wedle

German

Pronunciation

• Audio:

  (file)

Verb

wedle

1. inflection of wedeln:
   1. first-person singular present
   2. singular imperative
   3. first/third-person singular subjunctive I

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vъ dьlě.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈvɛ.dlɛ/
• Rhymes: -ɛdlɛ
• Syllabification: we‧dle

Preposition

wedle (+ genitive)

1. according to

   Synonyms: według, pòdług

2. next to, near, beside

   Synonym: okòma

3. along

Further reading

• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “wedle”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1]
• Jan Trepczyk (1994) “wedle”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• “wedle”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Polish

Alternative forms

• wele (Kuyavia)

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *vъ dьlě.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈvɛ.dlɛ/

• (Greater Poland):
  • (Chełmno-Dobrzyń) IPA^(key): /ˈvɛ.dlɛ/
  • (Kuyavia) IPA^(key): /ˈvɛ.dlɛ/
• (Masovia):
  • (Near Masovian) IPA^(key): /ˈvɛ.dlɛ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛdlɛ
• Syllabification: we‧dle

Preposition

wedle (+ genitive)

1. according to

   Synonyms: według, (archaic) podle, podług

   • 1608, Piotr Skarga, Zawstydzenie nowych Arianów, y wzywanie ich do pokuty y wiáry Chrześćijáńſkiey‎^[2], Kraków: Drukarnia Mikołáiá Lobá, archived from the original on 2022-12-17, page 50:

     ...kłámáli, zwodźili, á zmieniáli wedle czásu słowá swoie.

     ...they lied, deceived, and changed their words according to the time.

   • 2019 February 5, Katarzyna Plachta, “Dlaczego 30 lat temu obradowano przy okrągłym stole?”, in Rzeczpospolita‎^[3], archived from the original on 2022-05-23:

     - Rycerze króla Artura zasiadali wedle tradycji przy takim okrągłym stole, przy którym żadne miejsce nie było uprzywilejowane - mówi dr Janusz Sibora, badacz dziejów dyplomacji.

     "King Arthur's knights sat down, according to tradition, at a round table like this, at which no place was privileged," says Dr. Janusz Sibora, a student of the history of diplomacy.

   • 2022 January 10, Anna Krysiak, “Jerzy Surdykowski: Tego nie wiedzą biskupi”, in Rzeczpospolita‎^[4], archived from the original on 2022-01-10:

     Spadek religijności młodzieży jest miażdżący. Wedle nieocenionego abp. Jędraszewskiego to nie wina Kościoła, lecz diabelskiej elektroniki: młodzi pochylają głowy nad smartfonami i komputerami, zamiast słuchać rodziców, dziadków i katechetów.

     The fall in religiousness among the youth is crushing. According to the unranked Archbishop Jędraszewski, this isn't the Church's fault, but that of devilish electronics: young people bow their heads over smartphones and computers instead of listening to their parents, grandparents, and catechists.

   • 2022 October 4, Krzysztof Rawa, “Mistrzostwa świata siatkarek. Polska na placu budowy”, in Rzeczpospolita‎^[5], archived from the original on 2022-12-17:

     Wedle reguł podanych przez FIVB, aby być w grupie 11 drużyn obecnych w 2024 roku na turnieju w Paryżu (12. jest Francja), można wywalczyć to prawo poprzez jeden z trzech turniejów kwalifikacyjnych zaplanowanych na jesień 2023 roku.

     According to the rules given by FIVB [the International Volleyball Federation], in order to be in the group of 11 teams present in 2024 at the competition in Paris (the 12th will be France), you can win that right in one of three qualifying competitions planned for the fall of 2023.

   • 2022 December 1, Malwina Rączka, “Jak utworzyć komisję ds. zgłoszeń w sprawach sygnalistów”, in Rzeczpospolita‎^[6], archived from the original on 2022-12-17:

     Kto powinien wchodzić w jej skład i wedle jakich zasad ma funkcjonować?

     Who should be included in its composition and what rules should it function according to?

2. next to, near, beside

   Synonyms: koło, obok, (archaic) podle, (dialectal) wele

   • 1888 (first published 1886), Henryk Sienkiewicz, Potop, 2nd edition, volume IV, Gebethner i Wolff (distribution), Wł. L. Anczyc i Spółka (printing), chapter 5:

     Wjechali nakoniec w jakąś szczelinę skalną długą i prostą, a tak wąską, że zaledwie trzech ludzi mogło jechać wedle siebie.

     They rode, at last, into some long, straight, stony ravine, so narrow that only three people could ride alongside each other.

   • 1899 November 15, Marjan Gawalewicz, “Warszawa: Powieść społeczno-obyczajowa”, in Kurjer Warszawski‎^[7], number 316, archived from the original on 2022-12-17, page 2:

     U nas wedle stawu grobla.

     Where we live, there's a dike on one side of the reservoir.

   • 1994, Sławomir Mrożek, Opowiadania 1974-1979 (Dzieła zebrane, tom V)‎^[8], archived from the original on 2022-12-17, page 179:

     ...jak zwykle wedle parku przejeżdża.

     ...as usual, he drives by the park.

3. along

   Synonym: wzdłuż

   • 1915 (first published 1905), Maria Konopnicka, “W miasteczku”, in Poezye, volume VI, Gebethner i Wolff (distribution), W. L. Anczyc i Spółka (printing), page 45:

     Dookoła gaje, pola
     I łężne rozłogi,
     Krzywe wierzby, jak im wola,
     Rosną wedle drogi.

     All around, there are groves, fields,
     and flood-plains;
     crooked willows, as they will,
     grow along the road.

   • 2021 (first published 2011), Marian Piotr Rawinis, Dworek pod Malwami 63: Kuzyni‎^[9], Saga Egmont, archived from the original on 2022-12-17, page 24:

     – Pani baronowa może być spokojna – odparł tubalnym głosem. – Pojedziemy dokładnie wedle drogi, już moja w tym głowa.

     "The baroness can calm down," he replied in a voice as loud as a tuba. "We will go precisely along the road, you can depend on me."

4. (Kuyavia, Near Masovian) regarding, concerning

   Synonym: względem

5. (Chełmno-Dobrzyń) because of

   Synonyms: z powodu, (dialectal) według

Further reading

• wedle in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• wedle in Polish dictionaries at PWN
• Oskar Kolberg (1867) “kole”, in Dzieła wszystkie: Kujawy (in Polish), page 272
• Antoni Krasnowolski (1879) “wedle”, in Album uczącéj się młodzieży polskiéj poświęcone Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu z powodu jubileuszu jego pięćdziesięcioletniéj działalności literackiéj (in Polish), Lviv: Czytelni Akademickiéj Lwowskiéj; "Gaz. Narod." J. Dobrzańskiego i K. Gromana, Słowniczek prowincjalizmów zebranych w ziemi chełmińskiej i świeckiej, page 310
• Zygmunt Wasilewski (1889) “wedle”, in Jagodne: wieś w powiecie łukowskim, gminie Dąbie: zarys etnograficzny (in Polish), Warsaw: M. Arct, page 248