yapay
Quechua
[edit]Adverb
[edit]yapay
Noun
[edit]yapay
Declension
[edit]declension of yapay
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | yapay | yapaykuna |
| accusative | yapayta | yapaykunata |
| dative | yapayman | yapaykunaman |
| genitive | yapaypa | yapaykunap |
| locative | yapaypi | yapaykunapi |
| terminative | yapaykama | yapaykunakama |
| ablative | yapaymanta | yapaykunamanta |
| instrumental | yapaywan | yapaykunawan |
| comitative | yapaynintin | yapaykunantin |
| abessive | yapayninnaq | yapaykunannaq |
| comparative | yapayhina | yapaykunahina |
| causative | yapayrayku | yapaykunarayku |
| benefactive | yapaypaq | yapaykunapaq |
| associative | yapaypura | yapaykunapura |
| distributive | yapayninka | yapaykunanka |
| exclusive | yapaylla | yapaykunalla |
possessive forms of yapay
ñuqap - first-person singular
| ñuqap (my) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yapayniy | yapayniykuna |
| accusative | yapayniyta | yapayniykunata |
| dative | yapayniyman | yapayniykunaman |
| genitive | yapayniypa | yapayniykunap |
| locative | yapayniypi | yapayniykunapi |
| terminative | yapayniykama | yapayniykunakama |
| ablative | yapayniymanta | yapayniykunamanta |
| instrumental | yapayniywan | yapayniykunawan |
| comitative | yapayniynintin | yapayniykunantin |
| abessive | yapayniyninnaq | yapayniykunannaq |
| comparative | yapayniyhina | yapayniykunahina |
| causative | yapayniyrayku | yapayniykunarayku |
| benefactive | yapayniypaq | yapayniykunapaq |
| associative | yapayniypura | yapayniykunapura |
| distributive | yapayniyninka | yapayniykunanka |
| exclusive | yapayniylla | yapayniykunalla |
qampa - second-person singular
| qampa (your) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yapayniyki | yapayniykikuna |
| accusative | yapayniykita | yapayniykikunata |
| dative | yapayniykiman | yapayniykikunaman |
| genitive | yapayniykipa | yapayniykikunap |
| locative | yapayniykipi | yapayniykikunapi |
| terminative | yapayniykikama | yapayniykikunakama |
| ablative | yapayniykimanta | yapayniykikunamanta |
| instrumental | yapayniykiwan | yapayniykikunawan |
| comitative | yapayniykintin | yapayniykikunantin |
| abessive | yapayniykinnaq | yapayniykikunannaq |
| comparative | yapayniykihina | yapayniykikunahina |
| causative | yapayniykirayku | yapayniykikunarayku |
| benefactive | yapayniykipaq | yapayniykikunapaq |
| associative | yapayniykipura | yapayniykikunapura |
| distributive | yapayniykinka | yapayniykikunanka |
| exclusive | yapayniykilla | yapayniykikunalla |
paypa - third-person singular
| paypa (his/her/its) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yapaynin | yapayninkuna |
| accusative | yapayninta | yapayninkunata |
| dative | yapayninman | yapayninkunaman |
| genitive | yapayninpa | yapayninkunap |
| locative | yapayninpi | yapayninkunapi |
| terminative | yapayninkama | yapayninkunakama |
| ablative | yapayninmanta | yapayninkunamanta |
| instrumental | yapayninwan | yapayninkunawan |
| comitative | yapayninintin | yapayninkunantin |
| abessive | yapayninninnaq | yapayninkunannaq |
| comparative | yapayninhina | yapayninkunahina |
| causative | yapayninrayku | yapayninkunarayku |
| benefactive | yapayninpaq | yapayninkunapaq |
| associative | yapayninpura | yapayninkunapura |
| distributive | yapaynininka | yapayninkunanka |
| exclusive | yapayninlla | yapayninkunalla |
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
| ñuqanchikpa (our(incl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yapayninchik | yapayninchikkuna |
| accusative | yapayninchikta | yapayninchikkunata |
| dative | yapayninchikman | yapayninchikkunaman |
| genitive | yapayninchikpa | yapayninchikkunap |
| locative | yapayninchikpi | yapayninchikkunapi |
| terminative | yapayninchikkama | yapayninchikkunakama |
| ablative | yapayninchikmanta | yapayninchikkunamanta |
| instrumental | yapayninchikwan | yapayninchikkunawan |
| comitative | yapayninchiknintin | yapayninchikkunantin |
| abessive | yapayninchikninnaq | yapayninchikkunannaq |
| comparative | yapayninchikhina | yapayninchikkunahina |
| causative | yapayninchikrayku | yapayninchikkunarayku |
| benefactive | yapayninchikpaq | yapayninchikkunapaq |
| associative | yapayninchikpura | yapayninchikkunapura |
| distributive | yapayninchikninka | yapayninchikkunanka |
| exclusive | yapayninchiklla | yapayninchikkunalla |
ñuqaykup - first-person exclusive plural
| ñuqaykup (our(excl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yapayniyku | yapayniykukuna |
| accusative | yapayniykuta | yapayniykukunata |
| dative | yapayniykuman | yapayniykukunaman |
| genitive | yapayniykupa | yapayniykukunap |
| locative | yapayniykupi | yapayniykukunapi |
| terminative | yapayniykukama | yapayniykukunakama |
| ablative | yapayniykumanta | yapayniykukunamanta |
| instrumental | yapayniykuwan | yapayniykukunawan |
| comitative | yapayniykuntin | yapayniykukunantin |
| abessive | yapayniykunnaq | yapayniykukunannaq |
| comparative | yapayniykuhina | yapayniykukunahina |
| causative | yapayniykurayku | yapayniykukunarayku |
| benefactive | yapayniykupaq | yapayniykukunapaq |
| associative | yapayniykupura | yapayniykukunapura |
| distributive | yapayniykunka | yapayniykukunanka |
| exclusive | yapayniykulla | yapayniykukunalla |
qamkunap - second-person plural
| qamkunap (your(pl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yapayniykichik | yapayniykichikkuna |
| accusative | yapayniykichikta | yapayniykichikkunata |
| dative | yapayniykichikman | yapayniykichikkunaman |
| genitive | yapayniykichikpa | yapayniykichikkunap |
| locative | yapayniykichikpi | yapayniykichikkunapi |
| terminative | yapayniykichikkama | yapayniykichikkunakama |
| ablative | yapayniykichikmanta | yapayniykichikkunamanta |
| instrumental | yapayniykichikwan | yapayniykichikkunawan |
| comitative | yapayniykichiknintin | yapayniykichikkunantin |
| abessive | yapayniykichikninnaq | yapayniykichikkunannaq |
| comparative | yapayniykichikhina | yapayniykichikkunahina |
| causative | yapayniykichikrayku | yapayniykichikkunarayku |
| benefactive | yapayniykichikpaq | yapayniykichikkunapaq |
| associative | yapayniykichikpura | yapayniykichikkunapura |
| distributive | yapayniykichikninka | yapayniykichikkunanka |
| exclusive | yapayniykichiklla | yapayniykichikkunalla |
paykunap - third-person plural
| paykunap (their) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yapayninku | yapayninkukuna |
| accusative | yapayninkuta | yapayninkukunata |
| dative | yapayninkuman | yapayninkukunaman |
| genitive | yapayninkupa | yapayninkukunap |
| locative | yapayninkupi | yapayninkukunapi |
| terminative | yapayninkukama | yapayninkukunakama |
| ablative | yapayninkumanta | yapayninkukunamanta |
| instrumental | yapayninkuwan | yapayninkukunawan |
| comitative | yapayninkuntin | yapayninkukunantin |
| abessive | yapayninkunnaq | yapayninkukunannaq |
| comparative | yapayninkuhina | yapayninkukunahina |
| causative | yapayninkurayku | yapayninkukunarayku |
| benefactive | yapayninkupaq | yapayninkukunapaq |
| associative | yapayninkupura | yapayninkukunapura |
| distributive | yapayninkunka | yapayninkukunanka |
| exclusive | yapayninkulla | yapayninkukunalla |
Verb
[edit]yapay
- (intransitive) to increase, augment
- (transitive) to add, augment, increase, repeat
Conjugation
[edit] Conjugation of yapay
| infinitive | yapay | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| agentive | yapaq | |||||||
| present participle | yapaspa | |||||||
| past participle | yapasqa | |||||||
| future participle | yapana | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person inclusive |
1st person exclusive |
2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ñuqa | qam | pay | ñuqanchik | ñuqayku | qamkuna | paykuna | |
| present | yapani | yapanki | yapan | yapanchik | yapayku yapaniku1 |
yapankichik | yapanku | |
| past (experienced) |
yaparqani | yaparqanki | yaparqan | yaparqanchik | yaparqayku yaparqaniku |
yaparqankichik | yaparqanku | |
| past (reported) |
yapasqani | yapasqanki | yapasqan | yapasqanchik | yapasqayku yapasqaniku |
yapasqankichik | yapasqanku | |
| future | yapasaq | yapanki | yapanqa | yapasunchik | yapasaqku | yapankichik | yapanqaku | |
| imperative | — | qam | pay | ñuqanchik | — | qamkuna | paykuna | |
| affirmative | yapay | yapachun | yapasun2 yapasunchik |
yapaychik | yapachunku | |||
| negative | ama yapaychu |
ama yapachunchu |
ama yapasunchu ama yapasunchikchu |
ama yapaychikchu |
ama yapachunkuchu | |||
| 1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety. 2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people". | ||||||||
Related terms
[edit]Turkish
[edit]Etymology
[edit]Pronunciation
[edit]Adjective
[edit]yapay