карыта

Belarusian

карыта (1)

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *korỳto. Cognate with Polish koryto, Russian коры́то (korýto) and Ukrainian кори́то (korýto).

Pronunciation

• IPA^(key): [kaˈrɨta]
• Rhymes: -ɨta
• Hyphenation: ка‧ры‧та

Noun

кары́та • (karýta) n inan (genitive кары́та, nominative plural кары́ты, genitive plural кары́т or кары́таў, relational adjective кары́тны, diminutive кары́тца)

1. trough (an oblong vessel hollowed out of wood or hammered out of boards, usually used for feeding livestock)
2. (figurative, derogatory) old boat, old ship, old tub
   • 1923, Jakub Kołas, Новая зямля, Minsk: «Савецкая Беларусь», page 93:

     Чаўнок — ня човен, а карыта, / І нос і частка дна адбіта;

     Čaŭnók — nja čóvjen, a karyta, / I nos i častka dna adbita;

     The canoe is more of an old tub than a boat—both the bow and part of its hull bottom are chipped;

   • 1988, Алесь Масарэнка, “На бабровых тонях”, in Сонца майго дня, Minsk: Мастацкая літаратура, page 105:

     — Карыта брухатае, віляе, круціцца, не ведаю, як і трымаць яе па курсе… Не-е, з такой лодкай не наловім баброў.

     — Karyta bruxataje, viljaje, krucicca, nje vjedaju, jak i trymacʹ jaje pa kursje… Nje-je, z takój lódkaj nje nalóvim babróŭ.

     "This damn old tub, it wobbles, it spins, I don't know how to keep it on course… Nope, we won't catch any beavers with such a boat."

3. (obsolete, hydrology) channel, riverbed (the path where a river runs, or where a river once ran; the bottom earthen part of a river)

   Synonym: рэ́чышча (réčyšča)

   • 1922, Arkadź Smolič, Географія Беларусі, Vilnius: Друкарня «Віленскага Выдавецтва» Б.А. Клецкіна, page 64:

     Аб гэтым сьведчыць факт: у палове XVI в. Адам Тарло сваім коштам прачышчаў карыта Нёмна, каб зрабіць яго больш прыдатным для судаходзтва.

     Ab hetym sʹvjedčycʹ fakt: u palóvje XVI v. Adam Tarló svaim kóštam pračyščaŭ karyta Njómna, kab zrabicʹ jahó bolʹš prydatnym dlja sudaxództva.

     It is evident from the following fact: in the 16th century, at his own expense, Adam Tarło was clearing the Neman riverbed to improve its navigability for ships.

   • 1929, Fabijan Abrantovič, Čaławiek, Vilnius: Adbitka z „Chryścijanskaj Dumki“, page 16:

     Pryčynaj jość Boh, a narod tolki karytam, a nie krynicaj.

     God is the origin, while people are merely a channel, not the source.

   • 1932, Казімір Сваяк, Dzieja majej myśli, serca i woli, Vilnius: Wyd. „Chryścijanskaj Dumki“, page 54:

     Chaj žyćcio pływie swaim karytam…

     Let life flow its own course…

     (literally, “Let life flow in its own riverbed…”)

4. (politics, figurative, derogatory) sinecure, cushy job (a typically government position that requires little to no work, but still gives an ample payment or work-related benefits)
   • 1931 [1921], Jaroslav Hašek, translated by Міхась Зарэцкі, У тыле (Прыгоды ўдалага ваякі Швэйка; 1), Minsk: ДВБ, translation of Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války (in Czech), page 65; English translation from Cecil Parrott, transl., The Good Soldier Švejk and his Fortunes in the World War, 1973:

     За ёй ішла цэлая процэсія, у якой знаходзіўся таксама загадчык гаспадаркі шпіталю фэльдфэбэль, які бачыў у гэтым візыце таемную рэвізію, якая можа шпурнуць яго ад сытога карыта ў тыле на зьежу шрапнэлям, да калючага дроту перадавых позыцый.

     Za joj išla celaja prócesija, u jakój znaxódziŭsja taksama zahadčyk haspadarki špitalju felʹdfebelʹ, jaki bačyŭ u hetym vizycje tajemnuju reviziju, jakaja móža špurnucʹ jahó ad sytóha karyta ŭ tylje na zʹježu šrapneljam, da kaljučaha drótu pjeradavyx pózycyj.

     [original: Za ní valil se celý průvod, ve kterém nescházel ani účetní šikovatel při nemocnici, který v tom všem viděl tajemnou ruku revize, která ho od tučného žlabu v týlu hodí napospas šrapnelům někam pod drátěné překážky pozic.]

     After her the whole suite poured in, including even the quartermaster sergeant-major of the hospital who saw in all this the mysterious hand of Accounts Control, which was going to tear him away from his fat feeding trough at the base and deliver him to the tender mercies of the shrapnel somewhere under the barbed wire posts.

   • 2007, Кастусь Травень, Маўчы і будзь хітрым, Minsk: Народная кніга; republished as Маўчы і будзь хітрым (зборнік)‎^[1], Litres, 2022, →ISBN:

     На тваё, як і на маё, месца цяпер ужо чарга ўтварылася ў сто чалавек… Мы з табой тут людзі выпадковыя. Таму ўтрымацца ля карыта складана.

     Na tvajó, jak i na majó, mjesca cjapjer užó čarha ŭtvarylasja ŭ sto čalavjek… My z tabój tut ljudzi vypadkóvyja. Tamu ŭtrymacca lja karyta skladana.

     Hundreds are already lining up to replace you and me… We both got our positions due to an odd chance, making it hard for us to hold onto these cushy jobs.

   • 2018, Зінаіда Дудзюк, На парозе раю, Minsk: Чатыры чвэрці; republished as На парозе раю‎^[2], Litres, 2022, →ISBN:

     Бяда, што ў нас і камунізм, і капіталізм будуецца для прыбліжаных да карыта.

     Bjada, što ŭ nas i kamunizm, i kapitalizm budujecca dlja prybližanyx da karyta.

     The tragedy is that in our reality, regardless of whether it's communism or capitalism, it's built only to benefit the corrupt bureaucrats.

Declension

Declension of кары́та (inan hard neut-form accent-a)

	singular	plural
nominative	кары́та karýta	кары́ты karýty
genitive	кары́та karýta	кары́т, кары́таў karýt, karýtaŭ
dative	кары́ту karýtu	кары́там karýtam
accusative	кары́та karýta	кары́ты karýty
instrumental	кары́там karýtam	кары́тамі karýtami
locative	кары́це karýcje	кары́тах karýtax
count form	—	кары́ты1 karýty1

¹Used with the numbers 2, 3, 4 and higher numbers after 20 ending in 2, 3, and 4.

Derived terms

• прыкары́тнік (prykarýtnik)

References

• Bulyka, A. M., editor (1997), “корыто”, in Гістарычны слоўнік беларускай мовы (in Belarusian), numbers 16 (коржъ – лесничанка), Minsk: Belaruskaia navuka, →ISBN, page 44
• “карыта”, in Skarnik's Belarusian dictionary (in Belarusian), based on Kandrat Krapiva's Explanatory Dictionary of the Belarusian Language (1977-1984)
• “карыта” in Belarusian–Russian dictionaries and Belarusian dictionaries at slounik.org