üşümek

Crimean Tatar

Etymology

From Proto-Turkic *üli-, *üĺi-. Compare Turkish üşümek.

Verb

üşümek

to feel cold, shiver with cold

Synonyms

tonmaq

Antonyms

isinmek

References

Mirjejev, V. A., Usejinov, S. M. (2002) Ukrajinsʹko-krymsʹkotatarsʹkyj slovnyk [Ukrainian – Crimean Tatar Dictionary]‎^[1], Simferopol: Dolya, →ISBN

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish اوشومك (üşümek, “to feel cold, shiver with cold”), from Proto-Turkic *üli-, *üĺi- (“to freeze, congeal”).^[1]

cognates

Cognate with Old Turkic [script needed] (üşi-, “to feel cold”), Azerbaijani üşümək (“to shiver, be cold”), Bashkir өшөү (öşöw, “to feel cold”), Kazakh үсу (üsu, “to freeze”), Kyrgyz үшүү (üşüü, “to feel cold”), Southern Altai ӱжӱӱр (üžüür), Turkmen üşemek (“to be cold”), Tuvan үжүүр (üjüür, “to grow numb”), Yakut үлүй (ülüy, “to be frostbitten”).

Verb

üşümek (third-person singular simple present üşür)

(intransitive) to be cold, feel cold; to feel a chill
(intransitive) to get a chill, catch a chill

Conjugation

^{The template Template:tr-conj-v does not use the parameter(s): 4=üşür
5=ü
Please see Module:checkparams for help with this warning.}

Conjugation of üşümek

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative

infinitive			üşümek
impersonal participle	imperfective		üşüyen
	perfective		üşümüş
	prospective		üşüyecek
personal participle	non-prospective		üşüdüğüm	üşüdüğün	üşüdüğü	üşüdüğümüz	üşüdüğünüz	üşüdükleri
personal participle	prospective		üşüyeceğim	üşüyeceğin	üşüyeceği	üşüyeceğimiz	üşüyeceğiniz	üşüyecekleri
verbal noun			üşüme
way of doing			üşüyüş
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	üşürüm	üşürsün	üşür	üşürüz	üşürsünüz	üşürler
	present	imperfective	üşüyorum	üşüyorsun	üşüyor	üşüyoruz	üşüyorsunuz	üşüyorlar
	past	perfective	üşüdüm	üşüdün	üşüdü	üşüdük	üşüdünüz	üşüdüler
	past	imperfective	üşüyordum	üşüyordun	üşüyordu	üşüyorduk	üşüyordunuz	üşüyorlardı
	future		üşüyeceğim	üşüyeceksin	üşüyecek	üşüyeceğiz	üşüyeceksiniz	üşüyecekler
	future-in-the-past	definite	üşüyecektim	üşüyecektin	üşüyecekti	üşüyecektik	üşüyecektiniz	üşüyeceklerdi
	future-in-the-past	indefinite	üşürdim	üşürdin	üşürdi	üşürdik	üşürdiniz	üşürlerdi
inferential	perfective		üşümişim	üşümişsin	üşümiş	üşümişiz	üşümişsiniz	üşümişler
	aorist		üşürmişim	üşürmişsin	üşürmiş	üşürmişiz	üşürmişsiniz	üşürmişler
	imperfective		üşüyormuşum	üşüyormuşsun	üşüyormuş	üşüyormuşuz	üşüyormuşsunuz	üşüyormuşlar
conditional	simple		üşüsem	üşüsen	üşüse	üşüsek	üşüseniz	üşüseler
conditional	perfective		üşüseydim	üşüseydin	üşüseydi	üşüseydik	üşüseydiniz	üşüseydiler
optative			üşüyeyim	üşüyesin	üşüye	üşüyelim	üşüyesiniz	üşüyeler
progressive			üşümekteyim	üşümektesin	üşümekte	üşümekteyiz	üşümektesiniz	üşümekteler
necessitative			üşümeliyim	üşümelisin	üşümeli	üşümeliyiz	üşümelisiniz	üşümeliler
imperative				üşü	üşüsün		üşüyün	üşüsünler

Positive interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	üşür müyüm?	üşür müsün?	üşür mü?	üşür müyüz?	üşür müsünüz?	üşürler mi?
	present	imperfective	üşüyor muyum?	üşüyor musun?	üşüyor mu?	üşüyor muyuz?	üşüyor musunuz?	üşüyorlar mı?
	past	perfective	üşüdüm mü?	üşüdün mü?	üşüdü mü?	üşüdük mü?	üşüdünüz mü?	üşüdüler mü?
	past	imperfective	üşüyor muydum?	üşüyor muydun?	üşüyor muydu?	üşüyor muyduk?	üşüyor muydunuz?	üşüyorlar mıydı?
	future		üşüyecek miyim?	üşüyecek misin?	üşüyecek mi?	üşüyecek miyiz?	üşüyecek misiniz?	üşüyecekler mi?
inferential	perfective		üşümiş miyim?	üşümiş misin?	üşümiş mi?	üşümiş miyiz?	üşümiş misiniz?	üşümişler mi?
	aorist		üşür müymişüm?	üşür müymişsün?	üşür müymiş?	üşür müymişüz?	üşür müymişsünüz?	üşürler miymiş?
	imperfective		üşüyor muymuşum?	üşüyor muymuşsun?	üşüyor muymuş?	üşüyor muymuşuz?	üşüyor muymuşsunuz?	üşüyorlar mıymış?
conditional	simple		üşüsem mi?	üşüsen mi?	üşüse mi?	üşüsek mi?	üşüseniz mi?	üşüseler mi?
conditional	perfective		üşüse miydim?	üşüse miydin?	üşüse miydi?	üşüse miydik?	üşüse miydiniz?	üşüseler miydi?
progressive			üşümekte miyim?	üşümekte misin?	üşümekte mi?	üşümekte miyiz?	üşümekte misiniz?	üşümekteler mi?
necessitative			üşümeli miyim?	üşümeli misin?	üşümeli mi?	üşümeli miyiz?	üşümeli misiniz?	üşümeliler mi?

Negative declarative

infinitive			üşümemek
impersonal participle	imperfective		üşümeyen
	perfective		üşümemiş
	prospective		üşümeyecek
personal participle	non-prospective		üşümediğim	üşümediğin	üşümediği	üşümediğimiz	üşümediğiniz	üşümedikleri
personal participle	prospective		üşümeyeceğim	üşümeyeceğin	üşümeyeceği	üşümeyeceğimiz	üşümeyeceğiniz	üşümeyecekleri
verbal noun			üşümeme
way of doing			üşümeyüş
			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	üşümem	üşümezsin	üşümez	üşümeyiz	üşümezsiniz	üşümezler
	present	imperfective	üşümüyorum	üşümüyorsun	üşümüyor	üşümüyoruz	üşümüyorsunuz	üşümüyorlar
	past	perfective	üşümedim	üşümedin	üşümedi	üşümedik	üşümediniz	üşümediler
	past	imperfective	üşümüyordum	üşümüyordun	üşümüyordu	üşümüyorduk	üşümüyordunuz	üşümüyordular
	future		üşümeyeceğim	üşümeyeceksin	üşümeyecek	üşümeyeceğiz	üşümeyeceksiniz	üşümeyecekler
inferential	perfective		üşümemişim	üşümemişsin	üşümemiş	üşümemişiz	üşümemişsiniz	üşümemişler
	aorist		üşümezmişim	üşümezmişsin	üşümezmiş	üşümezmişiz	üşümezmişsiniz	üşümezmişler
	imperfective		üşümüyormuşum	üşümüyormuşsun	üşümüyormuş	üşümüyormuşuz	üşümüyormuşsunuz	üşümüyormuşlar
conditional	simple		üşümesem	üşümesen	üşümese	üşümesek	üşümeseniz	üşümeseler
conditional	perfective		üşümeseydim	üşümeseydin	üşümeseydi	üşümeseydik	üşümeseydiniz	üşümeseydiler
optative			üşümeyeyim	üşümeyesin	üşümeye	üşümeyelim	üşümeyesiniz	üşümeyeler
progressive			üşümemekteyim	üşümemektesin	üşümemekte	üşümemekteyiz	üşümemektesiniz	üşümemekteler
necessitative			üşümemeliyim	üşümemelisin	üşümemeli	üşümemeliyiz	üşümemelisiniz	üşümemeliler
imperative				üşüme	üşümesin		üşümeyin	üşümesinler

Negative interrogative

			singular			plural
			1^st person	2^nd person	3^rd person	1^st person	2^nd person	3^rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	üşümez miyim?	üşümez misin?	üşümez mi?	üşümez miyiz?	üşümez misiniz?	üşümezler mi?
	present	imperfective	üşümüyor muyum?	üşümüyor musun?	üşümüyor mu?	üşümüyor muyuz?	üşümüyor musunuz?	üşümüyorlar mı?
	past	perfective	üşümedim mi?	üşümedin mi?	üşümedi mi?	üşümedik mi?	üşümediniz mi?	üşümediler mi?
	past	imperfective	üşümüyor muydum?	üşümüyor muydun?	üşümüyor muydu?	üşümüyor muyduk?	üşümüyor muydunuz?	üşümüyorlar mıydı?
	future		üşümeyecek miyim?	üşümeyecek misin?	üşümeyecek mi?	üşümeyecek miyiz?	üşümeyecek misiniz?	üşümeyecekler mi?
inferential	perfective		üşümemiş miyim?	üşümemiş misin?	üşümemiş mi?	üşümemiş miyiz?	üşümemiş misiniz?	üşümemişler mi?
	aorist		üşümez miymişim?	üşümez miymişsin?	üşümez miymiş?	üşümez miymişiz?	üşümez miymişsiniz?	üşümezler miymiş?
	imperfective		üşümüyor muymuşum?	üşümüyor muymuşsun?	üşümüyor muymuş?	üşümüyor muymuşuz?	üşümüyor muymuşsunuz?	üşümüyorlar mıymış?
conditional	simple		üşümesem mi?	üşümesen mi?	üşümese mi?	üşümesek mi?	üşümeseniz mi?	üşümeseler mi?
conditional	perfective		üşümese miydim?	üşümese miydin?	üşümese miydi?	üşümese miydik?	üşümese miydiniz?	üşümeseler miydi?
progressive			üşümemekte miyim?	üşümemekte misin?	üşümemekte mi?	üşümemekte miyiz?	üşümemekte misiniz?	üşümemekteler mi?
necessitative			üşümemeli miyim?	üşümemeli misin?	üşümemeli mi?	üşümemeli miyiz?	üşümemeli misiniz?	üşümemeliler mi?

Derived terms

References

^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*üĺi- (/*üli-)”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[1] Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*üĺi- (/*üli-)”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[1]