խառն
Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- խառը (xaṙə) — before consonants
Etymology
[edit]From Old Armenian խառն (xaṙn).
Pronunciation
[edit]- (Eastern Armenian) IPA(key): /ˈχɑrən/, [χɑ́rən]
- (Western Armenian) IPA(key): /ˈχɑrən/, [χɑ́rən]
Adjective
[edit]խառն • (xaṙn) (superlative ամենախառն)
Declension
[edit]| nominalized, i-type (Eastern Armenian) | ||||
|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||
| nominative | խառն (xaṙn) | խառներ (xaṙner) | ||
| dative | խառնի (xaṙni) | խառների (xaṙneri) | ||
| ablative | խառնից (xaṙnicʻ) | խառներից (xaṙnericʻ) | ||
| instrumental | խառնով (xaṙnov) | խառներով (xaṙnerov) | ||
| locative | խառնում (xaṙnum) | խառներում (xaṙnerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | խառնը/խառնն (xaṙnə/xaṙnn) | խառները/խառներն (xaṙnerə/xaṙnern) | ||
| dative | խառնին (xaṙnin) | խառներին (xaṙnerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | խառնս (xaṙns) | խառներս (xaṙners) | ||
| dative | խառնիս (xaṙnis) | խառներիս (xaṙneris) | ||
| ablative | խառնիցս (xaṙnicʻs) | խառներիցս (xaṙnericʻs) | ||
| instrumental | խառնովս (xaṙnovs) | խառներովս (xaṙnerovs) | ||
| locative | խառնումս (xaṙnums) | խառներումս (xaṙnerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | խառնդ (xaṙnd) | խառներդ (xaṙnerd) | ||
| dative | խառնիդ (xaṙnid) | խառներիդ (xaṙnerid) | ||
| ablative | խառնիցդ (xaṙnicʻd) | խառներիցդ (xaṙnericʻd) | ||
| instrumental | խառնովդ (xaṙnovd) | խառներովդ (xaṙnerovd) | ||
| locative | խառնումդ (xaṙnumd) | խառներումդ (xaṙnerumd) | ||
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]The origin is uncertain. Related to խուռն (xuṙn). Likely an Anatolian borrowing: compare Luwian [script needed] (ḫarnanti-), [script needed] (ḫarnamman), Hittite [script needed] (ḫarnanta-), [script needed] (ḫarnammar, “yeast, leavening”).[1][2][3][4]
Adjective
[edit]խառն • (xaṙn)
Declension
[edit]i-type
Noun
[edit]խառն • (xaṙn)
- (usually in the plural) mixture
- (usually in the plural) coition, copulation
Declension
[edit]i-type
Adverb
[edit]խառն • (xaṙn)
Derived terms
[edit]- ազգախառն (azgaxaṙn)
- ազգախառնութիւն (azgaxaṙnutʻiwn)
- ալէխառն (alēxaṙn)
- աճիւնախառն (ačiwnaxaṙn)
- ամենախառնաբար (amenaxaṙnabar)
- ամոքախառն (amokʻaxaṙn)
- ամպախառն (ampaxaṙn)
- այլախառնութիւն (aylaxaṙnutʻiwn)
- այլայլախառն (aylaylaxaṙn)
- այսախառն (aysaxaṙn)
- անասնախառն (anasnaxaṙn)
- անխառն (anxaṙn)
- անխառնաբար (anxaṙnabar)
- անխառնաբնդոր (anxaṙnabndor)
- անխառնակ (anxaṙnak)
- անխառնակաբար (anxaṙnakabar)
- անխառնական (anxaṙnakan)
- անխառնակելի (anxaṙnakeli)
- անխառնակութիւն (anxaṙnakutʻiwn)
- անխառնելի (anxaṙneli)
- անխառնուած (anxaṙnuac)
- անխառնութիւն (anxaṙnutʻiwn)
- անձրեւախառն (anjrewaxaṙn)
- աստուածախառն (astuacaxaṙn)
- աստուածախառնութիւն (astuacaxaṙnutʻiwn)
- արիւնախառն (ariwnaxaṙn)
- արուեստախառն (aruestaxaṙn)
- արտասուախառն (artasuaxaṙn)
- բազմախառն (bazmaxaṙn)
- բանդախառն (bandaxaṙn)
- բարեխառն (barexaṙn)
- բարեխառնագոյն (barexaṙnagoyn)
- բարեխառնական (barexaṙnakan)
- բարեխառնեմ (barexaṙnem)
- բարեխառնութիւն (barexaṙnutʻiwn)
- բարձրախառն (barjraxaṙn)
- բծախառն (bcaxaṙn)
- բորբոքախառն (borbokʻaxaṙn)
- բոցախառն (bocʻaxaṙn)
- բքախառն (bkʻaxaṙn)
- գազանախառն (gazanaxaṙn)
- գարշախառն (garšaxaṙn)
- գեղեցկախառն (gełecʻkaxaṙn)
- գիշերախառն (gišeraxaṙn)
- գոլախառն (golaxaṙn)
- գրկախառն (grkaxaṙn)
- գրկախառնիմ (grkaxaṙnim)
- գրկախառնութիւն (grkaxaṙnutʻiwn)
- գրկընդխառն (grkəndxaṙn)
- դժուարախառն (džuaraxaṙn)
- դժուարախառնուած (džuaraxaṙnuac)
- դիցախառն (dicʻaxaṙn)
- դիւցախառն (diwcʻaxaṙn)
- եղեգնախառն (ełegnaxaṙn)
- եղեմնախառն (ełemnaxaṙn)
- երանախառն (eranaxaṙn)
- երկախառնեմ (erkaxaṙnem)
- երկախառնիմ (erkaxaṙnim)
- երկիւղախառն (erkiwłaxaṙn)
- զուարճախառն (zuarčaxaṙn)
- զուգախառն (zugaxaṙn)
- զուգախառնեմ (zugaxaṙnem)
- զուգախառնութիւն (zugaxaṙnutʻiwn)
- ըմպելիքախառնոց (əmpelikʻaxaṙnocʻ)
- ընդխառնեմ (əndxaṙnem)
- ընդխառնիմ (əndxaṙnim)
- թիկնախառն (tʻiknaxaṙn)
- ժանգախառն (žangaxaṙn)
- ժանգախառնեալ (žangaxaṙneal)
- ժանտախառն (žantaxaṙn)
- իգախառնութիւն (igaxaṙnutʻiwn)
- լեղախառն (lełaxaṙn)
- լիախառն (liaxaṙn)
- լիբիախառն (libiaxaṙn)
- խառնաբանջար (xaṙnabanǰar)
- խառնաբնդոր (xaṙnabndor)
- խառնաբնդորեմ (xaṙnabndorem)
- խառնագազան (xaṙnagazan)
- խառնագնաց (xaṙnagnacʻ)
- խառնագոյն (xaṙnagoyn)
- խառնագործ (xaṙnagorc)
- խառնադեղ (xaṙnadeł)
- խառնադրոշմ (xaṙnadrošm)
- խառնաթան (xaṙnatʻan)
- խառնախաղտիմ (xaṙnaxałtim)
- խառնախորթ (xaṙnaxortʻ)
- խառնախուժ (xaṙnaxuž)
- խառնախուց (xaṙnaxucʻ)
- խառնախռիւ (xaṙnaxṙiw)
- խառնախօս (xaṙnaxōs)
- խառնախօսութիւն (xaṙnaxōsutʻiwn)
- խառնակ (xaṙnak)
- խառնակաբան (xaṙnakaban)
- խառնակեաց (xaṙnakeacʻ)
- խառնակեմ (xaṙnakem)
- խառնակեր (xaṙnaker)
- խառնակեցիկ (xaṙnakecʻik)
- խառնակիմ (xaṙnakim)
- խառնակոխ (xaṙnakox)
- խառնակոչութիւն (xaṙnakočʻutʻiwn)
- խառնակութիւն (xaṙnakutʻiwn)
- խառնակումն (xaṙnakumn)
- խառնակրօն (xaṙnakrōn)
- խառնաձայն (xaṙnajayn)
- խառնաղանճ (xaṙnałanč)
- խառնաղանջ (xaṙnałanǰ)
- խառնամաղ (xaṙnamał)
- խառնամառն (xaṙnamaṙn)
- խառնամառնեալ (xaṙnamaṙneal)
- խառնամբոխ (xaṙnambox)
- խառնամիս (xaṙnamis)
- խառնամխիմ (xaṙnamxim)
- խառնամուխ (xaṙnamux)
- խառնապատում (xaṙnapatum)
- խառնասէր (xaṙnasēr)
- խառնավար (xaṙnavar)
- խառնարան (xaṙnaran)
- խառնարձակ (xaṙnarjak)
- խառնափնդոր (xaṙnapʻndor)
- խառնափնդորապէս (xaṙnapʻndorapēs)
- խառնափնդորեմ (xaṙnapʻndorem)
- խառնելի (xaṙneli)
- խառնեմ (xaṙnem)
- խառնիխուռն (xaṙnixuṙn)
- խառնիճ (xaṙnič)
- խառնիճաղանճ (xaṙničałanč)
- խառնիճաղանջ (xaṙničałanǰ)
- խառնիչ (xaṙničʻ)
- խառնխօսութիւն (xaṙnxōsutʻiwn)
- խառնողութիւն (xaṙnołutʻiwn)
- խառնորդ (xaṙnord)
- խառնոց (xaṙnocʻ)
- խառնուած (xaṙnuac)
- խառնուածոյ (xaṙnuacoy)
- խառնութիւն (xaṙnutʻiwn)
- խառնումն (xaṙnumn)
- խառնուրդ (xaṙnurd)
- խաւարախառն (xawaraxaṙn)
- խղճախառն (xłčaxaṙn)
- խնկախառն (xnkaxaṙn)
- խորշակախառն (xoršakaxaṙn)
- ծաղրախառն (całraxaṙn)
- ծխախառն (cxaxaṙn)
- ծծմախառն (ccmaxaṙn)
- ծծմբախառն (ccmbaxaṙn)
- կայծախառն (kaycaxaṙn)
- կայծակախառն (kaycakaxaṙn)
- կարկտախառն (karktaxaṙn)
- կնդրկախառն (kndrkaxaṙn)
- կորստախառն (korstaxaṙn)
- հակառակախառն (hakaṙakaxaṙn)
- հասարակախառն (hasarakaxaṙn)
- հեղեղախառն (hełełaxaṙn)
- հեշտախառնութիւն (heštaxaṙnutʻiwn)
- հիւսիսախառն (hiwsisaxaṙn)
- հոգեխառն (hogexaṙn)
- հոգեխառնեմ (hogexaṙnem)
- հոգեխառնիմ (hogexaṙnim)
- հոգեխառնութիւն (hogexaṙnutʻiwn)
- հոգէխառն (hogēxaṙn)
- հողախառն (hołaxaṙn)
- հողմախառն (hołmaxaṙn)
- հրախառն (hraxaṙn)
- հրախառնեալ (hraxaṙneal)
- հրատախառն (hrataxaṙn)
- հրեշտակախառն (hreštakaxaṙn)
- հրէախառն (hrēaxaṙn)
- ձագախառն (jagaxaṙn)
- ձագախառնեալ (jagaxaṙneal)
- ձիախառն (jiaxaṙn)
- ձիւնախառն (jiwnaxaṙn)
- մաղձախառն (małjaxaṙn)
- մարգարէախառն (margarēaxaṙn)
- մարդախառն (mardaxaṙn)
- մարդկախառն (mardkaxaṙn)
- մեղմախառն (mełmaxaṙn)
- մերունակերպախառնութիւն (merunakerpaxaṙnutʻiwn)
- մթախառն (mtʻaxaṙn)
- միախառն (miaxaṙn)
- միախառնութիւն (miaxaṙnutʻiwn)
- միգախառն (migaxaṙn)
- միխառն (mixaṙn)
- միջախառն (miǰaxaṙn)
- մխախառն (mxaxaṙn)
- մոխրախառն (moxraxaṙn)
- մրրախառն (mrraxaṙn)
- մրրկախառն (mrrkaxaṙn)
- յարախառնիմ (yaraxaṙnim)
- շարախառն (šaraxaṙn)
- շարախառնապէս (šaraxaṙnapēs)
- շարախառնեմ (šaraxaṙnem)
- շարախառնութիւն (šaraxaṙnutʻiwn)
- շարախառնումն (šaraxaṙnumn)
- շնչախառն (šnčʻaxaṙn)
- ոգեխառնիմ (ogexaṙnim)
- պաղատախառն (pałataxaṙn)
- պատրախառն (patraxaṙn)
- պղծախառն (płcaxaṙn)
- պղնձախառն (płnjaxaṙn)
- պոռնկախառնիչ (poṙnkaxaṙničʻ)
- ջերմախառն (ǰermaxaṙn)
- ջրախառն (ǰraxaṙn)
- սառնախառն (saṙnaxaṙn)
- սկախառն (skaxaṙn)
- սպիտակախառն (spitakaxaṙn)
- սպիտակախառնեալ (spitakaxaṙneal)
- սքախառն (skʻaxaṙn)
- սքանչելախառն (skʻančʻelaxaṙn)
- վատախառն (vataxaṙn)
- վատախառնութիւն (vataxaṙnutʻiwn)
- վարազախառն (varazaxaṙn)
- վերախառնիմ (veraxaṙnim)
- տապախառն (tapaxaṙn)
- տապախառնութիւն (tapaxaṙnutʻiwn)
- տենջանախառն (tenǰanaxaṙn)
- տղմախառն (tłmaxaṙn)
- ցօղախառն (cʻōłaxaṙn)
- քաղցրախառն (kʻałcʻraxaṙn)
- քաղցրախառնութիւն (kʻałcʻraxaṙnutʻiwn)
- քաջախառնութիւն (kʻaǰaxaṙnutʻiwn)
- քարախառն (kʻaraxaṙn)
- քրիստոսախառն (kʻristosaxaṙn)
- օդախառն (ōdaxaṙn)
- օձախառն (ōjaxaṙn)
- օտարախառն (ōtaraxaṙn)
Descendants
[edit]References
[edit]- ^ Schultheiss, Tassilo (1961) “Hethitisch und Armenisch”, in Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der Indogermanischen Sprachen[1], number 77, page 220
- ^ J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period][2] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 314
- ^ Djahukian, Gevork B. (1990) “Did Armenians Live in Asia Anterior Before the Twelfth Century B.C.?”, in T. L. Markey and J. A. C. Greppin, editors, When Worlds Collide: Indo-Europeans and Pre-Indo-Europeans, Ann Arbor: Karoma Publishers, page 27 of 25–33
- ^ The template Template:R:xcl:Simon:2013 does not use the parameter(s):
section=79
Please see Module:checkparams for help with this warning.Simon, Zsolt (2013) “Die These der hethitisch-luwischen Lehnwörter im Armenischen: eine kritische Neubetrachtung”, in International Journal of Diachronic Linguistics and Linguistic Reconstruction[3] (in German), volume 10, number 2, page 120
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1973) “խառն”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume II, Yerevan: University Press, pages 336–337
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խառն”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, pages 89, 230–231, 252, 884
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խառն”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Thomson, Robert W. (1989) An Introduction to Classical Armenian, 2nd edition, Delmar, New York: Caravan Books, page 204
Categories:
- Armenian terms derived from Old Armenian
- Armenian terms with IPA pronunciation
- Armenian lemmas
- Armenian adjectives
- Old Armenian terms with unknown etymologies
- Old Armenian terms borrowed from Anatolian languages
- Old Armenian terms derived from Anatolian languages
- Old Armenian lemmas
- Old Armenian adjectives
- Old Armenian terms with usage examples
- Old Armenian nouns
- Old Armenian adverbs