ատեմ
Old Armenian
[edit]Alternative forms
[edit]- ատեամ (ateam)
Etymology
[edit]The older form is ատեամ (ateam), from Proto-Indo-European *h₃ed- (“to hate”).[1][2][3][4] The ա- (a-) instead of ո- (o-) is unexpected.
Verb
[edit]ատեմ • (atem)
- (transitive) to hate, to abhor, to detest
- (transitive) to become tired of, to take a dislike to
Conjugation
[edit]active
| infinitive | ատել (atel) | participle | ատեցեալ, ատեալ (atecʻeal, ateal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ատեց- (atecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատեմ (atem) | ատես (ates) | ատէ (atē) | ատեմք (atemkʻ) | ատէք (atēkʻ) | ատեն (aten) | |
| imperfect | ատէի, ատեի* (atēi, atei*) | ատէիր, ատեիր* (atēir, ateir*) | ատէր (atēr) | ատէաք, ատեաք* (atēakʻ, ateakʻ*) | ատէիք, ատեիք* (atēikʻ, ateikʻ*) | ատէին, ատեին* (atēin, atein*) | |
| aorist | ատեցի (atecʻi) | ատեցեր (atecʻer) | ատեաց (ateacʻ) | ատեցաք (atecʻakʻ) | ատեցէք, ատեցիք (atecʻēkʻ, atecʻikʻ) | ատեցին (atecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատիցեմ (aticʻem) | ատիցես (aticʻes) | ատիցէ (aticʻē) | ատիցեմք (aticʻemkʻ) | ատիցէք (aticʻēkʻ) | ատիցեն (aticʻen) | |
| aorist | ատեցից (atecʻicʻ) | ատեսցես (atescʻes) | ատեսցէ (atescʻē) | ատեսցուք (atescʻukʻ) | ատեսջիք (atesǰikʻ) | ատեսցեն (atescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ատեա՛ (ateá) | — | — | ատեցէ՛ք (atecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | ատեսջի՛ր (atesǰír) | — | — | ատեսջի՛ք (atesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ատեր (mí ater) | — | — | մի՛ ատէք (mí atēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | ատել, ատիլ* (atel, atil*) | participle | ատեցեալ, ատեալ (atecʻeal, ateal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ատեց- (atecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատիմ (atim) | ատիս (atis) | ատի (ati) | ատիմք (atimkʻ) | ատիք (atikʻ) | ատին (atin) | |
| imperfect | ատէի (atēi) | ատէիր (atēir) | ատէր, ատիւր (atēr, atiwr) | ատէաք (atēakʻ) | ատէիք (atēikʻ) | ատէին (atēin) | |
| aorist | ատեցայ (atecʻay) | ատեցար (atecʻar) | ատեցաւ (atecʻaw) | ատեցաք (atecʻakʻ) | ատեցայք (atecʻaykʻ) | ատեցան (atecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ատիցիմ (aticʻim) | ատիցիս (aticʻis) | ատիցի (aticʻi) | ատիցիմք (aticʻimkʻ) | ատիցիք (aticʻikʻ) | ատիցին (aticʻin) | |
| aorist | ատեցայց (atecʻaycʻ) | ատեսցիս (atescʻis) | ատեսցի (atescʻi) | ատեսցուք (atescʻukʻ) | ատեսջիք (atesǰikʻ) | ատեսցին (atescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ատեա՛ց (ateácʻ) | — | — | ատեցարո՛ւք (atecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | ատեսջի՛ր (atesǰír) | — | — | ատեսջի՛ք (atesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ատիր (mí atir) | — | — | մի՛ ատիք (mí atikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
[edit]- աղքատատեաց (ałkʻatateacʻ)
- աղքատատեցութիւն (ałkʻatatecʻutʻiwn)
- աղօթատեաց (ałōtʻateacʻ)
- աղօթատեցութիւն (ałōtʻatecʻutʻiwn)
- ամբարտաւանատեաց (ambartawanateacʻ)
- անիրաւատեաց (anirawateacʻ)
- անձնատեաց (anjnateacʻ)
- աշխարհատեաց (ašxarhateacʻ)
- աշխարհատեցութիւն (ašxarhatecʻutʻiwn)
- առաքինատեաց (aṙakʻinateacʻ)
- աստուածատեաց (astuacateacʻ)
- աստուածատեցութիւն (astuacatecʻutʻiwn)
- ատելաբար (atelabar)
- ատելական (atelakan)
- ատելի (ateli)
- ատելութիւն (atelutʻiwn)
- ատեցումն (atecʻumn)
- բարատեաց (barateacʻ)
- բարեատեաց (bareateacʻ)
- բարիատեաց (bariateacʻ)
- գործատեաց (gorcateacʻ)
- եղբայրատեաց (ełbayrateacʻ)
- եղբայրատեցութիւն (ełbayratecʻutʻiwn)
- զինատեաց (zinateacʻ)
- ընկերատեաց (ənkerateacʻ)
- ընչատեաց (ənčʻateacʻ)
- լուսատեաց (lusateacʻ)
- խաչատեաց (xačʻateacʻ)
- կաշառատեաց (kašaṙateacʻ)
- կնատեաց (knateacʻ)
- հայրատեաց (hayrateacʻ)
- հիւրատեաց (hiwrateacʻ)
- հիւրատեցութիւն (hiwratecʻutʻiwn)
- ճշմարտատեաց (čšmartateacʻ)
- մարդատեաց (mardateacʻ)
- մարդատեցիկ (mardatecʻik)
- մարդատեցութիւն (mardatecʻutʻiwn)
- մարմնատեաց (marmnateacʻ)
- որդիատեաց (ordiateacʻ)
- ուսումնատեաց (usumnateacʻ)
- ուսումնատեցութիւն (usumnatecʻutʻiwn)
- չարատեաց (čʻarateacʻ)
- չարատեցութիւն (čʻaratecʻutʻiwn)
- պատերազմատեաց (paterazmateacʻ)
- վնասատեաց (vnasateacʻ)
- տիրատեաց (tirateacʻ)
- քրիստոսատեաց (kʻristosateacʻ)
- քրիստոսատեցութիւն (kʻristosatecʻutʻiwn)
- օտարատեաց (ōtarateacʻ)
- օտարատեցութիւն (ōtaratecʻutʻiwn)
Descendants
[edit]- Armenian: ատել (atel)
References
[edit]- ^ Ačaṙyan, Hračʻya (1940) Hayocʻ lezvi patmutʻyun [History of the Armenian Language] (in Armenian), volume I, Yerevan: University Press, pages 38–39
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ատել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- ^ Matasović, Ranko (2009) A Grammatical Sketch of Classical Armenian[1], Zagreb, page 8
- ^ Olsen, Birgit Anette (2017) “Part 9: Armenian”, in Kapović, Mate, editor, The Indo-European Languages (Routledge Language Family Series), 2nd edition, London, New York: Routledge, →ISBN, page 424
Further reading
[edit]- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ատեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ատեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy