trzem

Old Polish

Alternative forms

• strzem

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *termъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /tr̝ɛ(ː)m/
• IPA^(key): (15^th CE) /tr̝ɛm/, /tr̝em/

Noun

trzem m animacy unattested

1. (attested in Lesser Poland) chamber, conclave
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 64, 4:

     Blogoslawoni, iegosz ies wibral y przyøl, przebiwacz bødze w trzemech twogich (in atriis tuis)

     [Błogosławiony, jegoż jeś wybrał i przyjął, przebywać będzie w trzemiech twojich (in atriis tuis)]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXV, page 156:

     Na trzemye in palacio

     [Na trzemie in palacio]

   1. cenacle (dining room on the first floor)
      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 521:

        A on yem vkaze vyelyka vslana na vyschey cząsczy, czvsch na trzemye (ipse ostendit vobis cenaculum magnum stratum Luc 22, 12), podlug obyczaya zydovskyego, *ktorys czynyly trzemy na vyrzchv, gdzyez vyeczerzaly, a na dolye loznycze (in superiori parte domus faciebant Palaestini cenacula, inferius autem cubicula)

        [A on jem ukaże [sień] wieliką, usłaną na wyszej części [domu], czusz na trzemie (ipse ostendit vobis cenaculum magnum stratum Luc 22, 12), podług obyczaja żydowskiego, ktor[z]yż czynili trzemy na wirzchu, gdzież wieczerzali, a na dole łożnice (in superiori parte domus faciebant Palaestini cenacula, inferius autem cubicula)]

   2. (figuratively, attested in Greater Poland) the human body
      • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[6], Greater Poland, page 18 arg:

        Ten ps[alm] powyada, yze Kristus w dzewyczy trzeem wszedw, odpuszczy czlowyeku tagemne grzechy

        [Ten ps[alm] powiada, iże Krystus w dziewiczy trzem wszedw odpuści człowieku tajemne grzechy]

Descendants

• Middle Polish: trzem

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “trzem”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN