իջանեմ

Old Armenian

Alternative forms

• իջանիմ (iǰanim) — dialectal

Etymology

From the root *էջ- (*ēǰ-, “to come/go down, descend; to stay overnight; to calm down”), probably from Proto-Indo-European *h₁e/oy-gʰ-, +‎ -ան- (-an-). Cognate with Ancient Greek οἴχομαι (oíkhomai, “to go (away), leave, disappear”), οἰχνέω (oikhnéō, “to go, come, walk, approach”), Lithuanian eigà (“course”), Old Irish oegi (“guest”). Armenian demonstrates a semantic shift ‘to go’ → ‘to go down’.

Verb

իջանեմ • (iǰanem)

1. (intransitive) to descend; to fall; to decline; to sink; to light, to sit down

   իջանել ի նաւէ ― iǰanel i nawē ― to disembark, to go ashore, to land

   իջանել ի կառաց ― iǰanel i kaṙacʻ ― to alight, to get out of a carriage

   իջանել յերիվարէ ― iǰanel yerivarē ― to dismount or alight, to get off, to get down from a horse

   արտասուք զկարմրերփեան ծնօտիւքն իջանէին ― artasukʻ zkarmrerpʻean cnōtiwkʻn iǰanēin ― the tears fell down his (or her) rosy cheeks

   իջանել ի գերեզման, ի հող մահու ― iǰanel i gerezman, i hoł mahu ― to descend into the grave, to be buried

   ի ծառայութիւն իջանել ― i caṙayutʻiwn iǰanel ― to lower oneself to servitude, to become a servant

   յաղքատութիւն իջանել ― yałkʻatutʻiwn iǰanel ― to impoverish oneself, to become poor

   իջանել ի հպարտութենէն ― iǰanel i hpartutʻenēn ― to humiliate oneself; to relent, to soften, to become calmed, appeased

   իջանել ի թիկունս ― iǰanel i tʻikuns ― to go to the rescue, to succour

   իջանել ի հանդէս մարտի ― iǰanel i handēs marti ― to come to blows, to fight

   այս ճանապարհ իջանէ ի Տրապիզոնէ ի Կարին ― ays čanaparh iǰanē i Trapizonē i Karin ― this route leads from Trebizond to Erzerum

   էջ մրրիկ հողմոյ ի ծովակն ― ēǰ mrrik hołmoy i covakn ― a storm broke over the lake

2. (intransitive) to subside, to abate, to settle
3. (intransitive) to empty itself

   իջանել գետոց ի ծով ― iǰanel getocʻ i cov ― to discharge, to fall into, to disembogue, to disgorge, to empty itself, to overflow

4. (intransitive) to lodge, to stop at, to sojourn

   իջանել յօթևան ուրեք ― iǰanel yōtʻewan urekʻ ― to put up at an hotel

5. (intransitive) to descend from, to be born of

Conjugation

active

infinitive		իջանել (iǰanel)		participle	իջեալ (iǰeal)
causative		իջուցանեմ (iǰucʻanem)		aorist stem	իջ- (iǰ-)
		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
indicative
	present	իջանեմ (iǰanem)	իջանես (iǰanes)	իջանէ (iǰanē)	իջանեմք (iǰanemkʻ)	իջանէք (iǰanēkʻ)	իջանեն (iǰanen)
	imperfect	իջանէի, իջանեի* (iǰanēi, iǰanei*)	իջանէիր, իջանեիր* (iǰanēir, iǰaneir*)	իջանէր (iǰanēr)	իջանէաք, իջանեաք* (iǰanēakʻ, iǰaneakʻ*)	իջանէիք, իջանեիք* (iǰanēikʻ, iǰaneikʻ*)	իջանէին, իջանեին* (iǰanēin, iǰanein*)
	aorist	իջի (iǰi)	իջեր (iǰer)	էջ (ēǰ)	իջաք (iǰakʻ)	իջէք, իջիք (iǰēkʻ, iǰikʻ)	իջին (iǰin)
subjunctive
	present	իջանիցեմ (iǰanicʻem)	իջանիցես (iǰanicʻes)	իջանիցէ (iǰanicʻē)	իջանիցեմք (iǰanicʻemkʻ)	իջանիցէք (iǰanicʻēkʻ)	իջանիցեն (iǰanicʻen)
	aorist	իջից (iǰicʻ)	իջցես (iǰcʻes)	իջցէ (iǰcʻē)	իջցուք (iǰcʻukʻ)	իջջիք (iǰǰikʻ)	իջցեն (iǰcʻen)
imperatives
	imperative	—	է՛ջ (ḗǰ)	—	—	իջէ՛ք (iǰḗkʻ)	—
	cohortative	—	իջջի՛ր (iǰǰír)	—	—	իջջի՛ք (iǰǰíkʻ)	—
	prohibitive	—	մի՛ իջաներ (mí iǰaner)	—	—	մի՛ իջանէք (mí iǰanēkʻ)	—

• rare
  the causative can also be իջեցուցանեմ (iǰecʻucʻanem)

Derived terms

• անէջ (anēǰ)
• առէջ (aṙēǰ)
• աստուածիջակ (astuaciǰak)
• արտօսրիջոյց (artōsriǰoycʻ)
• բանիջոյց (baniǰoycʻ)
• ելևէջ (elewēǰ)
• երկիջեան (erkiǰean)
• զիջագոյն (ziǰagoyn)
• զիջական (ziǰakan)
• զիջանեմ (ziǰanem)
• զիջանիմ (ziǰanim)
• զիջութիւն (ziǰutʻiwn)
• զիջումն (ziǰumn)
• զիջուցանեմ (ziǰucʻanem)
• էջ (ēǰ)
• Էջմիածին (Ēǰmiacin)
• իջավան (iǰavan)
• իջավանիմ (iǰavanim)
• իջաւան (iǰawan)
• իջաւանիմ (iǰawanim)
• իջաւոր (iǰawor)
• իջեվան (iǰevan)
• իջեցուցանեմ (iǰecʻucʻanem)
• իջևան (iǰewan)
• իջևանատուն (iǰewanatun)
• իջևանիմ (iǰewanim)
• իջէվան (iǰēvan)
• իջուանատեղ (iǰuanateł)
• իջումն (iǰumn)
• իջուցանեմ (iǰucʻanem)
• իջուցիչ (iǰucʻičʻ)
• իջուցումն (iǰucʻumn)
• լոյսիջոյց (loysiǰoycʻ)
• խորէջ (xorēǰ)
• շողէջ (šołēǰ)
• ջրէջք (ǰrēǰkʻ)
• ստորէջ (storēǰ)
• ստորիջանեմ (storiǰanem)
• ստորիջանք (storiǰankʻ)
• ստորիջեմ (storiǰem)
• ստորիջոյց (storiǰoycʻ)
• ստորիջուցանեմ (storiǰucʻanem)
• վայրէջ (vayrēǰ)
• վայրէջք (vayrēǰkʻ)
• վայրիջանեմ (vayriǰanem)
• վայրիջիմ (vayriǰim)
• վայրիջիչ (vayriǰičʻ)
• վեցիջեանք (vecʻiǰeankʻ)
• փողփողենէջ (pʻołpʻołenēǰ)

Descendants

• Armenian: իջնել (iǰnel)

References

• Petrosean, Matatʻeay (1879) “իջանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “իջանեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “էջ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 277