զարդ

Armenian

Etymology

Learned borrowing from Old Armenian զարդ (zard).

Pronunciation

(Eastern Armenian) IPA^(key): /zɑɾtʰ/, [zɑɾtʰ]
(Western Armenian) IPA^(key): /zɑɾt/, [zɑɾtʰ]
Audio (Eastern Armenian): (file)

Noun

զարդ • (zard)

ornament, adornment, accessory (e.g., ring, bracelet, necklace)
decoration, adornment (of a house)
design, pattern, tracery
(figuratively) a person who is amiable or agreeable (a person with a personality trait that stands out and is pleasant)
(figuratively) verdure, vegetation
nature, environment (the natural world)
embellishment, color (of language)
(figuratively) decor, ornament (of a person who stands out superficially, but has little else to offer)
that which is superior or better than others of its kind

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
	singular	plural
nominative	զարդ (zard)	զարդեր (zarder)
dative	զարդի (zardi)	զարդերի (zarderi)
ablative	զարդից (zardicʻ)	զարդերից (zardericʻ)
instrumental	զարդով (zardov)	զարդերով (zarderov)
locative	զարդում (zardum)	զարդերում (zarderum)
	definite forms
nominative	զարդը/զարդն (zardə/zardn)	զարդերը/զարդերն (zarderə/zardern)
dative	զարդին (zardin)	զարդերին (zarderin)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	զարդս (zards)	զարդերս (zarders)
dative	զարդիս (zardis)	զարդերիս (zarderis)
ablative	զարդիցս (zardicʻs)	զարդերիցս (zardericʻs)
instrumental	զարդովս (zardovs)	զարդերովս (zarderovs)
locative	զարդումս (zardums)	զարդերումս (zarderums)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	զարդդ (zardd)	զարդերդ (zarderd)
dative	զարդիդ (zardid)	զարդերիդ (zarderid)
ablative	զարդիցդ (zardicʻd)	զարդերիցդ (zardericʻd)
instrumental	զարդովդ (zardovd)	զարդերովդ (zarderovd)
locative	զարդումդ (zardumd)	զարդերումդ (zarderumd)

i-type, inanimate (Western Armenian)
	singular	plural
nominative	զարդ (zard)	զարդեր (zarder)
dative	զարդի (zardi)	զարդերու (zarderu)
ablative	զարդէ (zardē)	զարդերէ (zarderē)
instrumental	զարդով (zardov)	զարդերով (zarderov)
	definite forms
nominative	զարդը/զարդն (zardə/zardn)	զարդերը/զարդերն (zarderə/zardern)
dative	զարդին (zardin)	զարդերուն (zarderun)
ablative	զարդէն (zardēn)	զարդերէն (zarderēn)
instrumental	զարդովը/զարդովն (zardovə/zardovn)	զարդերովը/զարդերովն (zarderovə/zarderovn)
	1^st person possessive forms (my)
nominative	զարդս (zards)	զարդերս (zarders)
dative	զարդիս (zardis)	զարդերուս (zarderus)
ablative	զարդէս (zardēs)	զարդերէս (zarderēs)
instrumental	զարդովս (zardovs)	զարդերովս (zarderovs)
	2^nd person possessive forms (your)
nominative	զարդդ (zardd)	զարդերդ (zarderd)
dative	զարդիդ (zardid)	զարդերուդ (zarderud)
ablative	զարդէդ (zardēd)	զարդերէդ (zarderēd)
instrumental	զարդովդ (zardovd)	զարդերովդ (zarderovd)

Derived terms

գորգազարդ (gorgazard)
զարդասեղան (zardaseġan)
զարդենի (zardeni)

Old Armenian

Etymology

զ- (z-) +‎ արդ (ard)

Noun

զարդ • (zard)

ornament, finery, embellishment, preparation, furniture, cloths, fringe, decoration; dress, toilette; attire
զարդ/զարդք երկնից ― zard/zardkʻ erknicʻ ― the stars

առնուլ զզարդ զանձամբ, զարդ առնուլ ― aṙnul zzard zanjamb, zard aṙnul ― to adorn oneself

ի զէն եւ ի զարդ վառիլ ― i zēn ew i zard vaṙil ― to arm oneself, to fly to arms
- 9–10th century, Yovhannēs Drasxanakertcʻi, Patmutʻiwn Hayocʻ [History of Armenia] 31:^[1]^[2]
  Վասն որոյ և կայսր ոչ եթէ փոքր ինչ քան թէ մեծամեծս նմա ընձեռէր պարգեւս եւ պատիւս գեղեցիկ զինուց և զարդուց և ոսկէհուռ հանդերձ զգեստուց, և ըմպակս և բաժակս, և կամարս ականակապս ի համակ ոսկւոյ […]
  Vasn oroy ew kaysr očʻ etʻē pʻokʻr inčʻ kʻan tʻē mecamecs nma ənjeṙēr pargews ew patiws gełecʻik zinucʻ ew zarducʻ ew oskēhuṙ handerj zgestucʻ, ew əmpaks ew bažaks, ew kamars akanakaps i hamak oskwoy […]
  Translation by Rev. Krikor H. Maksoudian
  In return, the Emperor gave to him an exceedingly great many number of gifts, namely, beautiful weapons, ornaments, robes wrought with gold, goblets, and cups, and girdles of pure gold studded with gems.

Declension

u-type

	singular	plural
nominative	զարդ (zard)	զարդք (zardkʻ)
genitive	զարդու (zardu)	զարդուց (zarducʻ)
dative	զարդու (zardu)	զարդուց (zarducʻ)
accusative	զարդ (zard)	զարդս (zards)
ablative	զարդուէ (zarduē)	զարդուց (zarducʻ)
instrumental	զարդու (zardu)	զարդուք (zardukʻ)
locative	զարդու (zardu)	զարդս (zards)
i-type plural instrumental զարդիւք (zardiwkʻ) is also attested

Derived terms

ամենազարդ (amenazard)
անզարդ (anzard)
անզարդական (anzardakan)
անզարդանամ (anzardanam)
անզարդացուցանեմ (anzardacʻucʻanem)
անզարդեցուցանեմ (anzardecʻucʻanem)
անզարդիմ (anzardim)
անզարդութիւն (anzardutʻiwn)
աշխարհազարդ (ašxarhazard)
աշտանակազարդ (aštanakazard)
ապարանազարդ (aparanazard)
առաքինազարդ (aṙakʻinazard)
աստեղազարդ (astełazard)
աստուածազարդ (astuacazard)
աստուածազարդեալ (astuacazardeal)
արիւնազարդ (ariwnazard)
արփազարդեալ (arpʻazardeal)
արփիազարդ (arpʻiazard)
արփիազարդեալ (arpʻiazardeal)
աւազանազարդ (awazanazard)
բազմազարդ (bazmazard)
բազմազարդութիւն (bazmazardutʻiwn)
բարեզարդ (barezard)
բարեզարդաբար (barezardabar)
բարեզարդապէս (barezardapēs)
բարեզարդեմ (barezardem)
բարեզարդութիւն (barezardutʻiwn)
բարեձեւազարդեալ (barejewazardeal)
բոլորազարդ (bolorazard)
բողբոջազարդ (bołboǰazard)
բոցազարդ (bocʻazard)
գեհենազարդ (gehenazard)
գեղազարդ (gełazard)
գեղազարդեմ (gełazardem)
գեղազարդութիւն (gełazardutʻiwn)
գեղեցկազարդ (gełecʻkazard)
գեղեցկազարդեմ (gełecʻkazardem)
գեղեցկազարդութիւն (gełecʻkazardutʻiwn)
գերազարդ (gerazard)
գերազարդաբար (gerazardabar)
գերազարդապէս (gerazardapēs)
գերազարդեալ (gerazardeal)
գերազարդութիւն (gerazardutʻiwn)
գերունակազարդ (gerunakazard)
գունազարդեմ (gunazardem)
գրազարդ (grazard)
դալարազարդութիւն (dalarazardutʻiwn)
դիազարդ (diazard)
դիազարդիկ (diazardik)
դիազարդութիւն (diazardutʻiwn)
եկեղեցազարդ (ekełecʻazard)
եռազարդ (eṙazard)
եռազարդեան (eṙazardean)
երգունազարդեմ (ergunazardem)
երկիւղազարդ (erkiwłazard)
երկնազարդ (erknazard)
երփնազարդ (erpʻnazard)
երփնազարդեալ (erpʻnazardeal)
զարդաբեր (zardaber)
զարդագեղ (zardageł)
զարդագեղեալ (zardagełeal)
զարդալից (zardalicʻ)
զարդախօս (zardaxōs)
զարդակից (zardakicʻ)
զարդապէս (zardapēs)
զարդասէր (zardasēr)
զարդասիրիկ (zardasirik)
զարդասիրութիւն (zardasirutʻiwn)
զարդարագիր (zardaragir)
զարդարանք (zardarankʻ)
զարդարեմ (zardarem)
զարդարեցուցանեմ (zardarecʻucʻanem)
զարդարիմ (zardarim)
զարդարիչ (zardaričʻ)
զարդարկոտ (zardarkot)
զարդարուած (zardaruac)
զարդարումն (zardarumn)
զարդարուն (zardarun)
զարդափայլ (zardapʻayl)
զարդափայլեմ (zardapʻaylem)
զարդափայլիմ (zardapʻaylim)
զարդեր (zarder)
զինազարդեալ (zinazardeal)
ընկուզազարդ (ənkuzazard)
թագազարդ (tʻagazard)
թագազարդեմ (tʻagazardem)
թաղանթազարդ (tʻałantʻazard)
ինքնազարդ (inkʻnazard)
իրաւազարդ (irawazard)
լկտէզարդ (lktēzard)
լուսազարդ (lusazard)
լուսազարդեմ (lusazardem)
լուսազարդութիւն (lusazardutʻiwn)
խաչազարդ (xačʻazard)
խոհեմազարդ (xohemazard)
խոյրապսակազարդ (xoyrapsakazard)
խոնարհազարդ (xonarhazard)
խորանազարդ (xoranazard)
ծաղկազարդ (całkazard)
ծաղկազարդեմ (całkazardem)
ծաղկազարդութիւն (całkazardutʻiwn)
ծայրազարդեալ (cayrazardeal)
ծառազարդ (caṙazard)
ծառզարդար (caṙzardar)
ծիրանազարդ (ciranazard)
ծիրանազարդեմ (ciranazardem)
ծիրանէզարդ (ciranēzard)
կամարազարդ (kamarazard)
կանաչազարդ (kanačʻazard)
կանաչազարդեալ (kanačʻazardeal)
կարմրազարդ (karmrazard)
կենազարդ (kenazard)
հիմնազարդեմ (himnazardem)
հոգեզարդ (hogezard)
հոգէզարդ (hogēzard)
հոգիազարդ (hogiazard)
հոգիազարդեմ (hogiazardem)
հրազարդ (hrazard)
հրաշազարդ (hrašazard)
հրաշազարդագոյն (hrašazardagoyn)
հրաշազարդապէս (hrašazardapēs)
հրաշազարդեմ (hrašazardem)
հրաշազարդութիւն (hrašazardutʻiwn)
ճաճանչազարդ (čačančʻazard)
ճառագայթազարդ (čaṙagaytʻazard)
ճառագայթազարդեալ (čaṙagaytʻazardeal)
մարգարտազարդ (margartazard)
մաքրազարդ (makʻrazard)
մաքրազարդեմ (makʻrazardem)
մեծազարդ (mecazard)
մեհենազարդ (mehenazard)
մեհենազարդութիւն (mehenazardutʻiwn)
միազարդիմ (miazardim)
մրազարդ (mrazard)
նախազարդ (naxazard)
ներքսազարդ (nerkʻsazard)
նշողազարդ (nšołazard)
նշուլազարդ (nšulazard)
նորոգազարդ (norogazard)
շառաւիղազարդութիւն (šaṙawiłazardutʻiwn)
շնորհազարդ (šnorhazard)
շնորհազարդեմ (šnorhazardem)
շնորհազարդութիւն (šnorhazardutʻiwn)
շողազարդ (šołazard)
շուշանազարդ (šušanazard)
շուշանազարդեալ (šušanazardeal)
շրջազարդ (šrǰazard)
շքեղազարդ (škʻełazard)
շքեղազարդափայլ (škʻełazardapʻayl)
շքեղազարդեմ (škʻełazardem)
շքեղազարդութիւն (škʻełazardutʻiwn)
ողկուզազարդ (ołkuzazard)
ոսկեզարդ (oskezard)
ոսկեզարդեմ (oskezardem)
ոսկեհուռազարդ (oskehuṙazard)
ոսկիազարդ (oskiazard)
ուռճազարդ (uṙčazard)
չզարդ (čʻzard)
չքնաղազարդ (čʻkʻnałazard)
պաճուճազարդ (pačučazard)
պայծառազարդ (paycaṙazard)
պայծառազարդեմ (paycaṙazardem)
պայծառազարդութիւն (paycaṙazardutʻiwn)
պատենազարդ (patenazard)
պարազարդեմ (parazardem)
պարազարդիմ (parazardim)
պճնազարդ (pčnazard)
պճնազարդեմ (pčnazardem)
պճնազարդիմ (pčnazardim)
պսակազարդ (psakazard)
պտղազարդ (ptłazard)
պտղազարդիմ (ptłazardim)
ջահազարդեմ (ǰahazardem)
ջահազարդիմ (ǰahazardim)
սաւառնազարդ (sawaṙnazard)
սաւառնազարդեալ (sawaṙnazardeal)

Descendants

Armenian: զարդ (zard)
- → Udi: заьртаьр (zärtär)

References

^ Ioane Drasxanaḳerṭeli (1965) E. Cagareišvili, editor, Somxetis isṭoria (786—925 c̣c̣.) [History of Armenia (786–925)] (Ucxouri c̣q̇aroebi sakartvelos šesaxeb; 13)‎^[1], semi-critical edition of chapters XXIV–LXVII of the Old Armenian text, with a Georgian translation, Tbilisi: Academy Press, page 61
^ Yovhannēs Drasxanakertc‘i (1987) Rev. Krikor H. Maksoudian, transl., History of Armenia (Occasional Papers and Proceedings; 3), Atlanta, Georgia: Scholars Press, page 138

Armenian

Etymology

Pronunciation

Noun

Declension

Derived terms

Old Armenian

Etymology

Noun

Declension

Derived terms

Descendants

References

Further reading