Jump to content

ելանեմ

From Wiktionary, the free dictionary

Old Armenian

[edit]

Etymology

[edit]

The root is ել- (el-), of uncertain origin, +‎ -ան- (-an-). Usually compared to Ancient Greek ἐλεύσομαι (eleúsomai, “to come, go”). Note also Aghwan 𐔴𐔾𐕒𐕡𐕎 (elun, “journey”).

Verb

[edit]

ելանեմ • (elanem)  (aorist indicative ելի)

  1. (intransitive) to go out, to go from the inside to the outside, to exit
    ելանել ի ցամաք ― elanel i cʻamakʻ ― to disembark
    ելանել յորջոյ ― elanel yorǰoy ― to dislodge
    յոգւոց ելանել ― yogwocʻ elanel ― to sigh
    ի գլուխ, ի լրումն ելանել ― i glux, i lrumn elanel ― to be ended, finished
    ելանել ի կենաց, ի կենցաղոյս ― elanel i kenacʻ, i kencʻałoys ― to make one's exit from this world, to depart this life, to die, to decease; to become defunct
    ելանել ի հիւանդութենէ ― elanel i hiwandutʻenē ― to recover
    ելանել զհետ ուրուք ― elanel zhet urukʻ ― to pursue, to give chase
    ելանել զմիմեամբք ― elanel zmimeambkʻ ― to concur; to surpass
    յաչաց ելանել ― yačʻacʻ elanel ― to render oneself hateful or odious, to fall in disgrace
    ելանել ըստ չափ ― elanel əst čʻapʻ ― to pass beyond, to exceed
    ելանել կուսին ըստ չափ ― elanel kusin əst čʻapʻ ― to pass the flower of her youth
    ելանել ըստ ձեռն, ընդ իշխանութիւն ուրուք ― elanel əst jeṙn, ənd išxanutʻiwn urukʻ ― to revolt, to rebel, to rise up against
    ելանել ըստ քաղաքն, ըստ դուռն քաղաքին ― elanel əst kʻałakʻn, əst duṙn kʻałakʻin ― to leave the city
    ելանել ընդ առաջ ― elanel ənd aṙaǰ ― to meet, to go out to meet
    ելանել ի պատերազմ ― elanel i paterazm ― to go to battle
    ի յորս ելանել ― i yors elanel ― to go hunting
    ընդ հակառակս ելանել ― ənd hakaṙaks elanel ― to oppose oneself to, to resist
    ելանել ընդ ինչ ― elanel ənd inčʻ ― to occupy oneself, to dedicate oneself to
    ի չարեաց ի չարիս ելին ― i čʻareacʻ i čʻaris elin ― from one perverseness they passed to another
    յայլոց յայլ ճառս ելանել ― yaylocʻ yayl čaṙs elanel ― to pass from one subject of discourse to another
    ընդ գին ելանել ― ənd gin elanel ― to buy, to traffic
    ելանել ի սիրտ ― elanel i sirt ― to think, to conceive an idea; to hope
    զարդարիլ եւ ընդ ոսկի ելանել ― zardaril ew ənd oski elanel ― to clothe or adorn oneself with golden apparel
    ելանել իմիք յայգ ― elanel imikʻ yayg ― to remain, to rest over for the next day
    անմասն, դատարկ ելանել ― anmasn, datark elanel ― to have no part, to be excluded
    օրհեալ լիցիս դու յելանել եւ ի մտանել քում ― ōrheal licʻis du yelanel ew i mtanel kʻum ― (blessed be thy going out and coming in), God be with you, good luck to you
  2. (intransitive) to be born, to take rise, to be produced, to proceed, to emanate, to flow from, to derive
  3. (intransitive) to ascend, to go to a higher place; to mount
    ելանէ արեգակն ― elanē aregakn ― the sun rises or begins to appear on the horizon
    ելանել ի վեր ― elanel i ver ― to reascend
    ելանել աքաղաղի ի վերայ մարւոյն ― elanel akʻałałi i veray marwoyn ― to tread the hen (of a cock)
    ելանել ի վերայ մատակի ― elanel i veray mataki ― to cover a mare, a bitch
    ելանել ընդ սուր, զէնս ― elanel ənd sur, zēns ― to commit suicide, to run oneself through with a sword
    ի պատիւ ելանել ― i patiw elanel ― to exalt or raise oneself to honour
    ելանել յանկողինս ուրուք ― elanel yankołins urukʻ ― to commit adultery; to seduce
    ելանել ի նաւ ― elanel i naw ― to embark a ship
    ելանել ի կառս ― elanel i kaṙs ― to mount in carriage
    ելանել ի ձի ― elanel i ji ― to mount on horseback
    ելանել յանկողինս մահճաց ― elanel yankołins mahčacʻ ― to go to bed
    ելանել յաջողութեան գործոյն ի եռս ուրուք ― elanel yaǰołutʻean gorcoyn i eṙs urukʻ ― to progress, to succeed, to promote an affair by another person's means
  4. (intransitive) to agree, to be proper and suitable
  5. (intransitive) to become renowned, celebrated (of a name)
  6. (intransitive) to happen, to occur

Conjugation

[edit]
active
infinitive ելանել (elanel) participle ելեալ (eleal)
causative ելուզանեմ, ելուցանեմ (eluzanem, elucʻanem) aorist stem ել- (el-)
person singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
indicative ես դու նա մեք դուք նոքա
present ելանեմ (elanem) ելանես (elanes) ելանէ (elanē) ելանեմք (elanemkʻ) ելանէք (elanēkʻ) ելանեն (elanen)
imperfect ելանէի, ելանեի* (elanēi, elanei*) ելանէիր, ելանեիր* (elanēir, elaneir*) ելանէր (elanēr) ելանէաք, ելանեաք* (elanēakʻ, elaneakʻ*) ելանէիք, ելանեիք* (elanēikʻ, elaneikʻ*) ելանէին, ելանեին* (elanēin, elanein*)
aorist ելի (eli) ելեր (eler) ել (el) ելաք (elakʻ) ելէք, ելիք (elēkʻ, elikʻ) ելին (elin)
subjunctive ես դու նա մեք դուք նոքա
present ելանիցեմ (elanicʻem) ելանիցես (elanicʻes) ելանիցէ (elanicʻē) ելանիցեմք (elanicʻemkʻ) ելանիցէք (elanicʻēkʻ) ելանիցեն (elanicʻen)
aorist ելից (elicʻ) ելցես (elcʻes) ելցէ (elcʻē) ելցուք (elcʻukʻ) ելջիք (elǰikʻ) ելցեն (elcʻen)
imperatives — (դու) — — (դուք) —
imperative — ե՛լ (él) — — ելէ՛ք (elḗkʻ) —
cohortative — ելջի՛ր (elǰír) — — ելջի՛ք (elǰíkʻ) —
prohibitive — մի՛ ելաներ (mí elaner) — — մի՛ ելանէք (mí elanēkʻ) —
*rare
note the causative with -z-

Derived terms

[edit]

Descendants

[edit]
  • Armenian: ելնել (elnel)

References

[edit]
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “ելանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ելանեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 248
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=ելանեմ&oldid=81874486"