wach'iy

Quechua

Noun

wach'iy

1. sting, stab

Declension

declension of wach'iy

	singular	plural
nominative	wach'iy	wach'iykuna
accusative	wach'iyta	wach'iykunata
dative	wach'iyman	wach'iykunaman
genitive	wach'iypa	wach'iykunap
locative	wach'iypi	wach'iykunapi
terminative	wach'iykama	wach'iykunakama
ablative	wach'iymanta	wach'iykunamanta
instrumental	wach'iywan	wach'iykunawan
comitative	wach'iynintin	wach'iykunantin
abessive	wach'iyninnaq	wach'iykunannaq
comparative	wach'iyhina	wach'iykunahina
causative	wach'iyrayku	wach'iykunarayku
benefactive	wach'iypaq	wach'iykunapaq
associative	wach'iypura	wach'iykunapura
distributive	wach'iyninka	wach'iykunanka
exclusive	wach'iylla	wach'iykunalla

possessive forms of wach'iy

ñuqap - first-person singular

ñuqap (my)	singular	plural
nominative	wach'iyniy	wach'iyniykuna
accusative	wach'iyniyta	wach'iyniykunata
dative	wach'iyniyman	wach'iyniykunaman
genitive	wach'iyniypa	wach'iyniykunap
locative	wach'iyniypi	wach'iyniykunapi
terminative	wach'iyniykama	wach'iyniykunakama
ablative	wach'iyniymanta	wach'iyniykunamanta
instrumental	wach'iyniywan	wach'iyniykunawan
comitative	wach'iyniynintin	wach'iyniykunantin
abessive	wach'iyniyninnaq	wach'iyniykunannaq
comparative	wach'iyniyhina	wach'iyniykunahina
causative	wach'iyniyrayku	wach'iyniykunarayku
benefactive	wach'iyniypaq	wach'iyniykunapaq
associative	wach'iyniypura	wach'iyniykunapura
distributive	wach'iyniyninka	wach'iyniykunanka
exclusive	wach'iyniylla	wach'iyniykunalla

qampa - second-person singular

qampa (your)	singular	plural
nominative	wach'iyniyki	wach'iyniykikuna
accusative	wach'iyniykita	wach'iyniykikunata
dative	wach'iyniykiman	wach'iyniykikunaman
genitive	wach'iyniykipa	wach'iyniykikunap
locative	wach'iyniykipi	wach'iyniykikunapi
terminative	wach'iyniykikama	wach'iyniykikunakama
ablative	wach'iyniykimanta	wach'iyniykikunamanta
instrumental	wach'iyniykiwan	wach'iyniykikunawan
comitative	wach'iyniykintin	wach'iyniykikunantin
abessive	wach'iyniykinnaq	wach'iyniykikunannaq
comparative	wach'iyniykihina	wach'iyniykikunahina
causative	wach'iyniykirayku	wach'iyniykikunarayku
benefactive	wach'iyniykipaq	wach'iyniykikunapaq
associative	wach'iyniykipura	wach'iyniykikunapura
distributive	wach'iyniykinka	wach'iyniykikunanka
exclusive	wach'iyniykilla	wach'iyniykikunalla

paypa - third-person singular

paypa (his/her/its)	singular	plural
nominative	wach'iynin	wach'iyninkuna
accusative	wach'iyninta	wach'iyninkunata
dative	wach'iyninman	wach'iyninkunaman
genitive	wach'iyninpa	wach'iyninkunap
locative	wach'iyninpi	wach'iyninkunapi
terminative	wach'iyninkama	wach'iyninkunakama
ablative	wach'iyninmanta	wach'iyninkunamanta
instrumental	wach'iyninwan	wach'iyninkunawan
comitative	wach'iyninintin	wach'iyninkunantin
abessive	wach'iyninninnaq	wach'iyninkunannaq
comparative	wach'iyninhina	wach'iyninkunahina
causative	wach'iyninrayku	wach'iyninkunarayku
benefactive	wach'iyninpaq	wach'iyninkunapaq
associative	wach'iyninpura	wach'iyninkunapura
distributive	wach'iynininka	wach'iyninkunanka
exclusive	wach'iyninlla	wach'iyninkunalla

ñuqanchikpa - first-person inclusive plural

ñuqanchikpa (our(incl))	singular	plural
nominative	wach'iyninchik	wach'iyninchikkuna
accusative	wach'iyninchikta	wach'iyninchikkunata
dative	wach'iyninchikman	wach'iyninchikkunaman
genitive	wach'iyninchikpa	wach'iyninchikkunap
locative	wach'iyninchikpi	wach'iyninchikkunapi
terminative	wach'iyninchikkama	wach'iyninchikkunakama
ablative	wach'iyninchikmanta	wach'iyninchikkunamanta
instrumental	wach'iyninchikwan	wach'iyninchikkunawan
comitative	wach'iyninchiknintin	wach'iyninchikkunantin
abessive	wach'iyninchikninnaq	wach'iyninchikkunannaq
comparative	wach'iyninchikhina	wach'iyninchikkunahina
causative	wach'iyninchikrayku	wach'iyninchikkunarayku
benefactive	wach'iyninchikpaq	wach'iyninchikkunapaq
associative	wach'iyninchikpura	wach'iyninchikkunapura
distributive	wach'iyninchikninka	wach'iyninchikkunanka
exclusive	wach'iyninchiklla	wach'iyninchikkunalla

ñuqaykup - first-person exclusive plural

ñuqaykup (our(excl))	singular	plural
nominative	wach'iyniyku	wach'iyniykukuna
accusative	wach'iyniykuta	wach'iyniykukunata
dative	wach'iyniykuman	wach'iyniykukunaman
genitive	wach'iyniykupa	wach'iyniykukunap
locative	wach'iyniykupi	wach'iyniykukunapi
terminative	wach'iyniykukama	wach'iyniykukunakama
ablative	wach'iyniykumanta	wach'iyniykukunamanta
instrumental	wach'iyniykuwan	wach'iyniykukunawan
comitative	wach'iyniykuntin	wach'iyniykukunantin
abessive	wach'iyniykunnaq	wach'iyniykukunannaq
comparative	wach'iyniykuhina	wach'iyniykukunahina
causative	wach'iyniykurayku	wach'iyniykukunarayku
benefactive	wach'iyniykupaq	wach'iyniykukunapaq
associative	wach'iyniykupura	wach'iyniykukunapura
distributive	wach'iyniykunka	wach'iyniykukunanka
exclusive	wach'iyniykulla	wach'iyniykukunalla

qamkunap - second-person plural

qamkunap (your(pl))	singular	plural
nominative	wach'iyniykichik	wach'iyniykichikkuna
accusative	wach'iyniykichikta	wach'iyniykichikkunata
dative	wach'iyniykichikman	wach'iyniykichikkunaman
genitive	wach'iyniykichikpa	wach'iyniykichikkunap
locative	wach'iyniykichikpi	wach'iyniykichikkunapi
terminative	wach'iyniykichikkama	wach'iyniykichikkunakama
ablative	wach'iyniykichikmanta	wach'iyniykichikkunamanta
instrumental	wach'iyniykichikwan	wach'iyniykichikkunawan
comitative	wach'iyniykichiknintin	wach'iyniykichikkunantin
abessive	wach'iyniykichikninnaq	wach'iyniykichikkunannaq
comparative	wach'iyniykichikhina	wach'iyniykichikkunahina
causative	wach'iyniykichikrayku	wach'iyniykichikkunarayku
benefactive	wach'iyniykichikpaq	wach'iyniykichikkunapaq
associative	wach'iyniykichikpura	wach'iyniykichikkunapura
distributive	wach'iyniykichikninka	wach'iyniykichikkunanka
exclusive	wach'iyniykichiklla	wach'iyniykichikkunalla

paykunap - third-person plural

paykunap (their)	singular	plural
nominative	wach'iyninku	wach'iyninkukuna
accusative	wach'iyninkuta	wach'iyninkukunata
dative	wach'iyninkuman	wach'iyninkukunaman
genitive	wach'iyninkupa	wach'iyninkukunap
locative	wach'iyninkupi	wach'iyninkukunapi
terminative	wach'iyninkukama	wach'iyninkukunakama
ablative	wach'iyninkumanta	wach'iyninkukunamanta
instrumental	wach'iyninkuwan	wach'iyninkukunawan
comitative	wach'iyninkuntin	wach'iyninkukunantin
abessive	wach'iyninkunnaq	wach'iyninkukunannaq
comparative	wach'iyninkuhina	wach'iyninkukunahina
causative	wach'iyninkurayku	wach'iyninkukunarayku
benefactive	wach'iyninkupaq	wach'iyninkukunapaq
associative	wach'iyninkupura	wach'iyninkukunapura
distributive	wach'iyninkunka	wach'iyninkukunanka
exclusive	wach'iyninkulla	wach'iyninkukunalla

See also

• wach'i

Verb

wach'iy

1. (transitive) to sting, pierce, shoot with arrows

Conjugation

    Conjugation of wach'iy

infinitive			wach'iy
agentive			wach'iq
present participle			wach'ispa
past participle			wach'isqa
future participle			wach'ina
		singular			plural
		1st person	2nd person	3rd person	1st person inclusive	1st person exclusive	2nd person	3rd person
indicative		ñuqa	qam	pay	ñuqanchik	ñuqayku	qamkuna	paykuna
	present	wach'ini	wach'inki	wach'in	wach'inchik	wach'iyku wach'iniku1	wach'inkichik	wach'inku
	past (experienced)	wach'irqani	wach'irqanki	wach'irqan	wach'irqanchik	wach'irqayku wach'irqaniku	wach'irqankichik	wach'irqanku
	past (reported)	wach'isqani	wach'isqanki	wach'isqan	wach'isqanchik	wach'isqayku wach'isqaniku	wach'isqankichik	wach'isqanku
	future	wach'isaq	wach'inki	wach'inqa	wach'isunchik	wach'isaqku	wach'inkichik	wach'inqaku
imperative		—	qam	pay	ñuqanchik	—	qamkuna	paykuna
	affirmative		wach'iy	wach'ichun	wach'isun2 wach'isunchik		wach'iychik	wach'ichunku
	negative		ama wach'iychu	ama wach'ichunchu	ama wach'isunchu ama wach'isunchikchu		ama wach'iychikchu	ama wach'ichunkuchu
1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety. 2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".