yañay
See also: yanay
Quechua
[edit]Noun
[edit]yañay
Declension
[edit]declension of yañay
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | yañay | yañaykuna |
| accusative | yañayta | yañaykunata |
| dative | yañayman | yañaykunaman |
| genitive | yañaypa | yañaykunap |
| locative | yañaypi | yañaykunapi |
| terminative | yañaykama | yañaykunakama |
| ablative | yañaymanta | yañaykunamanta |
| instrumental | yañaywan | yañaykunawan |
| comitative | yañaynintin | yañaykunantin |
| abessive | yañayninnaq | yañaykunannaq |
| comparative | yañayhina | yañaykunahina |
| causative | yañayrayku | yañaykunarayku |
| benefactive | yañaypaq | yañaykunapaq |
| associative | yañaypura | yañaykunapura |
| distributive | yañayninka | yañaykunanka |
| exclusive | yañaylla | yañaykunalla |
possessive forms of yañay
ñuqap - first-person singular
| ñuqap (my) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yañayniy | yañayniykuna |
| accusative | yañayniyta | yañayniykunata |
| dative | yañayniyman | yañayniykunaman |
| genitive | yañayniypa | yañayniykunap |
| locative | yañayniypi | yañayniykunapi |
| terminative | yañayniykama | yañayniykunakama |
| ablative | yañayniymanta | yañayniykunamanta |
| instrumental | yañayniywan | yañayniykunawan |
| comitative | yañayniynintin | yañayniykunantin |
| abessive | yañayniyninnaq | yañayniykunannaq |
| comparative | yañayniyhina | yañayniykunahina |
| causative | yañayniyrayku | yañayniykunarayku |
| benefactive | yañayniypaq | yañayniykunapaq |
| associative | yañayniypura | yañayniykunapura |
| distributive | yañayniyninka | yañayniykunanka |
| exclusive | yañayniylla | yañayniykunalla |
qampa - second-person singular
| qampa (your) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yañayniyki | yañayniykikuna |
| accusative | yañayniykita | yañayniykikunata |
| dative | yañayniykiman | yañayniykikunaman |
| genitive | yañayniykipa | yañayniykikunap |
| locative | yañayniykipi | yañayniykikunapi |
| terminative | yañayniykikama | yañayniykikunakama |
| ablative | yañayniykimanta | yañayniykikunamanta |
| instrumental | yañayniykiwan | yañayniykikunawan |
| comitative | yañayniykintin | yañayniykikunantin |
| abessive | yañayniykinnaq | yañayniykikunannaq |
| comparative | yañayniykihina | yañayniykikunahina |
| causative | yañayniykirayku | yañayniykikunarayku |
| benefactive | yañayniykipaq | yañayniykikunapaq |
| associative | yañayniykipura | yañayniykikunapura |
| distributive | yañayniykinka | yañayniykikunanka |
| exclusive | yañayniykilla | yañayniykikunalla |
paypa - third-person singular
| paypa (his/her/its) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yañaynin | yañayninkuna |
| accusative | yañayninta | yañayninkunata |
| dative | yañayninman | yañayninkunaman |
| genitive | yañayninpa | yañayninkunap |
| locative | yañayninpi | yañayninkunapi |
| terminative | yañayninkama | yañayninkunakama |
| ablative | yañayninmanta | yañayninkunamanta |
| instrumental | yañayninwan | yañayninkunawan |
| comitative | yañayninintin | yañayninkunantin |
| abessive | yañayninninnaq | yañayninkunannaq |
| comparative | yañayninhina | yañayninkunahina |
| causative | yañayninrayku | yañayninkunarayku |
| benefactive | yañayninpaq | yañayninkunapaq |
| associative | yañayninpura | yañayninkunapura |
| distributive | yañaynininka | yañayninkunanka |
| exclusive | yañayninlla | yañayninkunalla |
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
| ñuqanchikpa (our(incl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yañayninchik | yañayninchikkuna |
| accusative | yañayninchikta | yañayninchikkunata |
| dative | yañayninchikman | yañayninchikkunaman |
| genitive | yañayninchikpa | yañayninchikkunap |
| locative | yañayninchikpi | yañayninchikkunapi |
| terminative | yañayninchikkama | yañayninchikkunakama |
| ablative | yañayninchikmanta | yañayninchikkunamanta |
| instrumental | yañayninchikwan | yañayninchikkunawan |
| comitative | yañayninchiknintin | yañayninchikkunantin |
| abessive | yañayninchikninnaq | yañayninchikkunannaq |
| comparative | yañayninchikhina | yañayninchikkunahina |
| causative | yañayninchikrayku | yañayninchikkunarayku |
| benefactive | yañayninchikpaq | yañayninchikkunapaq |
| associative | yañayninchikpura | yañayninchikkunapura |
| distributive | yañayninchikninka | yañayninchikkunanka |
| exclusive | yañayninchiklla | yañayninchikkunalla |
ñuqaykup - first-person exclusive plural
| ñuqaykup (our(excl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yañayniyku | yañayniykukuna |
| accusative | yañayniykuta | yañayniykukunata |
| dative | yañayniykuman | yañayniykukunaman |
| genitive | yañayniykupa | yañayniykukunap |
| locative | yañayniykupi | yañayniykukunapi |
| terminative | yañayniykukama | yañayniykukunakama |
| ablative | yañayniykumanta | yañayniykukunamanta |
| instrumental | yañayniykuwan | yañayniykukunawan |
| comitative | yañayniykuntin | yañayniykukunantin |
| abessive | yañayniykunnaq | yañayniykukunannaq |
| comparative | yañayniykuhina | yañayniykukunahina |
| causative | yañayniykurayku | yañayniykukunarayku |
| benefactive | yañayniykupaq | yañayniykukunapaq |
| associative | yañayniykupura | yañayniykukunapura |
| distributive | yañayniykunka | yañayniykukunanka |
| exclusive | yañayniykulla | yañayniykukunalla |
qamkunap - second-person plural
| qamkunap (your(pl)) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yañayniykichik | yañayniykichikkuna |
| accusative | yañayniykichikta | yañayniykichikkunata |
| dative | yañayniykichikman | yañayniykichikkunaman |
| genitive | yañayniykichikpa | yañayniykichikkunap |
| locative | yañayniykichikpi | yañayniykichikkunapi |
| terminative | yañayniykichikkama | yañayniykichikkunakama |
| ablative | yañayniykichikmanta | yañayniykichikkunamanta |
| instrumental | yañayniykichikwan | yañayniykichikkunawan |
| comitative | yañayniykichiknintin | yañayniykichikkunantin |
| abessive | yañayniykichikninnaq | yañayniykichikkunannaq |
| comparative | yañayniykichikhina | yañayniykichikkunahina |
| causative | yañayniykichikrayku | yañayniykichikkunarayku |
| benefactive | yañayniykichikpaq | yañayniykichikkunapaq |
| associative | yañayniykichikpura | yañayniykichikkunapura |
| distributive | yañayniykichikninka | yañayniykichikkunanka |
| exclusive | yañayniykichiklla | yañayniykichikkunalla |
paykunap - third-person plural
| paykunap (their) | singular | plural |
|---|---|---|
| nominative | yañayninku | yañayninkukuna |
| accusative | yañayninkuta | yañayninkukunata |
| dative | yañayninkuman | yañayninkukunaman |
| genitive | yañayninkupa | yañayninkukunap |
| locative | yañayninkupi | yañayninkukunapi |
| terminative | yañayninkukama | yañayninkukunakama |
| ablative | yañayninkumanta | yañayninkukunamanta |
| instrumental | yañayninkuwan | yañayninkukunawan |
| comitative | yañayninkuntin | yañayninkukunantin |
| abessive | yañayninkunnaq | yañayninkukunannaq |
| comparative | yañayninkuhina | yañayninkukunahina |
| causative | yañayninkurayku | yañayninkukunarayku |
| benefactive | yañayninkupaq | yañayninkukunapaq |
| associative | yañayninkupura | yañayninkukunapura |
| distributive | yañayninkunka | yañayninkukunanka |
| exclusive | yañayninkulla | yañayninkukunalla |
Verb
[edit]yañay
- (transitive) to experiment
Conjugation
[edit] Conjugation of yañay
| infinitive | yañay | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| agentive | yañaq | |||||||
| present participle | yañaspa | |||||||
| past participle | yañasqa | |||||||
| future participle | yañana | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person inclusive |
1st person exclusive |
2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ñuqa | qam | pay | ñuqanchik | ñuqayku | qamkuna | paykuna | |
| present | yañani | yañanki | yañan | yañanchik | yañayku yañaniku1 |
yañankichik | yañanku | |
| past (experienced) |
yañarqani | yañarqanki | yañarqan | yañarqanchik | yañarqayku yañarqaniku |
yañarqankichik | yañarqanku | |
| past (reported) |
yañasqani | yañasqanki | yañasqan | yañasqanchik | yañasqayku yañasqaniku |
yañasqankichik | yañasqanku | |
| future | yañasaq | yañanki | yañanqa | yañasunchik | yañasaqku | yañankichik | yañanqaku | |
| imperative | — | qam | pay | ñuqanchik | — | qamkuna | paykuna | |
| affirmative | yañay | yañachun | yañasun2 yañasunchik |
yañaychik | yañachunku | |||
| negative | ama yañaychu |
ama yañachunchu |
ama yañasunchu ama yañasunchikchu |
ama yañaychikchu |
ama yañachunkuchu | |||
| 1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety. 2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people". | ||||||||