արծարծեմ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- արծարծանեմ (arcarcanem)
Etymology
[edit]Reduplication of *արծ- (*arc-), from Proto-Indo-European *h₂erǵ-.[1][2]
Verb
[edit]արծարծեմ • (arcarcem)
- (transitive) to kindle a fire
- (transitive, figuratively) to revive, renovate, renew
- (mediopassive, intransitive, post-classically also in the active) to be incensed, animated, irritated
Conjugation
[edit]active
| infinitive | արծարծել (arcarcel) | participle | արծարծեցեալ, արծարծեալ (arcarcecʻeal, arcarceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | արծարծեց- (arcarcecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արծարծեմ (arcarcem) | արծարծես (arcarces) | արծարծէ (arcarcē) | արծարծեմք (arcarcemkʻ) | արծարծէք (arcarcēkʻ) | արծարծեն (arcarcen) | |
| imperfect | արծարծէի, արծարծեի* (arcarcēi, arcarcei*) | արծարծէիր, արծարծեիր* (arcarcēir, arcarceir*) | արծարծէր (arcarcēr) | արծարծէաք, արծարծեաք* (arcarcēakʻ, arcarceakʻ*) | արծարծէիք, արծարծեիք* (arcarcēikʻ, arcarceikʻ*) | արծարծէին, արծարծեին* (arcarcēin, arcarcein*) | |
| aorist | արծարծեցի (arcarcecʻi) | արծարծեցեր (arcarcecʻer) | արծարծեաց (arcarceacʻ) | արծարծեցաք (arcarcecʻakʻ) | արծարծեցէք, արծարծեցիք (arcarcecʻēkʻ, arcarcecʻikʻ) | արծարծեցին (arcarcecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արծարծիցեմ (arcarcicʻem) | արծարծիցես (arcarcicʻes) | արծարծիցէ (arcarcicʻē) | արծարծիցեմք (arcarcicʻemkʻ) | արծարծիցէք (arcarcicʻēkʻ) | արծարծիցեն (arcarcicʻen) | |
| aorist | արծարծեցից (arcarcecʻicʻ) | արծարծեսցես (arcarcescʻes) | արծարծեսցէ (arcarcescʻē) | արծարծեսցուք (arcarcescʻukʻ) | արծարծեսջիք (arcarcesǰikʻ) | արծարծեսցեն (arcarcescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | արծարծեա՛ (arcarceá) | — | — | արծարծեցէ՛ք (arcarcecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | արծարծեսջի՛ր (arcarcesǰír) | — | — | արծարծեսջի՛ք (arcarcesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ արծարծեր (mí arcarcer) | — | — | մի՛ արծարծէք (mí arcarcēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | արծարծել, արծարծիլ* (arcarcel, arcarcil*) | participle | արծարծեցեալ, արծարծեալ (arcarcecʻeal, arcarceal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | արծարծեց- (arcarcecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արծարծիմ (arcarcim) | արծարծիս (arcarcis) | արծարծի (arcarci) | արծարծիմք (arcarcimkʻ) | արծարծիք (arcarcikʻ) | արծարծին (arcarcin) | |
| imperfect | արծարծէի (arcarcēi) | արծարծէիր (arcarcēir) | արծարծէր, արծարծիւր (arcarcēr, arcarciwr) | արծարծէաք (arcarcēakʻ) | արծարծէիք (arcarcēikʻ) | արծարծէին (arcarcēin) | |
| aorist | արծարծեցայ (arcarcecʻay) | արծարծեցար (arcarcecʻar) | արծարծեցաւ (arcarcecʻaw) | արծարծեցաք (arcarcecʻakʻ) | արծարծեցայք (arcarcecʻaykʻ) | արծարծեցան (arcarcecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | արծարծիցիմ (arcarcicʻim) | արծարծիցիս (arcarcicʻis) | արծարծիցի (arcarcicʻi) | արծարծիցիմք (arcarcicʻimkʻ) | արծարծիցիք (arcarcicʻikʻ) | արծարծիցին (arcarcicʻin) | |
| aorist | արծարծեցայց (arcarcecʻaycʻ) | արծարծեսցիս (arcarcescʻis) | արծարծեսցի (arcarcescʻi) | արծարծեսցուք (arcarcescʻukʻ) | արծարծեսջիք (arcarcesǰikʻ) | արծարծեսցին (arcarcescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | արծարծեա՛ց (arcarceácʻ) | — | — | արծարծեցարո՛ւք (arcarcecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | արծարծեսջի՛ր (arcarcesǰír) | — | — | արծարծեսջի՛ք (arcarcesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ արծարծիր (mí arcarcir) | — | — | մի՛ արծարծիք (mí arcarcikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- ախտարծարծ (axtarcarc)
- անարծարծելի (anarcarceli)
- արծարծիչ (arcarcičʻ)
- արծարծութիւն (arcarcutʻiwn)
- արծարծումն (arcarcumn)
- վերարծարծեմ (verarcarcem)
- վերարծարծիչ (verarcarcičʻ)
Related terms
[edit]Descendants
[edit]- Armenian: արծարծել (arcarcel)
References
[edit]- ^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 40–41
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “արծնել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 318–319
Further reading
[edit]- Awgerean, Mkrtičʻ, Čēlalean, Grigor (1865) “արծարծեմ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 139b
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836) “արծարծեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), volume I, Venice: S. Lazarus Armenian Academy, pages 361–362
- J̌axǰaxean, Manuēl (1837) “արծարծանեմ”, in Baṙgirkʻ i barbaṙ hay ew italakan [Armenian–Italian Dictionary], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 239c
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “արծարծեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 74b