խայտաբղէտ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- խայտաբղետ (xaytabġet)
Etymology
[edit]From խայտ (xayt) + -ա- (-a-) + *բղէտ (*błēt, “speckle, spot”). The *բղէտ (*błēt) is not used independently and is not attested in any other compound. Per J̌ahukyan, it may be inherited from Proto-Indo-European *bʰleyd-, whence Proto-Slavic *blědъ, Proto-West Germanic *blait.
Adjective
[edit]խայտաբղէտ • (xaytabłēt)
- dappled, spotted
- 5th century, Basil of Caesarea, Yałags Vecʻawreay ararčʻutʻean [Homiliae in Hexaemeron] Homily VII:[1][2]
- Դարձեալ և այլք, որ ձուս արկանեն, և բազում ազգք ամենայն ձկանց, որ ունին պէսպէս կերպարանս՝ կէսքն թեփամորթք և կէսքն լերկամորթք, կէսքն խայտաբղէտք, և կէսքն միատարրք, և կէսքն թևաւորք, և կէսքն անթևք։
- Darjeal ew aylkʻ, or jus arkanen, ew bazum azgkʻ amenayn jkancʻ, or unin pēspēs kerparans, kēskʻn tʻepʻamortʻkʻ ew kēskʻn lerkamortʻkʻ, kēskʻn xaytabłētkʻ, ew kēskʻn miatarrkʻ, ew kēskʻn tʻewaworkʻ, ew kēskʻn antʻewkʻ.
- Translation by Robert W. Thomson
- Furthermore others which lay eggs, and many kinds of all fishes that have various forms — some with scaly skin, some with hairless skin, some dappled, some homogeneous, some with fins, and some without fins.
- Դարձեալ և այլք, որ ձուս արկանեն, և բազում ազգք ամենայն ձկանց, որ ունին պէսպէս կերպարանս՝ կէսքն թեփամորթք և կէսքն լերկամորթք, կէսքն խայտաբղէտք, և կէսքն միատարրք, և կէսքն թևաւորք, և կէսքն անթևք։
Derived terms
[edit]- խայտաբղետութիւն (xaytabłetutʻiwn)
- խայտաբղէտութիւն (xaytabłētutʻiwn)
- խայտապղետութիւն (xaytapłetutʻiwn)
Descendants
[edit]- → Armenian: խայտաբղետ (xaytabġet) (learned)
References
[edit]- ^ Barseġ Kesaracʻi (1984) Kim Muradyan, editor, Yałags Vecʻawreay ararčʻutʻean [Homiliae in Hexaemeron][1], Yerevan: Academy Press, page 220
- ^ Thomson, Robert W. (2012) Saint Basil of Caesarea and Armenian Cosmology: A Study of the Armenian Version of Saint Basil's Hexaemeron and its Influence on Medieval Armenian Views about the Cosmos (Corpus scriptorum Christianorum Orientalium; 646. Subsidia; 130), Leuven: Peeters, pages 186–187
Further reading
[edit]- Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “բղետ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, page 456a
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խայտաբղէտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʻ lezvi patmutʻyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period][2] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 117
- J̌ahukyan, Geworg (2010) “բղէտ”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 131a
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խայտաբղէտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy