ապաշխարեմ
Old Armenian
[edit]Etymology
[edit]From Parthian. Compare Manichaean Parthian ʾbxšʾh- (*abaxšāh-, “to have pity”), Manichaean Middle Persian ʾbxšʾy- (*abaxšāy-, “to forgive, to have pity on”), Middle Persian ʾp̄hšʾdytn' (*abaxšāyīdan, “to forgive, have mercy on”), Persian بخشودن (baxšudan, “to forgive”). All composed of the Iranian prefix *apa- (“away”), whence ապ- (ap-), and the etymon of աշխար (ašxar).
Verb
[edit]ապաշխարեմ • (apašxarem)
Conjugation
[edit]active
| infinitive | ապաշխարել (apašxarel) | participle | ապաշխարեցեալ, ապաշխարեալ (apašxarecʻeal, apašxareal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ապաշխարեց- (apašxarecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ապաշխարեմ (apašxarem) | ապաշխարես (apašxares) | ապաշխարէ (apašxarē) | ապաշխարեմք (apašxaremkʻ) | ապաշխարէք (apašxarēkʻ) | ապաշխարեն (apašxaren) | |
| imperfect | ապաշխարէի, ապաշխարեի* (apašxarēi, apašxarei*) | ապաշխարէիր, ապաշխարեիր* (apašxarēir, apašxareir*) | ապաշխարէր (apašxarēr) | ապաշխարէաք, ապաշխարեաք* (apašxarēakʻ, apašxareakʻ*) | ապաշխարէիք, ապաշխարեիք* (apašxarēikʻ, apašxareikʻ*) | ապաշխարէին, ապաշխարեին* (apašxarēin, apašxarein*) | |
| aorist | ապաշխարեցի (apašxarecʻi) | ապաշխարեցեր (apašxarecʻer) | ապաշխարեաց (apašxareacʻ) | ապաշխարեցաք (apašxarecʻakʻ) | ապաշխարեցէք, ապաշխարեցիք (apašxarecʻēkʻ, apašxarecʻikʻ) | ապաշխարեցին (apašxarecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ապաշխարիցեմ (apašxaricʻem) | ապաշխարիցես (apašxaricʻes) | ապաշխարիցէ (apašxaricʻē) | ապաշխարիցեմք (apašxaricʻemkʻ) | ապաշխարիցէք (apašxaricʻēkʻ) | ապաշխարիցեն (apašxaricʻen) | |
| aorist | ապաշխարեցից (apašxarecʻicʻ) | ապաշխարեսցես (apašxarescʻes) | ապաշխարեսցէ (apašxarescʻē) | ապաշխարեսցուք (apašxarescʻukʻ) | ապաշխարեսջիք (apašxaresǰikʻ) | ապաշխարեսցեն (apašxarescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ապաշխարեա՛ (apašxareá) | — | — | ապաշխարեցէ՛ք (apašxarecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | ապաշխարեսջի՛ր (apašxaresǰír) | — | — | ապաշխարեսջի՛ք (apašxaresǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ապաշխարեր (mí apašxarer) | — | — | մի՛ ապաշխարէք (mí apašxarēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
Derived terms
[edit]- անապաշխար (anapašxar)
- անապաշխարելի (anapašxareli)
- անապաշխարող (anapašxaroł)
- անապաշխարութիւն (anapašxarutʻiwn)
- ապաշխարակից (apašxarakicʻ)
- ապաշխարան (apašxaran)
- ապաշխարող (apašxaroł)
- ապաշխարողական (apašxarołakan)
- ապաշխարողարարէք (apašxarołararēkʻ)
- ապաշխարողարձակէք (apašxarołarjakēkʻ)
- ապաշխարութիւն (apašxarutʻiwn)
Descendants
[edit]- Armenian: ապաշխարել (apašxarel)
References
[edit]- Petrosean, Matatʻeay (1879) “ապաշխարեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “ապաշխարեմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “ապաշխարեմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Perixanjan, A. G. (1993) Материалы к этимологическому словарю древнеармянского языка. Часть I [Materials for the Etymological Dictionary of the Old Armenian Language. Part 1][1] (in Russian), Yerevan: Academy Press, page 18