ընկենում
Jump to navigation
Jump to search
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- ընգենում (əngenum)
Etymology
[edit]From Proto-Indo-European *songʷ-, from *sengʷ-.
Verb
[edit]ընկենում • (ənkenum)
- (transitive) to cause to fall, to throw, to cast, to hurl, to repulse, to fling, to pour; to destitute, to depose, to deprive
- ընկենուլ յերեսաց ― ənkenul yeresacʻ ― to drive from his presence, to despise, to abandon
- ընկենուլ յերկիւղ ― ənkenul yerkiwł ― to frighten
- ընկենուլ յոք զհոգս իրիք ― ənkenul yokʻ zhogs irikʻ ― to confide the care of, to confide to
- ընկենուլ զանձն իւր յառաջ ― ənkenul zanjn iwr yaṙaǰ ― to present oneself, to throw oneself forward, to expose oneself
- ընկենուլ զզէնս ― ənkenul zzēns ― to throw down one's arms, to surrender
- ընկենուլ ի կալանս ― ənkenul i kalans ― to thrust in prison
- ընկենուլ յերկիր ― ənkenul yerkir ― to throw down, to slay, to fell to the earth
- ընկենուլ արտաքս ― ənkenul artakʻs ― to thrust out, to hunt or drive away: to empty the stomach
- ընկենուլ քարինս ― ənkenul kʻarins ― to throw stones
- կիցս ընկենուլ ― kicʻs ənkenul ― to despise
- ընկենուլ զխարիսխ ― ənkenul zxarisx ― to cast anchor
- զաստուածութեամբն ընկենուլ ― zastuacutʻeambn ənkenul ― to attribute to God
- ի վերայ միմեանց ընկենուլ զյանցանս ― i veray mimeancʻ ənkenul zyancʻans ― to lay the blame on one another
- (intransitive) to be thrown or cast away
- ընկենուլ ի ճանապարհս ― ənkenul i čanaparhs ― to be cast on the streets, to be thrown out on the common way
Conjugation
[edit]active
| infinitive | ընկենուլ (ənkenul) | participle | ընկեցեալ (ənkecʻeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ընկեց- (ənkecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ընկենում (ənkenum) | ընկենուս (ənkenus) | ընկենու (ənkenu) | ընկենումք (ənkenumkʻ) | ընկենուք (ənkenukʻ) | ընկենուն (ənkenun) | |
| imperfect | ընկենուի (ənkenui) | ընկենուիր (ənkenuir) | ընկենոյր (ənkenoyr) | ընկենուաք (ənkenuakʻ) | ընկենուիք (ənkenuikʻ) | ընկենուին (ənkenuin) | |
| aorist | ընկեցի (ənkecʻi) | ընկեցեր (ənkecʻer) | ընկէց, ընկեաց (ənkēcʻ, ənkeacʻ) | ընկեցաք (ənkecʻakʻ) | ընկեցէք, ընկեցիք (ənkecʻēkʻ, ənkecʻikʻ) | ընկեցին (ənkecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ընկենուցում (ənkenucʻum) | ընկենուցուս (ənkenucʻus) | ընկենուցու (ənkenucʻu) | ընկենուցումք (ənkenucʻumkʻ) | ընկենուցուք (ənkenucʻukʻ) | ընկենուցուն (ənkenucʻun) | |
| aorist | ընկեցից (ənkecʻicʻ) | ընկեսցես (ənkescʻes) | ընկեսցէ (ənkescʻē) | ընկեսցուք (ənkescʻukʻ) | ընկեսջիք (ənkesǰikʻ) | ընկեսցեն (ənkescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ընկեա՛ (ənkeá) | — | — | ընկեցէ՛ք (ənkecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | ընկեսջի՛ր (ənkesǰír) | — | — | ընկեսջի՛ք (ənkesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ընկենուր (mí ənkenur) | — | — | մի՛ ընկենուք (mí ənkenukʻ) | — | |
Derived terms
[edit]- ահընկէց (ahənkēcʻ)
- անզընկենլի (anzənkenli)
- անընկէց (anənkēcʻ)
- ասպարընկէց (asparənkēcʻ)
- աստուածընկէց (astuacənkēcʻ)
- արդնընկէց (ardnənkēcʻ)
- արտաքսընկեցութիւն (artakʻsənkecʻutʻiwn)
- բացընկեցիկ (bacʻənkecʻik)
- բեռնընկեցումն (beṙnənkecʻumn)
- գազանընկէց (gazanənkēcʻ)
- գարընկէց (garənkēcʻ)
- գետընկեցիկ (getənkecʻik)
- գետընկէց (getənkēcʻ)
- դիւցընկէց (diwcʻənkēcʻ)
- զէնընկէց (zēnənkēcʻ)
- զընկենում (zənkenum)
- ընդվայրընկեցիկ (əndvayrənkecʻik)
- ընդվայրընկէց (əndvayrənkēcʻ)
- ընկեցիկ (ənkecʻik)
- ընկեցութիւն (ənkecʻutʻiwn)
- ընկեցումն (ənkecʻumn)
- ընկեցուցիչ (ənkecʻucʻičʻ)
- թագընկէց (tʻagənkēcʻ)
- թօնընկէցք (tʻōnənkēcʻkʻ)
- լծընկէց (lcənkēcʻ)
- խփընկէց (xpʻənkēcʻ)
- ծաղկընկէց (całkənkēcʻ)
- ծովընկեցիկ (covənkecʻik)
- ծովընկէց (covənkēcʻ)
- կապընկէց (kapənkēcʻ)
- կարթընկէց (kartʻənkēcʻ)
- կիցընկէց (kicʻənkēcʻ)
- կիցսընկէց (kicʻsənkēcʻ)
- հատընկէց (hatənkēcʻ)
- հոգընկէց (hogənkēcʻ)
- հուրընկեցութիւն (hurənkecʻutʻiwn)
- հրընկեցութիւն (hrənkecʻutʻiwn)
- հրընկէց (hrənkēcʻ)
- ձայնընկէց (jaynənkēcʻ)
- նետընկէց (netənkēcʻ)
- նիզակընկէց (nizakənkēcʻ)
- շանթընկէց (šantʻənkēcʻ)
- ջրընկէց (ǰrənkēcʻ)
- ստորընկէց (storənkēcʻ)
- վահանընկէց (vahanənkēcʻ)
- վաղվաղընկէց (vałvałənkēcʻ)
- վերընկէց (verənkēcʻ)
- տերեւընկէց (terewənkēcʻ)
- տէգընկէց (tēgənkēcʻ)
- քարընկեցութիւն (kʻarənkecʻutʻiwn)
- քարընկէց (kʻarənkēcʻ)
- քարընկէցութիւն (kʻarənkēcʻutʻiwn)
- քողընկէց (kʻołənkēcʻ)
Related terms
[edit]- անկանիմ (ankanim)
References
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ընկենում”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ընկենում”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ընկենում”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 280