çözmek

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish چوزمك (çözmek, “to untie, unfasten, loosen, unravel, solve”), from Proto-Turkic [Term?]. Cognate with Karakhanid [script needed] (çöžmēk, “to pull, stretch”), Azerbaijani çözmək (“to resolve”), Chagatai [script needed] (çözmek, “to take off, pull off, disperse”), Khorezmian Turkic [script needed] (çöz-, “to loosen, untie”), Kipchak [Arabic needed] (çöz-, “to untwist, untie”), Turkmen çözmek (“to untie, unleash, solve”).

Pronunciation

• IPA^(key): /t͡ʃœzˈmec/

• Audio:

  (file)

• Hyphenation: çöz‧mek

Verb

çözmek (third-person singular simple present çözer)

1. (transitive) to untie, unfasten, unbutton
2. (transitive) to unravel, disentangle, undo
3. (transitive) to solve, resolve, decipher, figure out, reason
4. (transitive) to dissolve, thaw, defrost

Conjugation

Conjugation of çözmek (aorist in -V²r)

Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.

Positive declarative
infinitive			çözmek
impersonal participle	imperfective		çözen
	perfective		çözmüş
	prospective		çözecek
personal participle	non-prospective		çözdüğüm	çözdüğün	çözdüğü	çözdüğümüz	çözdüğünüz	çözdükleri
	prospective		çözeceğim	çözeceğin	çözeceği	çözeceğimiz	çözeceğiniz	çözecekleri
verbal noun			çözme
way of doing			çözüş
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	çözerim	çözersin	çözer	çözeriz	çözersiniz	çözerler
		imperfective	çözüyorum	çözüyorsun	çözüyor	çözüyoruz	çözüyorsunuz	çözüyorlar
	past	perfective	çözdüm	çözdün	çözdü	çözdük	çözdünüz	çözdüler
		imperfective	çözüyordum	çözüyordun	çözüyordu	çözüyorduk	çözüyordunuz	çözüyorlardı (or çözüyordular)
	future		çözeceğim	çözeceksin	çözecek	çözeceğiz	çözeceksiniz	çözecekler
inferential	perfective		çözmişim	çözmişsin	çözmiş	çözmişiz	çözmişsinüz	çözmişler
	aorist		çözermişim	çözermişsin	çözermiş	çözermişiz	çözermişsiniz	çözerlermiş (or çözermişlar)
	imperfective		çözüyormuşum	çözüyormuşsun	çözüyormuş	çözüyormuşuz	çözüyormuşsunuz	çözüyorlarmış
conditional	simple		çözsem	çözsen	çözse	çözsek	çözseniz	çözseler
	perfective		çözseydim	çözseydin	çözseydi	çözseydik	çözseydiniz	çözseydiler
optative			çözeyim	çözesin	çöze	çözelim	çözesiniz	çözeler
progressive			çözmekteyim	çözmektesin	çözmekte	çözmekteyiz	çözmektesiniz	çözmekteler
necessitative			çözmeliyim	çözmelisin	çözmeli	çözmeliyiz	çözmelisiniz	çözmeliler
imperative				çöz	çözsün		çözün	çözsünler
Positive interrogative
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	çözer miyim?	çözer misin?	çözer mi?	çözer miyiz?	çözer misiniz?	çözerler mi?
		imperfective	çözüyor muyum?	çözüyor musun?	çözüyor mu?	çözüyor muyuz?	çözüyor musunuz?	çözüyorlar mı?
	past	perfective	çözdüm mü?	çözdün mü?	çözdü mü?	çözdük mü?	çözdünüz mü?	çözdüler mi?
		imperfective	çözüyor muydum?	çözüyor muydun?	çözüyor muydu?	çözüyor muyduk?	çözüyor muydunuz?	çözüyorlar mıydı?
	future		çözecek miyim?	çözecek misin?	çözecek mi?	çözecek miyiz?	çözecek misiniz?	çözecekler mi?
inferential	perfective		çözmüş müyüm?	çözmüş müsün?	çözmüş mü?	çözmüş müyüz?	çözmüş müsünüz?	çözmüşler mi?
	aorist		çözer miymüşim?	çözer miymüşsin?	çözer miymüş?	çözer miymüşiz?	çözer miymüşsiniz?	çözerler miymiş?
	imperfective		çözüyor muymuşum?	çözüyor muymuşsun?	çözüyor muymuş?	çözüyor muymuşuz?	çözüyor muymuşsunuz?	çözüyorlar mıymış?
conditional	simple		çözsem mi?	çözsen mi?	çözse mi?	çözsek mi?	çözseniz mi?	çözseler mi?
	perfective		çözse miydim?	çözse miydin?	çözse miydi?	çözse miydik?	çözse miydiniz?	çözseler miydi?
progressive			çözmekte miyim?	çözmekte misin?	çözmekte mi?	çözmekte miyiz?	çözmekte misiniz?	çözmekteler mi?
necessitative			çözmeli miyim?	çözmeli misin?	çözmeli mi?	çözmeli miyiz?	çözmeli misiniz?	çözmeliler mi?
Negative declarative
infinitive			çözmemek
impersonal participle	imperfective		çözmeyen
	perfective		çözmemiş
	prospective		çözmeyecek
personal participle	non-prospective		çözmediğim	çözmediğin	çözmediği	çözmediğimiz	çözmediğiniz	çözmedikleri
	prospective		çözmeyeceğim	çözmeyeceğin	çözmeyeceği	çözmeyeceğimiz	çözmeyeceğiniz	çözmeyecekleri
verbal noun			çözmeme
way of doing			çözmeyüş
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	çözmem	çözmezsin	çözmez	çözmeyiz	çözmezsiniz	çözmezler
		imperfective	çözmüyorum	çözmüyorsun	çözmüyor	çözmüyoruz	çözmüyorsunuz	çözmüyorlar
	past	perfective	çözmedim	çözmedin	çözmedi	çözmedik	çözmediniz	çözmediler
		imperfective	çözmüyordum	çözmüyordun	çözmüyordu	çözmüyorduk	çözmüyordunuz	çözmüyorlardı
	future		çözmeyeceğim	çözmeyeceksin	çözmeyecek	çözmeyeceğiz	çözmeyeceksiniz	çözmeyecekler
inferential	perfective		çözmemişim	çözmemişsin	çözmemiş	çözmemişiz	çözmemişsiniz	çözmemişler
	aorist		çözmezmişim	çözmezmişsin	çözmezmiş	çözmezmişiz	çözmezmişsiniz	çözmezlermiş
	imperfective		çözmüyormuşum	çözmüyormuşsun	çözmüyormuş	çözmüyormuşuz	çözmüyormuşsunuz	çözmüyorlarmış
conditional	simple		çözmesem	çözmesen	çözmese	çözmesek	çözmeseniz	çözmeseler
	perfective		çözmeseydim	çözmeseydin	çözmeseydi	çözmeseydik	çözmeseydiniz	çözmeseydiler
optative			çözmeyeyim	çözmeyesin	çözmeye	çözmeyelim	çözmeyesiniz	çözmeyeler
progressive			çözmemekteyim	çözmemektesin	çözmemekte	çözmemekteyiz	çözmemektesiniz	çözmemekteler
necessitative			çözmemeliyim	çözmemelisin	çözmemeli	çözmemeliyiz	çözmemelisiniz	çözmemeliler
imperative				çözme	çözmesin		çözmeyin	çözmesinler
Negative interrogative
			singular			plural
			1st person	2nd person	3rd person	1st person	2nd person	3rd person
			ben	sen	o	biz	siz	onlar
indicative	present	aorist	çözmez miyim?	çözmez misin?	çözmez mi?	çözmez miyiz?	çözmez misiniz?	çözmezler mi?
		imperfective	çözmüyor muyum?	çözmüyor musun?	çözmüyor mu?	çözmüyor muyuz?	çözmüyor musunuz?	çözmüyorlar mı?
	past	perfective	çözmedim mi?	çözmedin mi?	çözmedi mi?	çözmedik mi?	çözmediniz mi?	çözmediler mi?
		imperfective	çözmüyor muydum?	çözmüyor muydun?	çözmüyor muydu?	çözmüyor muyduk?	çözmüyor muydunuz?	çözmüyorlar mıydı?
	future		çözmeyecek miyim?	çözmeyecek misin?	çözmeyecek mi?	çözmeyecek miyiz?	çözmeyecek misiniz?	çözmeyecekler mi?
inferential	perfective		çözmemiş miyim?	çözmemiş misin?	çözmemiş mi?	çözmemiş miyiz?	çözmemiş misiniz?	çözmemişler mi?
	aorist		çözmez miymişim?	çözmez miymişsin?	çözmez miymiş?	çözmez miymişiz?	çözmez miymişsiniz?	çözmezler miymiş?
	imperfective		çözmüyor muymuşum?	çözmüyor muymuşsun?	çözmüyor muymuş?	çözmüyor muymuşuz?	çözmüyor muymuşsunuz?	çözmüyorlar mıymış?
conditional	simple		çözmesem mi?	çözmesen mi?	çözmese mi?	çözmesek mi?	çözmeseniz mi?	çözmeseler mi?
	perfective		çözmese miydim?	çözmese miydin?	çözmese miydi?	çözmese miydik?	çözmese miydiniz?	çözmeseler miydi?
progressive			çözmemekte miyim?	çözmemekte misin?	çözmemekte mi?	çözmemekte miyiz?	çözmemekte misiniz?	çözmemekteler mi?
necessitative			çözmemeli miyim?	çözmemeli misin?	çözmemeli mi?	çözmemeli miyiz?	çözmemeli misiniz?	çözmemeliler mi?

Derived terms

• çözelti
• çözgü
• çözücü
• çözük
• çözülmek
• çözüm
• çözünmek

 

Further reading

• “çözmek”, in Turkish dictionaries, Türk Dil Kurumu
• Clauson, Gerard (1972) “çöj-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, page 400