n-type

	plural only (plurale tantum)
nominative	կարծունք (karcunkʻ)
genitive	*կարծունց (*karcuncʻ)
dative	*կարծունց (*karcuncʻ)
accusative	*կարծունս (*karcuns)
ablative	*կարծունց (*karcuncʻ)
instrumental	*կարծումբք (*karcumbkʻ)
locative	*կարծունս (*karcuns)
plurals followed n-type declension; post-classically nominative plural կարծերք (karcerkʻ) is also attested

Derived terms

• երկաթակարծր (erkatʻakarcr)
• կարծրաբար (karcrabar)
• կարծրաբուղխ (karcrabułx)
• կարծրագին (karcragin)
• կարծրագոյն (karcragoyn)
• կարծրադատ (karcradat)
• կարծրախարիսխ (karcraxarisx)
• կարծրախիտ (karcraxit)
• կարծրածածկոյթ (karcracackoytʻ)
• կարծրական (karcrakan)
• կարծրակառոյց (karcrakaṙoycʻ)
• կարծրակեղեւ (karcrakełew)
• կարծրակերտ (karcrakert)
• կարծրակուռ (karcrakuṙ)
• կարծրակոփ (karcrakopʻ)
• կարծրաձեղուն (karcrajełun)
• կարծրամիտ (karcramit)
• կարծրայատակ (karcrayatak)
• կարծրանամ (karcranam)
• կարծրանիգ (karcranig)
• կարծրանիւթ (karcraniwtʻ)
• կարծրանիւթեալ (karcraniwtʻeal)
• կարծրասաստ (karcrasast)
• կարծրասիրտ (karcrasirt)
• կարծրատեսակ (karcratesak)
• կարծրատորր (karcratorr)
• կարծրատուր (karcratur)
• կարծրարուեստ (karcraruest)
• կարծրացուցանեմ (karcracʻucʻanem)
• կարծրերախ (karcrerax)
• կարծրութիւն (karcrutʻiwn)
• նիւթակարծր (niwtʻakarcr)
• վիմակարծր (vimakarcr)
• քաջակարծրագոյն (kʻaǰakarcragoyn)

 

Descendants

• → Armenian: կարծր (karcr) (learned)

Further reading

• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “կարծր”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 459
• Meillet, Antoine (1913) Altarmenisches Elementarbuch (in German), Heidelberg: C. Winter, page 50