zastrzec

Polish

Etymology

From za- +‎ strzec.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈza.stʂɛt͡s/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -astʂɛt͡s
• Syllabification: za‧strzec

Verb

zastrzec pf (imperfective zastrzegać)

1. (transitive) to stipulate, to condition, to reserve
   • 1841, Edward Hr.[abia] Raczyński, Wspomnienia Wielkopolski, to jest Województw Poznańskiego, Kaliskiego, i Gnieźnieńskiego‎^[1], volume 1, Poznań: Drukarnia Orędownika na Garbarach No. 45, archived from the original on 2022-09-19, page 102:

     ...wyłuszczył je [zasady] Władysław Jagiełło w przywileju nadanym miastu Poznaniowi, którym zastrzegł, aby wszyscy bez wyjątku kupcy z Litwy, Mazowsza, Rusi i całego królestwa, do Szlązka^{[sic – meaning Śląska]} jadący, obracali trakt swój na Poznań i tam przez trzy dni się zatrzymowali...

     ... Władysław Jagiełło specified them [the rules] in a privilege granted to the city of Poznań, by which he stipulated that all traders without exception from Lithuania, Mazovia, Ruthenia, and the whole kingdom, going to Silesia, turn their path around to Poznań and stop there for three days...

   • 2010 October 28, Cezary Gmyz, Jerzy Haszczyński, Jarosław Kałucki, Krzysztof Szczepaniak, “Niemcy oddali Polsce zrabowane obrazy”, in Rzeczpospolita‎^[2], archived from the original on 2022-09-19:

     – W umowie, jaką zawarliśmy, nasi partnerzy zastrzegli sobie, by nie ujawniać warunków, na jakich dzieła zostały nam przekazane – mówi Posadzka.

     "In the agreement we made, our partners stipulated that the conditions under which the works were given to us not be revealed," says Posadzka.

   • 2011 January 7, Michał Majewski, Paweł Reszka, Katarzyna Staszewska, “Billingi Lecha Kaczyńskiego. Po co potrzebne śledczym?”, in Rzeczpospolita‎^[3], archived from the original on 2022-09-19:

     Zgodnie z prawem i obyczajami mamy obowiązek chronić informatorów, którzy zastrzegli anonimowość.

     According to law and customs, we have a duty to protect sources of information who stipulated their anonymity.

   • 2013 June 19, Łukasz Bernatowicz, “Na czym polega tzw. prawo odkupu”, in Rzeczpospolita‎^[4], archived from the original on 2022-09-19:

     Zdarza się, że przedsiębiorca zawierając umowę sprzedaży jakiejś rzeczy, zastrzega sobie tak zwane prawo odkupu.

     It sometimes happens that a businessman making a deal to sell something reserves to himself the so-called right of repurchase.

   • 2018 June 22, “Prokuratorzy nie ścigają za "polskie obozy" na podstawie ustawy o IPN”, in Rzeczpospolita‎^[5], archived from the original on 2021-09-28:

     Autorzy zmian w ustawie zastrzegli, że nie popełnia przestępstwa sprawca czynu, którego dopuścił się w działalności artystycznej lub naukowej.

     The authors of the changes in the law stipulated that a committer of [this] deed who did it in artistic or scientific work does not commit a crime.

   • 2021, Karolina Bartel, Strażniczka Ognia: Szlak między światami‎^[6], Between Worlds, archived from the original on 2022-09-19, page 201:

     Posłaniec chciał rozmawiać tylko z nią i zastrzegł, by nie budziła Stybro, który zawsze zajmował się takimi sprawami.

     The messenger wanted to only talk with her and stipulated that she not wake Stybro, who always took care of such matters.

   • 2021 January 20, “"Dowody są jasne: maski działają". Zakrojone na szeroką skalę badanie naukowców z USA”, in Rzeczpospolita‎^[7], archived from the original on 2022-01-16:

     Naukowcy zastrzegli dwie rzeczy w swoim opracowaniu. Po pierwsze, badanie opierało się na dobrowolnej ankiecie...

     The scientists stipulated two things in their summary. First, the study was based on a voluntary survey...

2. (reflexive with się) to reserve (to put a condition on what one wants to say in a moment)

Conjugation

Conjugation of zastrzec pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		zastrzec
future tense	1st	zastrzegę			zastrzeżemy
	2nd	zastrzeżesz			zastrzeżecie
	3rd	zastrzeże			zastrzegą
	impersonal	zastrzeże się
past tense	1st	zastrzegłem, -(e)m zastrzegł	zastrzegłam, -(e)m zastrzegła	zastrzegłom, -(e)m zastrzegło	zastrzegliśmy, -(e)śmy zastrzegli	zastrzegłyśmy, -(e)śmy zastrzegły
	2nd	zastrzegłeś, -(e)ś zastrzegł	zastrzegłaś, -(e)ś zastrzegła	zastrzegłoś, -(e)ś zastrzegło	zastrzegliście, -(e)ście zastrzegli	zastrzegłyście, -(e)ście zastrzegły
	3rd	zastrzegł	zastrzegła	zastrzegło	zastrzegli	zastrzegły
	impersonal	zastrzeżono
conditional	1st	zastrzegłbym, bym zastrzegł	zastrzegłabym, bym zastrzegła	zastrzegłobym, bym zastrzegło	zastrzeglibyśmy, byśmy zastrzegli	zastrzegłybyśmy, byśmy zastrzegły
	2nd	zastrzegłbyś, byś zastrzegł	zastrzegłabyś, byś zastrzegła	zastrzegłobyś, byś zastrzegło	zastrzeglibyście, byście zastrzegli	zastrzegłybyście, byście zastrzegły
	3rd	zastrzegłby, by zastrzegł	zastrzegłaby, by zastrzegła	zastrzegłoby, by zastrzegło	zastrzegliby, by zastrzegli	zastrzegłyby, by zastrzegły
	impersonal	zastrzeżono by
imperative	1st	niech zastrzegę			zastrzeżmy
	2nd	zastrzeż			zastrzeżcie
	3rd	niech zastrzeże			niech zastrzegą
passive adjectival participle		zastrzeżony	zastrzeżona	zastrzeżone	zastrzeżeni	zastrzeżone
anterior adverbial participle		zastrzegłszy
verbal noun		zastrzeżenie

Further reading

• zastrzec in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zastrzec in Polish dictionaries at PWN