шаҡмаҡ

Bashkir

Шаҡмаҡ (sense 2)

Шаҡмаҡ (sense 3)

Шаҡмаҡ дәфтәр
A squared/graph/grid notebook (sense 3).

Etymology

From *čaqmaq (“square, box, checkered pattern”), perhaps from Proto-Turkic *č(i)ak- (“to strike, to cut”).

Cognate with Kazakh шақпақ (şaqpaq), Kyrgyz чакмак (cakmak, “square, box”), Uyghur چاقماق (chaqmaq, “square, box, checkered pattern”).

Note that the Bashkir development from this archetype looks anomalous in its first consonant - the expected form would be *саҡмаҡ (*saqmaq).

Pronunciation

• IPA^(key): [ʂɑqˈmɑq]
• Hyphenation: шаҡ‧маҡ

Noun

шаҡмаҡ • (şaqmaq)

1. square; rectangular box

   Пешка һәр йөрөгәнендә берешәр шаҡмаҡ йөрөй.

   Peşka hər yörögənendə bereşər şaqmaq yöröy.

   A pawn moves one square each time it moves.

   Һәр шаҡмаҡҡа бер генә хәреф яҙыла; буш шаҡмаҡтар ҡалмаҫҡа тейеш.

   Hər şaqmaqqa ber genə xəref yaźıla; buş şaqmaqtar qalmaśqa teyeş.

   Only one letter fits into each box; no empty boxes must remain.

2. cube, block

   Шаҡмаҡ шәкәр.

   Şaqmaq şəkər.

   Cube sugar.

3. checkered pattern, check

   Шаҡмаҡ туҡыма.

   Şaqmaq tuqıma.

   Checkered tissue.

   Шаҡмаҡ дәфтәр.

   Şaqmaq dəftər.

   Grid notebook.

Declension

Declension of шаҡмаҡ (şaqmaq)

	singular	plural
absolute	шаҡмаҡ (şaqmaq)	шаҡмаҡтар (şaqmaqtar)
definite genitive	шаҡмаҡтың (şaqmaqtıñ)	шаҡмаҡтарҙың (şaqmaqtarźıñ)
dative	шаҡмаҡҡа (şaqmaqqa)	шаҡмаҡтарға (şaqmaqtarğa)
definite accusative	шаҡмаҡты (şaqmaqtı)	шаҡмаҡтарҙы (şaqmaqtarźı)
locative	шаҡмаҡта (şaqmaqta)	шаҡмаҡтарҙа (şaqmaqtarźa)
ablative	шаҡмаҡтан (şaqmaqtan)	шаҡмаҡтарҙан (şaqmaqtarźan)