yükselmek
Appearance
Turkish
[edit]Etymology
[edit]From Ottoman Turkish یوكسلمك (yükselmek, “to rise, to mount”),[1] from Proto-Turkic *yükse- (“to rise”), from Proto-Turkic *yük- (“upwards”),[2][3] morphologically yükse- (obsolete) + -l- + -mek. The passive form has replaced the base form and the passive suffix has lost its function.[4]
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]yükselmek (third-person singular simple present yükselir)
- (intransitive) To rise, to move up in height.
- (intransitive) To increase in amount.
- (intransitive) (of a price) To increase.
- Antonym: düşmek
- (intransitive) To move up in level, rank or title.
- (intransitive) To rise in severity.
Conjugation
[edit]Conjugation of yükselmek (aorist in -V⁴r)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | yükselmek | |||||||
impersonal participle | imperfective | yükselen | ||||||
perfective | yükselmiş | |||||||
prospective | yükselecek | |||||||
personal participle | non-prospective | yükseldiğim | yükseldiğin | yükseldiği | yükseldiğimiz | yükseldiğiniz | yükseldikleri | |
prospective | yükseleceğim | yükseleceğin | yükseleceği | yükseleceğimiz | yükseleceğiniz | yükselecekleri | ||
verbal noun | yükselme | |||||||
way of doing | yükseliş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yükselirim | yükselirsin | yükselir | yükseliriz | yükselirsiniz | yükselirler |
imperfective | yükseliyorum | yükseliyorsun | yükseliyor | yükseliyoruz | yükseliyorsunuz | yükseliyorlar | ||
past | perfective | yükseldim | yükseldin | yükseldi | yükseldik | yükseldiniz | yükseldiler | |
imperfective | yükseliyordum | yükseliyordun | yükseliyordu | yükseliyorduk | yükseliyordunuz | yükseliyorlardı (or yükseliyordular) | ||
future | yükseleceğim | yükseleceksin | yükselecek | yükseleceğiz | yükseleceksiniz | yükselecekler | ||
future-in-the-past | definite | yükselecektim | yükselecektin | yükselecekti | yükselecektik | yükselecektiniz | yükseleceklerdi | |
indefinite | yükselirdim | yükselirdin | yükselirdi | yükselirdik | yükselirdiniz | yükselirlerdi | ||
inferential | perfective | yükselmişim | yükselmişsin | yükselmiş | yükselmişiz | yükselmişsiniz | yükselmişler | |
aorist | yükselirmişim | yükselirmişsin | yükselirmiş | yükselirmişiz | yükselirmişsiniz | yükselirlermiş (or yükselirmişlar) | ||
imperfective | yükseliyormuşum | yükseliyormuşsun | yükseliyormuş | yükseliyormuşuz | yükseliyormuşsunuz | yükseliyorlarmış | ||
conditional | simple | yükselsem | yükselsen | yükselse | yükselsek | yükselseniz | yükselseler | |
perfective | yükselseydim | yükselseydin | yükselseydi | yükselseydik | yükselseydiniz | yükselseydiler | ||
optative | yükseleyim | yükselesin | yüksele | yükselelim | yükselesiniz | yükseleler | ||
progressive | yükselmekteyim | yükselmektesin | yükselmekte | yükselmekteyiz | yükselmektesiniz | yükselmekteler | ||
necessitative | yükselmeliyim | yükselmelisin | yükselmeli | yükselmeliyiz | yükselmelisiniz | yükselmeliler | ||
imperative | yüksel | yükselsin | yükselin | yükselsinler | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yükselir miyim? | yükselir misin? | yükselir mi? | yükselir miyiz? | yükselir misiniz? | yükselirler mi? |
imperfective | yükseliyor muyum? | yükseliyor musun? | yükseliyor mu? | yükseliyor muyuz? | yükseliyor musunuz? | yükseliyorlar mı? | ||
past | perfective | yükseldim mi? | yükseldin mi? | yükseldi mi? | yükseldik mi? | yükseldiniz mi? | yükseldiler mi? | |
imperfective | yükseliyor muydum? | yükseliyor muydun? | yükseliyor muydu? | yükseliyor muyduk? | yükseliyor muydunuz? | yükseliyorlar mıydı? | ||
future | yükselecek miyim? | yükselecek misin? | yükselecek mi? | yükselecek miyiz? | yükselecek misiniz? | yükselecekler mi? | ||
inferential | perfective | yükselmiş miyim? | yükselmiş misin? | yükselmiş mi? | yükselmiş miyiz? | yükselmiş misiniz? | yükselmişler mi? | |
aorist | yükselir miymişim? | yükselir miymişsin? | yükselir miymiş? | yükselir miymişiz? | yükselir miymişsiniz? | yükselirler miymiş? | ||
imperfective | yükseliyor muymuşum? | yükseliyor muymuşsun? | yükseliyor muymuş? | yükseliyor muymuşuz? | yükseliyor muymuşsunuz? | yükseliyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | yükselsem mi? | yükselsen mi? | yükselse mi? | yükselsek mi? | yükselseniz mi? | yükselseler mi? | |
perfective | yükselse miydim? | yükselse miydin? | yükselse miydi? | yükselse miydik? | yükselse miydiniz? | yükselseler miydi? | ||
progressive | yükselmekte miyim? | yükselmekte misin? | yükselmekte mi? | yükselmekte miyiz? | yükselmekte misiniz? | yükselmekteler mi? | ||
necessitative | yükselmeli miyim? | yükselmeli misin? | yükselmeli mi? | yükselmeli miyiz? | yükselmeli misiniz? | yükselmeliler mi? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | yükselmemek | |||||||
impersonal participle | imperfective | yükselmeyen | ||||||
perfective | yükselmemiş | |||||||
prospective | yükselmeyecek | |||||||
personal participle | non-prospective | yükselmediğim | yükselmediğin | yükselmediği | yükselmediğimiz | yükselmediğiniz | yükselmedikleri | |
prospective | yükselmeyeceğim | yükselmeyeceğin | yükselmeyeceği | yükselmeyeceğimiz | yükselmeyeceğiniz | yükselmeyecekleri | ||
verbal noun | yükselmeme | |||||||
way of doing | yükselmeyiş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yükselmem | yükselmezsin | yükselmez | yükselmeyiz | yükselmezsiniz | yükselmezler |
imperfective | yükselmiyorum | yükselmiyorsun | yükselmiyor | yükselmiyoruz | yükselmiyorsunuz | yükselmiyorlar | ||
past | perfective | yükselmedim | yükselmedin | yükselmedi | yükselmedik | yükselmediniz | yükselmediler | |
imperfective | yükselmiyordum | yükselmiyordun | yükselmiyordu | yükselmiyorduk | yükselmiyordunuz | yükselmiyorlardı | ||
future | yükselmeyeceğim | yükselmeyeceksin | yükselmeyecek | yükselmeyeceğiz | yükselmeyeceksiniz | yükselmeyecekler | ||
inferential | perfective | yükselmemişim | yükselmemişsin | yükselmemiş | yükselmemişiz | yükselmemişsiniz | yükselmemişler | |
aorist | yükselmezmişim | yükselmezmişsin | yükselmezmiş | yükselmezmişiz | yükselmezmişsiniz | yükselmezlermiş | ||
imperfective | yükselmiyormuşum | yükselmiyormuşsun | yükselmiyormuş | yükselmiyormuşuz | yükselmiyormuşsunuz | yükselmiyorlarmış | ||
conditional | simple | yükselmesem | yükselmesen | yükselmese | yükselmesek | yükselmeseniz | yükselmeseler | |
perfective | yükselmeseydim | yükselmeseydin | yükselmeseydi | yükselmeseydik | yükselmeseydiniz | yükselmeseydiler | ||
optative | yükselmeyeyim | yükselmeyesin | yükselmeye | yükselmeyelim | yükselmeyesiniz | yükselmeyeler | ||
progressive | yükselmemekteyim | yükselmemektesin | yükselmemekte | yükselmemekteyiz | yükselmemektesiniz | yükselmemekteler | ||
necessitative | yükselmemeliyim | yükselmemelisin | yükselmemeli | yükselmemeliyiz | yükselmemelisiniz | yükselmemeliler | ||
imperative | yükselme | yükselmesin | yükselmeyin | yükselmesinler | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | yükselmez miyim? | yükselmez misin? | yükselmez mi? | yükselmez miyiz? | yükselmez misiniz? | yükselmezler mi? |
imperfective | yükselmiyor muyum? | yükselmiyor musun? | yükselmiyor mu? | yükselmiyor muyuz? | yükselmiyor musunuz? | yükselmiyorlar mı? | ||
past | perfective | yükselmedim mi? | yükselmedin mi? | yükselmedi mi? | yükselmedik mi? | yükselmediniz mi? | yükselmediler mi? | |
imperfective | yükselmiyor muydum? | yükselmiyor muydun? | yükselmiyor muydu? | yükselmiyor muyduk? | yükselmiyor muydunuz? | yükselmiyorlar mıydı? | ||
future | yükselmeyecek miyim? | yükselmeyecek misin? | yükselmeyecek mi? | yükselmeyecek miyiz? | yükselmeyecek misiniz? | yükselmeyecekler mi? | ||
inferential | perfective | yükselmemiş miyim? | yükselmemiş misin? | yükselmemiş mi? | yükselmemiş miyiz? | yükselmemiş misiniz? | yükselmemişler mi? | |
aorist | yükselmez miymişim? | yükselmez miymişsin? | yükselmez miymiş? | yükselmez miymişiz? | yükselmez miymişsiniz? | yükselmezler miymiş? | ||
imperfective | yükselmiyor muymuşum? | yükselmiyor muymuşsun? | yükselmiyor muymuş? | yükselmiyor muymuşuz? | yükselmiyor muymuşsunuz? | yükselmiyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | yükselmesem mi? | yükselmesen mi? | yükselmese mi? | yükselmesek mi? | yükselmeseniz mi? | yükselmeseler mi? | |
perfective | yükselmese miydim? | yükselmese miydin? | yükselmese miydi? | yükselmese miydik? | yükselmese miydiniz? | yükselmeseler miydi? | ||
progressive | yükselmemekte miyim? | yükselmemekte misin? | yükselmemekte mi? | yükselmemekte miyiz? | yükselmemekte misiniz? | yükselmemekteler mi? | ||
necessitative | yükselmemeli miyim? | yükselmemeli misin? | yükselmemeli mi? | yükselmemeli miyiz? | yükselmemeli misiniz? | yükselmemeliler mi? |
Derived terms
[edit]Related terms
[edit]References
[edit]- ^ Redhouse, James W. (1890) “یوكسلمك”, in A Turkish and English Lexicon[1], Constantinople: A. H. Boyajian, page 2217
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*jüg-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “yüksel-”, in Nişanyan Sözlük
- ^ Çelik, Anıl. Türkiye Türkçesinde anlamsal döngü ve döngülü sözcük örnekleri. Hiperlink eğit. ilet. yay. san. tic. ve ltd. sti., 2020.
Further reading
[edit]- “yükselmek”, in Turkish dictionaries, Türk Dil Kurumu
Categories:
- Turkish terms inherited from Ottoman Turkish
- Turkish terms derived from Ottoman Turkish
- Turkish terms derived from Proto-Turkic
- Turkish terms inherited from Proto-Turkic
- Turkish terms suffixed with -il
- Turkish terms suffixed with -mek
- Turkish terms with IPA pronunciation
- Turkish lemmas
- Turkish verbs
- Turkish intransitive verbs
- Turkish verbs with aorist in -V⁴r